J?zyk grecki

Ελληνικ?
Obszar	Grecja , Cypr , Włochy , Albania , Macedonia Połnocna i inne
Pismo / alfabet	greckie
Klasyfikacja genetyczna
	J?zyki indoeuropejskie ; J?zyki helle?skie ; J?zyk grecki ;
Status oficjalny
j?zyk urz?dowy	Grecja ; Cypr
Organ reguluj?cy	Kiendro Elinikis Glosas ↗
UNESCO	1 bezpieczny ↗
Kody j?zyka
ISO 639-5	grk
IETF	grk
Glottolog	gree1276
GOST 7.75?97	гре 157
	Wyst?powanie
	; Wyst?powanie (jasnoniebieski = j?zyk w u?yciu, ciemnoniebieski = j?zyk urz?dowy)
W Wikipedii
	Zobacz te?: j?zyk , j?zyki ?wiata
	Wikipedia w j?zyku greckim
	Słownik j?zyka greckiego ; w Wikisłowniku
	Słownik j?zyka nowogreckiego ; w Wikisłowniku
	Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF . Bez wła?ciwego wsparcia renderowania wy?wietlane mog? by? puste prostok?ty lub inne symbole zamiast znakow Unikodu .

Wyraz ?Grecja” napisany po nowogrecku

J?zyk grecki , greka ( stgr. ?λληνικ? γλ?ττα , Hellenike glotta ; nowogr. ελληνικ? γλ?σσα , elliniki glossa lub ελληνικ? , ellinika ) ? j?zyk indoeuropejski z grupy helle?skiej ^[1], w staro?ytno?ci wa?ny j?zyk basenu Morza ?rodziemnego . W kulturze europejskiej zaadaptowany, obok łaciny , jako j?zyk terminologii naukowej, wywarł wpływ na wszystkie wspołczesne j?zyki europejskie , a tak?e cz??? pozaeuropejskich i staro?ytnych. Od X wieku p.n.e. zapisywany jest alfabetem greckim .

Obecnie, jako j?zyk nowogrecki , pełni funkcj? j?zyka urz?dowego w Grecji i Cyprze . Jest te? jednym z j?zykow oficjalnych Unii Europejskiej . Po grecku mowi wspołcze?nie około 15 milionow ludzi. J?zyk grecki jest jedynym ?ywym j?zykiem helle?skim.

Etymologia nazwy [ edytuj | edytuj kod ]

Okre?lenia ?j?zyk grecki”, ?greka” pochodz? od Rzymian , ktorzy nazywali ten j?zyk po łacinie lingua Graeca . Nazwa stosowana przez samych Grekow w grece klasycznej brzmiała ? ?λληνικ? γλ?ττα = he Hellenike glotta ( nowogr. η Ελληνικ? γλ?σσα = i Elliniki glossa lub τα Ελληνικ? = ta Ellinika ), co mo?na by przetłumaczy? jako ?j?zyk helle?ski”.

Fazy rozwoju [ edytuj | edytuj kod ]

Termin ?j?zyk grecki” jest z naukowego punktu widzenia mało precyzyjny, poniewa? mo?e si? odnosi? do kilku faz rozwojowych j?zyka, z ktorych ka?da posiada własn? nazw?. Mo?e wi?c odnosi? si? do nast?puj?cych bardziej szczegołowych terminow:

j?zyk myke?ski ? najwcze?niejsza potwierdzona faza rozwojowa j?zyka greckiego, u?ywana w okresie ok. 1600 r. p.n.e. do ok. 1200 r. p.n.e., najprawdopodobniej głownie na terenach Krety , wysp Morza Egejskiego i Peloponezu ; znany z tabliczek zapisanych pismem linearnym B ;
j?zyk grecki archaiczny ? znany przede wszystkim w swoim po?nym stadium z dzieł Homera , u?ywany po upadku cywilizacji myke?skiej w ? okresie ciemnym ” i okresie archaicznym staro?ytnej Grecji; w okresie greki archaicznej ukształtowały si? liczne dialekty, znane z po?niejszych tekstow klasycznych;
j?zyk grecki klasyczny ? silnie zro?nicowany dialektalnie, u?ywany w okresie klasycznym w staro?ytnej Grecji ; w w??szym znaczeniu termin ten odnosi si? tylko do dialektu attyckiego ^[1]; j?zyk bogatej literatury, za?wiadczony zwłaszcza w dialekcie attyckim;
greka koine ? j?zyk u?ywany w okresie hellenistycznym staro?ytnej Grecji , powstały w wyniku wymieszania si? ro?nych dialektow greki klasycznej (z przewag? dialektu attyckiego ) z naleciało?ciami z łaciny i j?zykow anatolijskich ; w grece koine spisany był Nowy Testament ;
j?zyk ?redniogrecki (greka bizantyjska) ? u?ywany w okresie Bizancjum , rozwin?ł si? z greki koine ? lu?ne dialekty mowione, bardzo ro?ni?ce si? od j?zyka literackiego;
katharewusa (?greka oczyszczona”) ? j?zyk nawi?zuj?cy do greki klasycznej, sztucznie stworzony przez j?zykoznawcow po odzyskaniu niepodległo?ci przez Grecj? w XIX wieku ; z zało?enia miał to by? ogolnonarodowy j?zyk literacki, oczyszczony z naleciało?ci tureckich ;
j?zyk nowogrecki , inaczej demotyk ( δημοτικ? = dimotiki , demotyk) ? u?ywany obecnie, głownie na terytorium Grecji i Cypru , wspołczesny standard literacki powstał w wyniku zmieszania si? dialektow mowionych j?zyka greckiego z formami zaproponowanymi w katharewusie; demotyk mowiony rozpada si? na kilka dialektow; w szerszym znaczeniu termin ten odnosi si? do wszystkich pobizantyjskich odmian j?zyka greckiego ł?cznie z katharewus? i j?zykami griko , cako?skim , kapadockim i pontyjskim (uwa?anymi wowczas za dialekty nowogreckie, cho? o innej historii ni? demotyk).

Poni?ej przedstawiono uproszczony schemat historii rozwoju poszczegolnych odmian j?zyka greckiego:

myke?ski †

greka archaiczna †

greka klasyczna †

koine †

?redniogrecki †
(greka bizantyjska)

kapadocki ^[a]

nowogrecki
(demotyk ^[b], katharewusa ^[c],
wspołczesne dialekty)

pontyjski ^[d]

jewanik † ^[e]

cako?ski ^[f]

griko ^[g]

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Uwaga [ edytuj | edytuj kod ]

↑ Istniał ju? w XII wieku (przez ponad dwie?cie lat rownolegle do greki bizantyjskiej , z ktorej si? wywodzi).
↑ Wspołczesny standard literacki, rozwin?ł si? pod silnym wpływem katharewusy .
↑ J?zyk sztuczny, u?ywany dawniej tylko w kontekstach oficjalnych (w dokumentach urz?dowych, wiadomo?ciach, polityce). Lu?no oparty na grece klasycznej i dialektach mowionych j?zyka nowogreckiego .
↑ Wywodzi si? z koine i dialektu jo?skiego greki klasycznej, przez wieki pod silnym wpływem greki bizantyjskiej i j?zyka tureckiego .
↑ Wywodzi si? z koine okresu hellenistycznego (z zapo?yczeniami z j?zyka hebrajskiego ), nale?y do j?zykow ?ydowskich . Wymarły w ko?cu XX w.
↑ Wywodzi si? z dialektu doryckiego greki klasycznej, przez wieki pod silnym wpływem kolejno koine, greki ?redniowiecznej i j?zyka nowogreckiego .
↑ Wywodzi si? z dialektu doryckiego greki klasycznej, przez wieki pod silnym wpływem najpierw łaciny , po?niej j?zyka włoskiego .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ ^a ^b Kazimierz K. Pola?ski Kazimierz K. i inni , Encyklopedia j?zykoznawstwa ogolnego , Kazimierz K. Pola?ski (red.), wyd. 3, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossoli?skich, 2003, ISBN 83-04-04680-6 , OCLC 69602560 [dost?p 2019-12-28] ( pol. ) .

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

Centrum j?zyka greckiego Wła?ciciel: Ministerstwo O?wiaty, Kształcenia Ustawicznego i Wyzna? ( gr. )
"η Π?λη" ? strona j?zyka greckiego , link otwieraj?cy si? słownikiem greckim. Wła?ciciel: Ministerstwo O?wiaty, Kształcenia Ustawicznego i Wyzna? ( gr. ? ang. )

[2] Istniał ju? w XII wieku (przez ponad dwie?cie lat rownolegle do greki bizantyjskiej , z ktorej si? wywodzi).

[3] Wspołczesny standard literacki, rozwin?ł si? pod silnym wpływem katharewusy .

[4] J?zyk sztuczny, u?ywany dawniej tylko w kontekstach oficjalnych (w dokumentach urz?dowych, wiadomo?ciach, polityce). Lu?no oparty na grece klasycznej i dialektach mowionych j?zyka nowogreckiego .

[5] Wywodzi si? z koine i dialektu jo?skiego greki klasycznej, przez wieki pod silnym wpływem greki bizantyjskiej i j?zyka tureckiego .

[6] Wywodzi si? z koine okresu hellenistycznego (z zapo?yczeniami z j?zyka hebrajskiego ), nale?y do j?zykow ?ydowskich . Wymarły w ko?cu XX w.

[7] Wywodzi si? z dialektu doryckiego greki klasycznej, przez wieki pod silnym wpływem kolejno koine, greki ?redniowiecznej i j?zyka nowogreckiego .

[8] Wywodzi si? z dialektu doryckiego greki klasycznej, przez wieki pod silnym wpływem najpierw łaciny , po?niej j?zyka włoskiego .

[:0-1] Kazimierz K. Pola?ski Kazimierz K. i inni , Encyklopedia j?zykoznawstwa ogolnego , Kazimierz K. Pola?ski (red.), wyd. 3, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossoli?skich, 2003, ISBN 83-04-04680-6 , OCLC 69602560 [dost?p 2019-12-28] ( pol. ) .

[1]

[a]

[b]

[c]

[d]

[e]

[f]

[g]