Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Grob gen. von Beselera na Cmentarzu Inwalidow w Berlinie (2011)
Hans Hartwig von Beseler
(ur.
27 kwietnia
1850
w
Greifswaldzie
, zm.
20 grudnia
1921
w
Neu-Babelsberg
) ? niemiecki wojskowy,
generał pułkownik
,
generał-gubernator
warszawski, naczelny dowodca
Polskiej Siły Zbrojnej
.
Urodził si? w rodzinie profesora uniwersyteckiego. Wst?pił do armii
pruskiej
w 1868, walczył w
wojnie francusko-pruskiej
w latach 1870?1871. W latach 1900?1907 szef wojsk in?ynieryjnych i komendant twierdz. W 1910 roku przeszedł na wojskow? emerytur?. W tym samym roku otrzymał tytuł szlachecki od cesarza
Wilhelma II Hohenzollerna
.
Po wybuchu
I wojny ?wiatowej
został przywrocony do słu?by i mianowany na dowodc? trzeciego korpusu rezerwowego
Armii Cesarstwa Niemieckiego
. Kierował działaniami bojowymi, ktorych wynikiem było zdobycie twierdz w
Antwerpii
i
Modlinie
.
Od sierpnia 1915 na stanowisku generalnego gubernatora
Generalnego Gubernatorstwa Warszawskiego
, cz??ci terytorium
Krolestwa Polskiego
okupowanej przez wojska niemieckie. We wrze?niu tego samego roku jego imieniem nazwano drewniany most zbudowany na palach przez Niemcow obok uszkodzonego przez wycofuj?ce si?
wojska rosyjskie
mostu Kierbedzia
[1]
. Jesieni? tego samego roku ustanowił w Warszawie polskoj?zyczne uczelnie ?
Uniwersytet Warszawski
i
Politechnik? Warszawsk?
. Był rzeczywistym inicjatorem i tworc? podwalin polskiej pa?stwowo?ci i wojskowo?ci według
aktu 5 listopada
, na ktorego wydanie miał głowny wpływ.
8 kwietnia 1916 podpisał rozporz?dzenie o przył?czeniu (z dniem 1 kwietnia 1916) do Warszawy 82,1 km² terenow na przedmie?ciach, przez co powierzchnia miasta wzrosła ponad trzykrotnie
[2]
[3]
.
Od 10 kwietnia 1917 był Naczelnym Dowodc?
Polskiej Siły Zbrojnej
(tytuł formalny: ?Naczelny Dowodca Wojsk Polskich”). 18 pa?dziernika 1918 uznał zwierzchno??
Rady Regencyjnej
nad Wojskiem Polskim, a 24 pa?dziernika zło?ył na jej r?ce urz?d naczelnego dowodcy
[4]
. 12 listopada tego? roku w przebraniu opu?cił
Warszaw?
, w ktorej trwało rozbrajanie jego zrewolucjonizowanych ?ołnierzy, i powrocił do Niemiec
[5]
. Tam stał si? obiektem atakow
konserwatystow
i
nacjonalistow
, ktorzy zarzucali mu zbytni? pobła?liwo?? wzgl?dem
Polakow
.
Został pochowany na
cmentarzu Inwalidow w Berlinie
.
Był odznaczony m.in.
Pour le Merite
z li?ciem d?bu
[6]
.
- ↑
Barbara Hensel-Moszczy?ska, Anna Topolska (red.):
Odzyskana społeczno??. Warszawa 1915?1918
. Muzeum Warszawy, 2018, s. 48.
ISBN
978-83-65777-56-0
.
- ↑
Maria Nietyksza, Witold Pruss:
Zmiany w układzie przestrzennym Warszawy [w:] Irena Pietrza-Pawłowska (red.) Wielkomiejski rozwoj Warszawy do 1918 r.
. Warszawa: Wydawnictwo Ksi??ka i Wiedza, 41, s. 1973.
- ↑
Krzysztof Dunin-W?sowicz:
Warszawa w czasie pierwszej wojny ?wiatowej
. Warszawa: Pa?stwowy Instytut Wydawniczy, 1974, s. 70.
- ↑
Centralne Archiwum Wojskowe:
VII. Narodziny Wojska Polskiego (pa?dziernik ? grudzie? 1918)
[1]
, s. 145
- ↑
Rickard, J. (4 September 2007):
General Hans Hartwig von Beseler, 1850-1921
[2]
, dost?p 31.03.2012
- ↑
Beseler, Hans von
[online], www.deutsche-biographie.de
[dost?p 2021-08-19]
(
niem.
)
.