Harald III Srogi

Krol Norwegii
Okres	od 1045 do 25 wrze?nia 1066
Poprzednik	Magnus I Dobry
Nast?pca	Magnus II Haraldsson i Olaf III Pokojowy
Dane biograficzne
Data urodzenia	przed 1015
Data ?mierci	25 wrze?nia 1066
Ojciec	Sigurd Syr
Matka	Asta Gudbrandsdatter
?ona	El?bieta Jarosławowna
Dzieci	z El?biet?: Ingegerda norweska , Maria; nie?lubne z Thor? Thorbergsdottir: Magnus II , Olaf III
Multimedia w Wikimedia Commons

Harald III Srogi Harald Hardrade (ur. przed 1015, zm. 25 wrze?nia 1066 ) ? krol Norwegii w latach 1045?1066.

Był najmłodszym z trzech synow Sigurda Syra , krola Ringerike w południowo-wschodniej cz??ci Norwegii, i Asty Gudbrandsdatter, wdowy po Haraldzie Grenske , krolu Vestfoldu . W 1044 roku o?enił si? z El?biet? , cork? ksi?cia kijowskiego Jarosława M?drego .

Młodo?? [ edytuj | edytuj kod ]

Jeszcze jako młodzieniec brał udział w bitwie pod Stiklestad (1030), w ktorej kl?sk? i ?mier? z r?k norweskich zwolennikow krola Danii i Anglii Kanuta I Wielkiego , poniosł jego przyrodni brat krol Norwegii Olaf II ?wi?ty . Obawiaj?c si? zemsty Kanuta, umkn?ł z Norwegii i schronił si? na dworze Jarosława M?drego. W 1031 uczestniczył w ruskiej wyprawie przeciwko krolowi Polski Mieszkowi II gdy ten prowadził wojn? z cesarzem Konradem II .

Bizancjum [ edytuj | edytuj kod ]

Trzy lata po?niej udał si? z 500 wojami do Bizancjum , gdzie naj?ł si? do cesarskiej armii. Jako dowodca zaci??nego oddziału walczył w Afryce , Italii , na Sycylii , w Azji Mniejszej i na Morzu Egejskim . W latach 1040?1041 uczestniczył w tłumieniu powstania Bułgarow . Wiosn? 1042, ju? jako dowodca elitarnej gwardii wareskiej , brał udział w obaleniu cesarza Michała V , po czym postanowił opu?ci? Bizancjum. Jednak nowy cesarz, Konstantyn IX Monomach , nie chciał go pu?ci? (według innej wersji nie chciała wyjazdu wikinga mał?onka cesarza Zoe , z ktor? Harald miał mie? romans). W 1043 Harald zbiegł wraz ze zbrojnym oddziałem i zdobytymi podczas wieloletniej słu?by łupami (lub zrabowanym cesarskim skarbcem, jak chc? niektorzy) i ponownie trafił do ksi?stwa Jarosława M?drego.

Powrot do Norwegii [ edytuj | edytuj kod ]

W 1045 wrocił z maj?tkiem, oddan? dru?yn? i sław? do Norwegii. Jego krewny, krol Norwegii Magnus I Dobry , uczynił go wspołrz?dc?. Wkrotce Haraldowi wspołrz?dzenie przestało odpowiada? i rozpocz?ł rywalizacj? z Magnusem. Jednak?e zawładni?cie przez Swena II Estrydsena krolewskim skarbcem Danii (1046), zmusiło Haralda do wspołpracy z Magnusem i zorganizowania wspolnej wyprawy. Wyprawa zako?czyła si? sukcesem, ale obfitowała w zatargi pomi?dzy Magnusem i Haraldem.

Po powrocie z wyprawy Magnus zachorował i zmarł w Jutlandii . Przed ?mierci? rozdzielił swoje krolestwo: Harald został krolem Norwegii, Swen Estrydsen krolem Danii . Harald w 1048 zało?ył Oslo . Ukrocił wpływy lokalnych wielmo?ow i t?pił pozostało?ci poga?stwa. Od 1048 do 1064 prowadził wojn? z krolem Danii, Swenem II Estrydsenem. Mimo wielu wygranych bitew (zniszczył m.in. w 1050 Hedeby , wowczas jeden z wa?niejszych grodow w Danii), nie zdołał podbi? jego krolestwa.

Inwazja na Angli? [ edytuj | edytuj kod ]

Gdy na pocz?tku 1066 zmarł krol Anglii Edward Wyznawca , Harald zgłosił pretensje do tronu Anglii. Bowiem przed sw? przedwczesn? ?mierci? krol angielski Hardekanut zawi?zał z krolem norweskim Magnusem I umow?, ktora mowiła, i? gdyby ktory? z nich zmarł bezpotomnie, tron po nim odziedziczy ten drugi. Jeszcze za ?ycia Edwarda Wyznawcy, nast?pcy Hardekanuta, Magnus I probował powoływa? si? na tamte ustalenia. Harald, jako nast?pca Magnusa, miał wi?c uzasadnione roszczenia do tronu angielskiego. Dlatego te? wyruszył na Brytani?. Wygrał kilka potyczek, zdobył York , ale pod Stamford Bridge został zaskoczony przez nast?pc? Edwarda, Harolda II Godwinsona , i zgin?ł podczas bitwy trafiony strzał? w gardło.

Harald Sigurdsson zwany jest cz?sto ?ostatnim wikingiem”. Był budz?cym postrach olbrzymem (miał 210 cm wzrostu), ?arliwie religijnym, ktory jednak nie wahał dopuszcza? si? rozlicznych okrucie?stw (jego przydomek ?Hardraada” oznacza bezwzgl?dny). Adam z Bremy nazwał go ?piorunem połnocy”.

Rodzina [ edytuj | edytuj kod ]

• Z mał?e?stwa z El?biet? Harald III miał cork? Ingegard? , ktora po?lubiła krola Danii Olafa I zwanego Głodem (zm. 1095), a po jego ?mierci jej drugim m??em został krol Szwecji Filip Hallstensson (zm. 1118). Nic nie wiadomo, by Ingegarda miała potomkow. Drug? cork? Haralda i El?biety była Maria, zar?czona z Eysteinem Orre, bratem Thory, nało?nicy Haralda. Eystein Orre zgin?ł razem z Haraldem III w bitwie pod Stamford Bridge. Maria zmarła krotko po tej bitwie, z ?alu po ?mierci ojca i narzeczonego.
• Z nało?nic? Thor? Thorbergsdottir Harald III miał synow Magnusa II i Olafa III , ktorzy po ?mierci ojca wspolnie rz?dzili Norwegi? a? do ?mierci Magnusa II w 1069, po tej dacie krajem samodzielnie władał Olaf III, ktory zyskał przydomek Pokojowy (zm. 1093).

W kulturze [ edytuj | edytuj kod ]

Gry wideo [ edytuj | edytuj kod ]

• W serii gier wideo Crusader Kings jednym z grywalnych władcow jest Harald IV 'Hard Ruler' Yngling, przedstawiony jako krol Norwegii ^[1] .
• Posta? wzorowana na Haraldzie pojawia si? w grze Rise of Kingdoms ^[2] .
• Harald jest jednym z przywodcow frakcji w grze Civilization VI ^[3] .

Seriale [ edytuj | edytuj kod ]

Harald pojawia si? w serialu Wikingowie: Walhalla . Wcielił si? w niego Leo Suter ^[4] .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• Pie?? Harolda w tł. Seweryny Duchi?skiej w Ogrodzie Petenery