Gra?yna Bacewicz

Data i miejsce urodzenia	5 lutego 1909 Łod?
Data i miejsce ?mierci	17 stycznia 1969 Warszawa
Instrumenty	skrzypce
Gatunki	muzyka powa?na
Zawod	skrzypaczka, kompozytorka, pedagog
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Gra?yna Bacewicz (ur. 5 lutego 1909 ^{[1] [2]} w Łodzi , zm. 17 stycznia 1969 w Warszawie ) ? polska kompozytorka i skrzypaczka.

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Urodziła si? w polsko - litewskiej rodzinie o tradycjach muzycznych. Jej ojciec i dwaj bracia byli rownie? kompozytorami. Ojciec Vincas (Wincenty; 1875?1952) i brat ( Vytautas ; 1905?1970), u?ywali nazwiska Bacevi?ius i uwa?ali si? za Litwinow. Matka, Maria Modli?ska (corka Stanisława i Natalii de domo Zdzitowieckiej, zm. 1958 w Warszawie) była Polk?. Pozostała trojka dzieci uwa?ała si? za Polakow. Drugim bratem był kompozytor i rektor Akademii Muzycznej w Łodzi Kiejstut Bacewicz . Oprocz braci miała jeszcze siostr?, poetk? i dziennikark? Wand? . M??em Gra?yny Bacewicz był lekarz internista, profesor Akademii Medycznej w Warszawie ? Piotr Andrzej Biernacki (1903?1963). Ich jedynym dzieckiem jest malarka i poetka Alina Biernacka .

Pierwszym nauczycielem gry na fortepianie był jej ojciec. Od 1919 kontynuowała nauk? w Konserwatorium Heleny Kije?skiej-Dobkiewiczowej w Łodzi . Gdy w 1923 rodzina przeniosła si? do Warszawy , studiowała w Pa?stwowym Konserwatorium Muzycznym w Warszawie pod kierunkiem Kazimierza Sikorskiego (kompozycja) i Jozefa Jarz?bskiego ( skrzypce ), a tak?e Jozefa Turczy?skiego ( fortepian ) ^[3] .

W 1932 uko?czyła konserwatorium, zdobywaj?c dwa dyplomy: z kompozycji i gry na skrzypcach. Nast?pnie, dzi?ki stypendium Ignacego Jana Paderewskiego , przez rok studiowała w Ecole Normale de Musique w Pary?u pod kierunkiem Nadii Boulanger ^[3] .

Wkrotce zacz?ła odnosi? sukcesy jako kompozytorka (pierwsze nagrody) i skrzypaczka (w 1935 zdobyła pierwsze wyro?nienie na I Mi?dzynarodowym Konkursie Skrzypcowym im. Henryka Wieniawskiego ). Wyst?powała w Polsce i za granic?; przed II wojn? ?wiatow? odbyła liczne podro?e artystyczne do Francji , Hiszpanii i krajow bałtyckich , a po II wojnie do: Belgii , Czechosłowacji , ZSRR , Rumunii , na W?gry i ponownie do Francji (w 1946 w Pary?u wykonała I Koncert skrzypcowy K. Szymanowskiego pod dyr. P. Kleckiego). Jej gr? cechowały: nieskazitelnie czysta intonacja, precyzja rytmiczna oraz wyczucie formy utworu i jego stylu, niezawodna pami?? muzyczna, inteligencja i finezja interpretacji, a tak?e łatwo?? techniczna. Wykonywała publicznie nie tylko swoje utwory skrzypcowe, ale niekiedy i fortepianowe (m.in. II Sonat? ) ^[3] .

W latach 50. rzuciła karier? koncertow? i po?wi?ciła si? głownie komponowaniu. Przez wiele lat tworzyła w stylu neoklasycznym (najcz??ciej pojawiał si? wtedy w jej tworczo?ci cykl sonatowy), potem przechodziła stopniowo ku muzyce bardziej ekspresyjnej. Przez ro?norodn? faktur? utworow, klarowno?? i logik? wypowiedzi zdobyła trwał? pozycj? w klasycznym repertuarze koncertowym.

Zajmowała si? tak?e pedagogik?: w roku akademickim 1934/35 i 1945/46 wykładała harmoni? , kontrapunkt i solfe? oraz prowadziła klas? skrzypiec w konserwatorium w Łodzi, od 1966 a? do ?mierci prowadziła klas? kompozycji w PWSM w Warszawie . Brała czynny udział w ?yciu organizacyjno-muzycznym, m.in. zasiadaj?c w jury polskich i zagranicznych konkursow wykonawczych i kompozytorskich (Pozna?, Pary?, Moskwa, Liege, Neapol, Budapeszt). W latach 1955?1957 i 1960?1969 pełniła rownie? funkcj? wiceprezesa Zwi?zku Kompozytorow Polskich ^[4] .

Wykształcenie [ edytuj | edytuj kod ]

Pocz?tkowo gry na fortepianie i skrzypcach uczył j? ojciec ? Vincas Bacevi?ius (Wincenty Bacewicz). Od 1919 kontynuowała edukacj? muzyczn? w Konserwatorium Muzycznym Heleny Kije?skiej-Dobkiewiczowej w Łodzi, gdzie kształciła si? w zakresie gry na skrzypcach, fortepianie oraz teorii muzyki, chodz?c jednocze?nie do gimnazjum humanistycznego Janiny Pryssewiczowny.

W 1923 wraz z cał? rodzin? przeniosła si? do Warszawy. Od 1924 ucz?szczała do Konserwatorium Warszawskiego. Studiowała kompozycj? w klasie Kazimierza Sikorskiego, gr? na skrzypcach pod kierunkiem Jozefa Jarz?bskiego i gr? na fortepianie u Jozefa Turczy?skiego. Rownocze?nie podj?ła studia filozoficzne na Uniwersytecie Warszawskim , z ktorych jednak po połtora roku zrezygnowała. Przerwała tak?e dalsz? nauk? gry na fortepianie. W 1932 uko?czyła Konserwatorium, uzyskuj?c dwa dyplomy ? z gry na skrzypcach i kompozycji.

W tym samym roku dzi?ki hojno?ci Ignacego Jana Paderewskiego otrzymała stypendium na studia kompozytorskie w Ecole Normale de Musique w Pary?u, ktore odbyła w latach 1932?1933 pod kierunkiem Nadii Boulanger . Ucz?szczała tam rownie? na prywatne lekcje gry na skrzypcach do Andre Toureta . Ponownie wyjechała do stolicy Francji w roku 1934, aby kształci? si? u w?gierskiego skrzypka ? Carla Flescha .

Kariera skrzypaczki [ edytuj | edytuj kod ]

Jako solistka zacz?ła odnosi? sukcesy ju? w 1935, kiedy otrzymała pierwsze wyro?nienie na I Mi?dzynarodowym Konkursie Skrzypcowym im. Henryka Wieniawskiego w Warszawie . W latach 1936?1938 wspołpracowała z warszawsk? Orkiestr? Polskiego Radia , zorganizowan? przez Grzegorza Fitelberga , w ktorej grała parti? pierwszych skrzypiec. Praca w orkiestrze dała jej mo?liwo?? wzbogacenia wiedzy w zakresie instrumentacji. Przed II wojn? ?wiatow? rownie? wiele koncertowała ? cz?sto wspolnie z bratem Kiejstutem, znanym pianist? ? w wielu krajach, m.in. na Litwie, we Francji i Hiszpanii. Podczas okupacji niemieckiej wyst?powała na koncertach konspiracyjnych i koncertach Rady Głownej Opieku?czej. Po wojnie kontynuowała działalno?? koncertow? do 1953. Dawała recitale w Belgii, Czechosłowacji, ZSRR, Rumunii, na W?grzech i we Francji ^[3] .

Rownocze?nie w 1945 podj?ła prac? w Pa?stwowym Konserwatorium Muzycznym (obecnie: Akademii Muzycznej) w Łodzi , gdzie wykładała przedmioty teoretyczne i prowadziła klas? skrzypiec. W latach 50. po?wi?ciła si? prawie wył?cznie kompozycji i nauczaniu. Od 1966 (od 1967 jako profesor zwyczajny) a? do ?mierci pracowała w Pa?stwowej Wy?szej Szkole Muzycznej w Warszawie, prowadz?c klas? kompozycji. Ponadto cz?sto brała udział ? jako juror ? w konkursach skrzypcowych i kompozytorskich, m.in. w Liege, Pary?u, Moskwie, Neapolu, Budapeszcie, Poznaniu i Warszawie.

Zmarła w Warszawie, pochowana na cmentarzu Wojskowym na Pow?zkach (kwatera 32A-3-8) ^[5] .

Tworczo?? kompozytorska [ edytuj | edytuj kod ]

Gra?yna Bacewicz nale?ała do licznej grupy polskich kompozytorow z lat mi?dzywojennych i powojennych tworz?cych w stylu neoklasycznym . Nigdy natomiast nie ugi?ła si? i nie skomponowała utworu socrealistycznego . Znakomity warsztat zawdzi?czała w du?ej mierze studiom u Nadii Boulanger, co wykorzystywała umiej?tnie w swojej obfitej i ro?norodnej tworczo?ci.

Jako wykształcona i koncertuj?ca skrzypaczka szczegoln? uwag? po?wi?ciła muzyce na skrzypce oraz inne instrumenty smyczkowe. Była autork? siedmiu koncertow skrzypcowych , dwoch koncertow wiolonczelowych i koncertu altowkowego. Napisała tak?e siedem kwartetow smyczkowych , pi?? sonat na skrzypce i fortepian oraz dwie sonaty na skrzypce solo.

Przynajmniej niektore z tych kompozycji, obok kilku innych dzieł kameralnych, a tak?e symfonicznych, konkuruj? do dzisiaj na estradach koncertowych z pełnym powodzeniem.

Tworczo?? literacka [ edytuj | edytuj kod ]

Bacewicz pisarstwem zajmowała si? w latach 60. Jest autork? powie?ci kryminalnej pt. Sidła (Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Krakow 2018), tomiku opowiada? Znak szczegolny (Czytelnik, Warszawa 1970; II wyd.: 1974), oraz kilku pozostaj?cych w r?kopisie powie?ci i nowel ^[6] .

Kompozycje [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Lista dzieł Gra?yny Bacewicz .

Kompozycje instrumentalne [ edytuj | edytuj kod ]

orkiestrowe

• Sinfonietta na ork. smyczk. (1929)
• Suita na ork. smyczk. (1931)
• 3 karykatury (1932)
• Convoi de joie (Pochod rado?ci) (1933)
• Symfonia (zagin?ła) (1933)
• Sinfonietta na ork. smyczk. (1935)

(wyro?nienie Towarzystwa Wyd. Muzyki Pol., Warszawa 1936)

Dorobek kompozytorski
Rodzaj tworczo?ci	Liczba dzieł
Muzyka wokalna
Pie?ni	14
Muzyka choralna
Muzyka instrumentalna
Symfonie	4
Koncerty	8
Muzyka kameralna	17
Inne formy orkiestralne	1
Opery	1
Balety	1
Utwory na fortepian	9
RAZEM	55

• Symfonia (1938)
• Uwertura (1943)
• I Symfonia (1945)
• Symfonia na ork. smyczk. (zagin?ła) (1946)
• Introdukcja i Kaprys (1947)

(wyro?nienie na Konkursie Kompoz.im. K. Szymanowskiego 1948)

• Koncert na ork. smyczk. (1948)

(Nagr. Pa?stwowa III st. 1950)

• II Symfonia (1951)
• III Symfonia (1952)
• IV Symfonia (1953)

(nagr. MKiS 1955)

• Uwertura polska (1954)
• Partita (transkr. Partity na skrz. i fort.) (1955)
• Wariacje symfoniczne (1957)
• Muzyka na smyczki, tr?bki i perkusj? (1958)

(III nagr. Mi?dzynarod. Trybuny Kompozytorow UNESCO, Pary? 1960)

• Pensieri notturni (1961)

(nagr. II st. MKiS 1962)

• Koncert na wielk? orkiestr? symfoniczn? (1962)
• Musica sinfontca in tre movimenti (1965)
• Divertimento na ork. smyczk. (1965)
• Contradizione na ork. kam. (1966)
• In una parte (1967)

Ponadto dla Polskiego Radia :

• Mazur (1944)
• Suita Pod Strzech? (1945)
• Suita Ze Starej Muzyki (1946)
• Suita (1946)
• Szkice Ludowe (1948)
• I Taniec polski (1948)
• Groteska (1949)
• Oberek (1949)
• Walc (1949)
• Kaprys polski (1949)
• Suita Ta?cow Polskich (1950)
• Serenada (1950)
• II Taniec Polski (1950)
• Krakowiak (1950)
• Taniec mazowiecki (1951)
• Oberek Noworoczny (1952)
• Suita z baletu ?Z Chłopa Krol” (1954)

na instrumenty solowe i orkiestr?

• I Koncert skrzypcowy (1937)
• II Koncert skrzypcowy (1945)
• III Koncert skrzypcowy (1948)

(nagr. MKiS 1955)

• Rapsodia polska na skrzypce (1949)
• Koncert fortepianowy (1949)

(II nagr. na II Konkursie Kompoz. im. F. Chopina 1949)

• IV Koncert skrzypcowy (1951)

(Nagr. Pa?stwowa II st. 1952)

• I Koncert wiolonczelowy (1951)
• V Koncert skrzypcowy (1954)
• VI Koncert skrzypcowy (1957)
• II Koncert wiolonczelowy (1963)
• VII Koncert skrzypcowy (1965)

(nagr. Rz?du Belgijskiego i złoty medal na Mi?dzynarodowym Konkursie Kompozytorskim im. Krolowej El?biety Belgijskiej, Bruksela 1965)

• Koncert na 2 fort. (1966)
• Koncert na altowk? (1968)

kameralne

• I Kwartet smyczkowy (1938)
• II Kwartet smyczkowy (1943)
• Suita na 2 skrz. (1943)
• Łatwe duety na tematy ludowe na 2 skrz. (1945)
• III Kwartet smyczkowy (1947)

(nagr. MKiS 1955)

• Kwartet na 4 skrz. (1949)
• IV Kwartet smyczkowy (1950)

(I nagr. na Mi?dzynarod. Konkursie Kompoz., Liege 1951, Nagr. Pa? stwowa II st. 1952)

• V Kwartet smyczkowy (1955)

(II nagr. na Mi?dzynarod. Konkursie Kompoz., Liege 1956)

• VI Kwartet smyczkowy (1960)
• Quartetto per 4 violoncelli (1964)
• VII Kwartet smyczkowy (1965)
• Kwintet na instr. d?te (1932)

(nagr. Pary? 1933)

• Trio na ob., skrz. i wioloncz. (1935)

(nagr. Towarzystwa Wyd. Muzyki Pol., Warszawa 1936)

• Sonata na ob. i fort. (1936)
• Andante sostenuto na skrz. (lub wioloncz.) i org.

(transkrypcja IV cz. Sonaty da camera na skrz. i fort.) (1945)

• Trio na ob., kl. i fg. (1948)
• Łatwe utwory na kl. i fort. (1948)
• Oberek nr 1 na kl. i fort. (1949)
• Wiwat na kl. i kwartet smyczk. (1950)
• I Kwintet fortepianowy (1952)
• Inkrustacje na waltorni? i zespoł kam. (1965)
• Trio na ob., hf. i perk. (1965)
• II Kwintet fortepianowy (1965)

na skrzypce i fortepian

• Partita (1930)
• Kaprys nr 1 (1932)
• Witra? (1932)
• Kaprys nr 2 (1933 lub 1934)
• Pie?? litewska (1934)
• Temat z wariacjami (1934)
• Andante i allegro (1934)
• Legenda (1945)
• Concertino w I ? III pozycji (1945)
• Sonata da camera (1945)
• Łatwe utwory w I pozycji (1946)
• Kaprys (1946)
• II Sonata (1946)
• III Sonata (1947)
• Taniec polski (1948)
• Łatwe utwory w I ? III pozycji (1949)
• Melodia i Kaprys (1949)
• I Oberek (1949)
• IV Sonata (1949)

(nagr. na Festiwalu Muzyki Pol. 1951, Nagr. Pa?stwowa II st. 1952)

• Taniec antyczny (1950)
• Taniec mazowiecki (1951)
• V Sonata (1951)
• II Oberek (1952)
• Taniec słowia?ski (1952)
• Kołysanka (1952)
• Humoreska (1952)
• Partita (1955)

na instrumenty solo

skrzypcowe

• Sonata (1929)
• Sonata (1941)
• Kaprys polski (1949)
• II Kaprys (1952)
• II Sonata (1958)
• 4 capricci (1968)

fortepianowe

• Temat z wariacjami (1924)
• Preludium (1928)
• Allegro (1929)
• Sonata (1930)
• Trois pieces caracteristiques (1932)
• Toccata (1932)
• Sonatina (1933)
• Suita dzieci?ca (1933)
• Scherzo (1934)
• Sonata (1935)
• 3 Groteski (1935)
• 3 preludia (1941)
• I Sonata (1949)

(III nagr. na II Konkursie Kompoz. im. F. Chopina 1949)

• Krakowiak koncertowy (1949)

(III nagr. na II Konkursie Kompoz. im. F. Chopina 1949)

• Etiuda tercjowa (1952)
• II Sonata (1953)
• Sonatina (1955)
• 10 etiud (1957)
• Mały tryptyk (1965)

na inne instrumenty

• Esquisse per organo (1966)
• Kaprysy polskie na kl. (1952)

wokalno-instrumentalne [ edytuj | edytuj kod ]

pie?ni na głos solo i fortepian

• Trzy ro?e (poezje arab. z X w., przekład L. Staffa) (1934)
• Mow do mnie, miły (R. Tagore, przekład J. Kasprowicza) (1936)
• 3 pie?ni: Mamidio, Inna, Samotno?? (poezje arab. z X w., przekład L. Staffa) (1938)
• Oto jest noc (K.I. Gałczy?ski) (1947)
• Smuga cienia (W. Broniewski) (1948)
• Rozstanie (R. Tagore, przekład J. Kasprowicza) (1949)
• Usta i pełnia (K.I. Gałczy?ski) (1949)
• Dzwon i dzwonki (A. Mickiewicz) (1955)

(nagr. na Konkursie ZKP W 100. rocznic? ?mierci A. Mickiewicza)

• Nad wod? wielk? i czyst? (A. Mickiewicz) (1955)
• Boli mnie głowa (pie?? ?artobliwa) (G. Bacewicz) (1955)
• Sroczka (ludowy) (1956)
• Zaloty na chor m. (A. Mickiewicz) (1968)

na głosy solowe, chor i orkiestr?

• Psalm ?De profundis clamavi ad te Domine” (1932)
• 3 pie?ni na tenor solo i ork. (poezje arab. z X w., przekład L. Staffa) (1938)
• Kantata olimpijska na chor miesz. i ork. (oda Pindara) (1948)

(wyro?nienie na Mi?dzy narod. Olimpijskim Konkursie Sztuki, Londyn 1948)

• Akropolis, kantata na 600-lecie UJ, na chor miesz. i ork. (według Akropolis S. Wyspia?skiego) (1964)
• Przygoda krola Artura, opera radiowa (E.Fischer według legendy staroceltyckiej) (1959)

(nagranie Polskie Radio 1960)

balety [ edytuj | edytuj kod ]

• Z chłopa krol (A.M. Swinarski według P. Baryki) (1953/54)
• Esik w Ostendzie, balet komiczny, 1 -akt. (L. Terpilowski według T. Boya-?ele?skiego) (1964)
• Po??danie, 2-akt. (M. Bibrowski według Le desir attrape par la queue P. Picassa) (1968?69)

R?kopisy utworow Bacewicz znajduj? si? w Zakładzie Zbiorow Muzycznych Biblioteki Narodowej w Warszawie.

Ordery i odznaczenia [ edytuj | edytuj kod ]

• Order Sztandaru Pracy I klasy (22 lipca 1959)
• Order Sztandaru Pracy II klasy (22 lipca 1949) ^[8]
• Krzy? Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 lipca 1955) ^[9]
• Krzy? Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (22 lipca 1953) ^[10]
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955) ^[11]

Nagrody i wyro?nienia [ edytuj | edytuj kod ]

• 1933 I nagroda na konkursie kompozytorskim Towarzystwa ?Aide aux femmes de professions libres” w Pary?u za Kwintet Na Instrumenty D?te
• 1936 II nagroda na konkursie kompozytorskim Towarzystwa Wydawniczego Muzyki Polskiej za Trio Na Oboj, Skrzypce I Wiolonczel?, wyro?nienie za Sinfoniette na orkiestr? smyczkow?
• 1949 II nagroda (pierwszej nie przyznano) na Konkursie Kompozytorskim Im. Fryderyka Chopina , zorganizowanym przez Zwi?zek Kompozytorow Polskich w Warszawie za Koncert Fortepianowy
• 1951 I nagroda na Mi?dzynarodowym Konkursie Kompozytorskim w Liege za Kwartet Smyczkowy nr 4
• 1952 Nagroda Pa?stwowa III stopnia
• 1956 Nagroda Pa?stwowa II stopnia
• 1956 II nagroda na Mi?dzynarodowym Konkursie Kompozytorskim w Liege za Kwartet Smyczkowy nr 5
• 1960 III Lokata podczas Mi?dzynarodowej Trybuny Kompozytorow UNESCO w Pary?u za Muzyk? na smyczki, tr?bk? i perkusj?
• 1965 Nagroda rz?du belgijskiego i złoty medal na Mi?dzynarodowym Konkursie Kompozytorow w Brukseli za koncert skrzypcowy nr 7

Z okazji setnej rocznicy urodzin artystki, rok 2009 w polskiej muzyce ogłoszono Rokiem Gra?yny Bacewicz, a Poczta Polska wprowadziła do obiegu znaczek, na ktorym umieszczono fotografi? artystki ^[12] .

Obiekty i instytucje nosz?ce imi? Gra?yny Bacewicz [ edytuj | edytuj kod ]

• Akademia Muzyczna im. Gra?yny i Kiejstuta Bacewiczow w Łodzi ;
• Pa?stwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. Gra?yny Bacewicz w Nowej Soli;
• Pa?stwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. Gra?yny Bacewicz w Jaworznie;
• Pa?stwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. Gra?yny Bacewicz w Limanowej;
• Pa?stwowa Szkoła Muzyczna I st. im. Gra?yny Bacewicz w Radomsku;
• Szkoła Muzyczna I stopnia im. Gra?yny Bacewicz w Gda?sku-Wrzeszczu;
• Szkoła Muzyczna I stopnia im. Gra?yny Bacewicz we Wrocławiu;
• Zespoł Pa?stwowych Ogolnokształc?cych Szkoł Muzycznych I i II stopnia nr 3 im. Gra?yny Bacewicz w Warszawie;
• Zespoł Pa?stwowych Szkoł Muzycznych im. Gra?yny Bacewicz w Koszalinie;
• Plac Zabaw im. Gra?yny Bacewicz w Tychach;
• ulica Gra?yny Bacewicz w Cz?stochowie;
• ulica Gra?yny Bacewicz w Gda?sku;
• ulica Gra?yny Bacewicz w Jeleniej Gorze;
• ulica Gra?yny Bacewicz w Koninie;
• ulica Gra?yny Bacewicz w Łodzi;
• ulica Gra?yny Bacewicz w Oławie;
• ulica Gra?yny Bacewicz w Redzie;
• ulica Gra?yny Bacewicz w Warszawie.

Festiwale i konkursy nosz?ce imi? Gra?yny Bacewicz [ edytuj | edytuj kod ]

• Mi?dzynarodowy Festiwal Muzyczny im. Gra?yny Bacewicz w Łodzi,
• Mi?dzynarodowy Konkurs Kompozytorski im. Gra?yny Bacewicz w Łodzi,
• Mi?dzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. Gra?yny Bacewicz w Łodzi,
• Ogolnopolski Konkurs Skrzypcowy im. Gra?yny Bacewicz Szkoł Muzycznych I stopnia we Wrocławiu,
• BISMA Bacewicz International Summer Music Academy w Łodzi.

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Stefan Kisielewski: Gra?yna Bacewicz i jej czasy , PWM, Krakow 1963.
• Ludomira Stawowy: Bacewicz Gra?yna. W: El?bieta Dzi?bowska : Encyklopedia muzyczna PWM . T. 1: ab cz??? biograficzna. Krakow: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1979, s. 100?108. ISBN  83-224-0113-2 . OCLC 468356768 . ( pol. ) .

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

Zobacz w Wiki?rodłach hasło Gra?yna Bacewicz w Encyklopedii Muzycznej PWM

• Gra?yna Bacewicz na stronach Polskiego Wydawnictwa Muzycznego
• Hasło w niemieckim leksykonie kobiet . mugi.hfmt-hamburg.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-09)].
• Film dokumentalny o Gra?ynie Bacewicz w serwisie YouTube
• Gra?yna Bacewicz na zdj?ciach w bibliotece Polona