Prasa gadzinowa (rownie? pismo gadzinowe ^[1] , gadzinowka , gadzinowiec , szmata , szmatławiec , kurwar i ?cierwoniak ^[2] ) ? powszechne w czasach okupacji niemieckiej i sowieckiej okre?lenie polskoj?zycznej prasy , wydawanej przez administracj? okupacyjn? w Generalnym Gubernatorstwie oraz zachodnich obwodach ZSRR ^{[3] [4]} , w miejsce zlikwidowanych polskich tytułow prasowych.

Najbardziej znane tytuły na terenie okupacji niemieckiej to: ? Nowy Kurier Warszawski ”, ? Kurier Cz?stochowski ”, ? Goniec Krakowski ”, ? Dziennik Radomski ”, ? Goniec Codzienny ”, ? Ilustrowany Kurier Polski ”, ? Gazeta Lwowska ”, ? Fala ”. Gadzinowkami okupanta sowieckiego były ? Prawda Wile?ska ”, ? Prawda Komsomolska ”, ? Wolna Łom?a ” i ? Czerwony Sztandar ” we Lwowie ^[3] .

Prasa gadzinowa miała na celu kształtowanie po??danego przez okupanta sposobu my?lenia u ludno?ci na okupowanych terenach przez odpowiedni? interpretacj? wydarze? politycznych i militarnych, podkre?lanie pot?gi pa?stw okupacyjnych i trwało?ci okupacyjnego status quo, odwołuj?c si? jednocze?nie do najni?szych gustow i potrzeb w sferze kultury i o?wiaty. Dla opinii publicznej za granic? miała stwarza? pozytywny obraz ?ycia w okupowanej Polsce ^[4] .

Wspołpraca z pras? gadzinow? była uznawana przez Polskie Pa?stwo Podziemne za kolaboracj? .

W latach osiemdziesi?tych XX wieku mianem tym okre?lano gazety, ktore odzyskały prawo publikowania w okresie stanu wojennego ^[5] .

W szerszym znaczeniu gadzinowka to pismo słu??ce za pieni?dze niecnej sprawie, korzystaj?ce z niegodziwych funduszy ^[6] ; prasa słu??c? rz?dowi zaborcy, okupanta czy systemu totalitarnego ^[7] .

Pochodzenie nazwy [ edytuj | edytuj kod ]

Okre?leniu temu dała pocz?tek gazeta ? Godzina Polski ”, wydawana w Warszawie i Łodzi przez okupacyjne władze niemieckie podczas I wojny ?wiatowej . Ukazywała si? w latach 1915?1918 a jej wydawc? był proniemiecki ?krol prasy” ze ?l?ska , Adam Napieralski ^[8] . Gazeta ta była w Warszawie nazywana ?Gadzin? Polsk?”, a potem potocznie ?gadzinowk?” ^{[9] [10]} .

Według innej koncepcji, nazwa pochodzi od tajnego ?funduszu gadzinowego” ( niem. Reptilienfonds ), ktory utworzono w czasach Ottona von Bismarcka . Jego celem było pozyskiwanie przychylno?ci dziennikarzy maj?cych rozpowszechnia? informacje propagandowe ? korzystne z punktu widzenia rz?du Prus. Nazwa funduszu pochodzi od okre?lenia ?gady” (niem. Reptilien ), ktorego u?ył Bismarck w 1869 roku wobec zwolennikow wydziedziczonej dynastii hanowerskiej . Fundusz pochodził ze skonfiskowanego maj?tku tej dynastii ^{[1] [11]} .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Zobacz hasło gadzinowka w Wikisłowniku

Zobacz multimedia zwi?zane z tematem: Prasa gadzinowa