한국   대만   중국   일본 
GPU (policja polityczna) ? Wikipedia, wolna encyklopedia Przejd? do zawarto?ci

GPU (policja polityczna)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
GPU jako ?rewolucyjna błyskawica”. Sowiecki plakat propagandowy 1930

GPU ( ros.   Государственное Политическое Управление ( ГПУ ) ? Gosudarstwiennoje politiczeskoje uprawlenije ? Pa?stwowy Zarz?d Polityczny [1] ) ? sowiecka policja polityczna od 6 lutego 1922 do 2 grudnia 1923 roku [2] Utworzona wskutek przekształcenia Czeki . Po utworzeniu w grudniu 1922 ZSRR , w listopadzie 1923 przekształcona w OGPU , ktorego oddziały republika?skie nosiły nazw? GPU.

Utworzenie GPU [ edytuj | edytuj kod ]

IX Wszechrosyjski Zjazd Rad 28 grudnia 1921 ogłosił postanowienie o rozwi?zaniu Nadzwyczajnej Komisji do Walki z Kontrrewolucj? i Sabota?em ( Czeka ).

6 lutego 1922 roku Wszechrosyjski Centralny Komitet Wykonawczy (WCIK) wydał postanowienie, na mocy ktorego powołany został Pa?stwowy Zarz?d Polityczny przy istniej?cym od listopada 1917 Ludowym Komisariacie Spraw Wewn?trznych RFSRR (NKWD) .

Administracja i zadania GPU [ edytuj | edytuj kod ]

Mimo i? GPU formalnie usytuowany był w strukturach NKWD RFSRR, to była to jedynie podległo?? organizacyjna, gdy? zachował on bardzo du?? samodzielno?? działania. Wynikało to z obj?cia dwoch stanowisk kierowniczych przez jednego człowieka Feliksa Dzier?y?skiego . Dzier?y?ski był jednocze?nie ludowym komisarzem spraw wewn?trznych i przewodnicz?cym GPU, przykładaj?c wi?cej sił i uwagi na piony bezpiecze?stwa pa?stwowego, wywiadu i kontrwywiadu, czyli GPU, wywodz?cego si? z jego byłej organizacji Czeki, ni? do reszty NKWD, spełniaj?cego wowczas rol? resortu porz?dku i ładu publicznego i gospodarczo-administracyjnego [3] .

Struktury GPU nie odbiegały od struktur rozwi?zanej Czeka. W kwietniu 1922 utworzono Wydział Wschodni GPU, w maju 1922 Wydział Kontrwywiadowczy (KRO) GPU i w sierpniu 1922 ? Wydział Prawny GPU [3] .

GPU przy NKWD RFSRR, odpowiedzialny był za:

  • wykrywanie i zwalczanie działa? kontrrewolucyjnych i bandytyzmu;
  • walka ze szpiegostwem;
  • ochrona kolei i drog wodnych;
  • zabezpieczenie granicy RFSRR;
  • walka z kontraband? [3] .

Centralne Organy kierownicze GPU (do 2 listopada 1923) [ edytuj | edytuj kod ]

Struktura Organizacyjna GPU NKWD RFSRR

Struktura organizacyjna Głownego Zarz?du Politycznego przy NKWD RFSRR składała si? w wi?kszo?ci z pionow przej?tych z nieistniej?cej ju? Czeki, takich jak Oddział Kontrwywiadowczy ( K ont R razwiedywatielnyj O tdieł ? KRO ), Zarz?d Tajno-Operacyjny ( S iekrietno- O pieratiwnoje U prawlenije ? SOU ), z ktorego wywodzi si? Oddział Specjalny ( O sobyj O tdieł ? OO , czyli kontrwywiad wojskowy, a nast?pnie sławny Smiersz oraz Oddział Tajno-Polityczny SPO , ktory w nast?pnych latach rozrosł si? do głownego pionu policji politycznej GUGB . NKWD , a po kojejnych zmianach strukturalnych w radzieckich organach bezpiecze?stwa NKGB ). Z Czeki przeszedł pod kontrole GPU NKWD RFSRR , jeszcze młody, ale sprawnie działaj?cy Oddział Zagraniczny ( INO strannyj Otdieł ? INO ), czyli pion odpowiedzialny za wywiad zagraniczny, ktory w nast?pnych latach odniosł sukcesy, za ktore nale?y uzna? prowadzenie tzw. Pi?ciu Wspaniałych oraz penetracj? ameryka?skiego programu budowy bomby atomowej ps. Enormoz ( Projekt Manhattan ), a nast?pnie powi?kszony do wielko?ci Zarz?du, nazw? zmieniono na Inostrannoje Uprawlenije ? INU , czyli Zarz?d Zagraniczny.

Struktura Organizacyjna GPU przedstawiała si? nast?puj?co:

  1. Przewodnicz?cy GPU: Ludowy komisarz spraw wewn?trznych ? Feliks Dzier?y?ski : 6.II.1922 ? 2.XI.1923
  2. Zast?pca przewodnicz?cego: Jozef Unszlicht : 6.II.1922 ? 2.XI.1923
  3. Sekretarz Przewodnicz?cego: Wieniamin Gerson : 6.II.1922 ? 2.XI.1923
  4. Kolegium przy Przewodnicz?cym GPU

Skład Kolegium GPU (na koniec 1922 roku)

  • Zarz?d Organizacyjny szefowie: kolejno: Gienrich Jagoda luty/kwiecie? 1922, W. Czajwanow kwiecie?/wrzesie? 1922, oraz jako pełni?cy obowi?zki szefa S. ?danowicz wrzesie?/listopad 1922. Zarz?d rozwi?zano a sprawy przekazano do Zarz?du Administracyjno-Organizacyjnego (AOU).
  • Zarz?d Tajno-Operacyjny [SOU] , szef: Wiaczesław Mien?ynski 6.II.1922 ? 2.XI.1923, koordynował działania oddziałow operacyjnych ktore wchodziły w jego skład:
    • Oddział Specjalny [OO] (kontrwywiad w Armii Czerwonej i Flocie Czerwonej, zwalczanie szpiegostwa i bandytyzmu politycznego oraz cenzura wojskowa), szef: Wiaczesław Mien?ynski luty/czerwiec 1922, Gienrich Jagoda czerwiec 1922 ? listopad 1923
    • Oddział Kontrwywiadowczy [KRO] , utworzony 8 lipca 1922 roku z przekształcenia Wydział Kontrwywiadowczego Oddziału Specjalnego [OO] szef Artur Artuzow 13.VII.1922 ? 2.XI.1923
    • Oddział Tajny [SO] (walka z antyradzieckimi partiami, organizacjami i ugrupowaniami politycznymi oraz duchowie?stwem): szef Timofiej Samsonow 6.II.1922 ? 25.V.1923, nast?pnie Tierientij Dieribas maj/listopad 1923
    • Oddział Zagraniczny INO (wywiad zagraniczny) naczelnik Solomon Mogilewski luty/marzec 1922, i Michaił Trilisser marzec/listopad 1923
    • Oddział Operacyjny [OO] (obserwacja zewn?trzna, areszty, technika operacyjna, kartoteka, archiwum, analiza i opracowywanie informacji oraz statystyks, prasa itp.) szef I. Surta 6.II.1922 ? 12.V.1923, Karl Pauker maj/listopad 1923
    • Oddział Centralnej Rejestracji wydzielony z OO , posiadał 9 biur i wydziałow; szef J. Rocen marzec/kwiecie? 1922 nast?pnie Aleksandr Szanin 1922?1923
    • Oddział Informacyjny [INFO] utw. 28 marca 1921 roku. (opracowywał informacje i zbiorcze analizy dla kierownictwa NKWD , partii i rz?du sowieckiego, zajmował si? tak?e cenzur? wojskow?). Szef: Innokientij Stukow marzec/wrzesie? 1921, Bronisław Bortnowski wrzesie?/grudzie? 1921 oraz Witold Aszmarin (wła?ciwie Achramowicz) 1.I.1922 ? 2.XI.1923
    • Oddział Transportowy (w oddziałowi podlegały cztery wydziały) szef Gieorgij Błagonrawow
    • Oddział Wschodni utw. 2 czerwca 1922 roku, na bazie 14 Wydziału OO (Operacyjnego) (zwalczał kontrrewolucje we wschodnich i południowo-wschodnich republikach RFSRR , organizował tak?e kontrwywiad przeciwko tzw. pa?stwom o?ciennym) szef Jakow Peters VI.1922 ? 2.XI.1923
    • Oddział Kontroli Politycznej utw. 21 grudnia 1922 roku (kontrolował mi?dzynarodow? i krajow? korespondencj? oraz inne przesyłki pocztowe) szef Boris Etingof 21.VI.1922 ? 1.V.1923, maj/listopad 1923
    • Specjalne Mi?dzynarodowe Biuro ds. Dezinformacji utw. w styczniu 1923 roku
    • Biuro Specjalne ds. Administracyjnej Zsyłki Antyradzieckich Elementow Inteligenckich utw. na pocz?tku listopada 1922 roku, zlikwidowane pod koniec stycznia 1923 roku, szef Jakow Agranow 2XI.1922 ? 27.I.1923
  • Zarz?d Ekonomiczny [EKU] (zwalczał tzw. kontrrewolucyjne działania w gospodarce, szpiegostwo ekonomiczne, przest?pstwa gospodarcze i urz?dnicze); szef Zinowij Kacnelson , pocz?tkowo jako pełni?cy obowi?zki 1922?1923
  • Zarz?d Administracyjno-Organizacyjny [AOU] posiadał 18 ro?nych Oddziałow i wydziałow. Szef: Stanisław Redens luty/wrzesie? 1922 oraz I. Woroncow wrzesie? 1922 ? listopad 1923
  • Sztab Wojsk GPU Szef: F. Pataki, nast?pnie E. Kadomcew oraz N. Jefimow 1922-1923
  • Oddział Specjalny (kryptologia dla potrzeb kraju, tak?e radiowywiad oraz radiokontrwywiad) szef Gleb Bokij
  • Oddział Szyfrowy (tajna ł?czno?? szyfrowa)
  • Oddział Prawny utw. 22 sierpnia 1922, szef Władimir Feldman 22.VIII.1922 ? 2.XI.1923, jednocze?nie komendant Szkoły GPU
  • Oddział Zaopatrzenia szef S. Sidorow 6.II.1922 ? 2.XI.1923
  • Archiwum Wojskowe GPU utw. w maju 1922 roku
  • Oddział Ochrony Granic GPU utw. pod koniec lipca 1923 roku, szef Jan Olskij (wła?ciwie Kulikowski) sierpie?/pa?dziernik 1923,
  • Głowna Inspekcja Wojsk GPU utw. w pa?dzierniku 1923 roku szef Jan Olskij pa?dziernik/listopad 1923

GPU w terenie i przekształcenie w OGPU [ edytuj | edytuj kod ]

W terenie GPU posiadało swoje przedstawicielstwa, ktore działały w okr?gach , republikach autonomicznych , guberniach i wi?kszych miastach Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej .

Po utworzeniu ZSRR w listopadzie 1923 Pa?stwowy Zarz?d Polityczny wyodr?bniono ze struktur NKWD i na jego bazie powołano Zjednoczony Pa?stwowy Zarz?d Polityczny (OGPU) , podporz?dkowany Radzie Komisarzy Ludowych ZSRR. Po przekształceniu GPU w OGPU nazw? GPU nosiły oddziały OGPU w republikach ZSRR .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ GPU , [w:] Encyklopedia PWN [dost?p 2024-05-29] .
  2. ↑ Jan Larecki: Leksykon Słu?b specjalnych ?wiata, s. 236?237. ISBN  978-83-05-13484-2 .
  3. ↑ a b c Kokurin, A., Pietrow, N. ? redakcja: ЛУБЯНКА. ВЧК ? ОГПУ ? НКВД ? НКГБ ? МГБ ? МВД ? КГБ 1917 ? 1960 Справочник . Moskwa: Международный фонд ?Демократия”, 1977, seria: Россия. XX век. Документы.. ISBN  5-89511-004-5 .
Słu?by specjalne Rosji i byłego ZSRR
Obecne
Historyczne
Tematy wspolne

Godło ZSRR

?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=GPU_(policja_polityczna)&oldid=73882310 ”