Gunther Quandt (ur. 28 lipca 1881 w Pritzwalk , zm. 30 grudnia 1954 w Kairze ) ? niemiecki przemysłowiec i polityk.

Jego drug? ?on? w latach 1921?1929 była Magda Ritschel , po?niejsza ?ona Josepha Goebbelsa ^[1] .

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Do I wojny ?wiatowej [ edytuj | edytuj kod ]

Urodził si? jako syn fabrykanta tekstylnego Emila Quandta (1849-1925) w Pritzwalk . Jego ojciec poprzez o?enek stał si? udziałowcem fabryki braci Draeger (zało?onej w 1860).

Po uko?czeniu gimnazjum w Berlinie pobierał nauk? zawodu w ro?nych gał?ziach przemysłu włokienniczego w Niemczech i za granic?. Nast?pnie o?enił si? z Antoni? Ewald (1884?1918), z ktor? miał pierwszego syna ? Hellmuta (1908-1927). W 1909 Gunther Quandt był ju? wspołwła?cicielem fabryki Draeger. W 1910 urodził mu si? drugi syn ? Herbert. Rok po?niej w 1911 został wspołwła?cicielem fabryki Friedricha Paula w Wittstock/Dosse ? Tuchfabrik Friedrich Paul in Wittstock/Dosse . W 1918 jego ?ona zmarła na hiszpank? .

I wojna ?wiatowa i Republika Weimarska [ edytuj | edytuj kod ]

Po wybuchu I wojny ?wiatowej , zajmował si? gospodark? zasobami wa?nych surowcow wojennych. W 1915 kierował ?Reichswoll-AG”, jego grupa przemysłowa była głownym dostawc? armii. Po wojnie pracował jako referent w Ministerstwie Gospodarki Republiki Weimarskiej w referacie gospodarki tekstylnej. W 1922 opu?cił słu?b? pa?stwow?, powrocił do Pritzwalku i obj?ł przedsi?biorstwa, ktorych był wspołudziałowcem ? ?Draeger-Paul-Wegener-Werke” w Pritzwalk i Wittstock (po II wojnie ?wiatowej ? Gebr. Draeger GmbH / Stuttgart ).

4 stycznia 1921 Quandt o?enił si? z 20-letni? Magd? Ritschel (1901?1945). 1 listopada 1921 urodził im si? syn Harald . Magda Ritschel rozwiodła si? z nim w 1929, by po dwoch latach w 1931, wyj?? za m?? za Josepha Goebbelsa , po?niejszego ministra propagandy III Rzeszy .

Od roku 1922 Gunther Quandt anga?ował si? razem z Augustem Rostergem coraz intensywniej w przemysł wydobywczy soli potasowych i ropy naftowej, powołuj?c do ?ycia w 1921 Wintershall AG. Przy okazji udało mu si? uzyska? pakiet wi?kszo?ciowy akcji zało?onej przez Adolpha Mullera społki Accumulatoren Fabrik Aktiengesellschaft Berlin-Hagen / AFA ? najwi?kszego wowczas producenta baterii i akumulatorow w Europie . Społka produkowała m.in. instalacje akumulatorowe dla U-Bootow (w roku 1962 społka AFA została przemianowana na VARTA Batterie AG ).

W 1928 Quandt zdobył kontrol? nad Berlin-Karlsruher Industrie-Werke AG , ktore w czasie I wojny ?wiatowej nazywało si? Deutsche Waffen- und Munitionsfabriken AG (DWM) , czyli Niemieckie Fabryki Broni i Amunicji i było bogat? w tradycje zbrojowni? Niemiec. Wprawdzie produkcja broni i wyposa?enia wojskowego była przez zwyci?skie mocarstwa po I wojnie ?wiatowej zabroniona, ale Quandt zakładał, ?e w Niemczech ju? niedługo bro? b?dzie miała znowu ?wielk? przyszło??”.

Czasy nazizmu [ edytuj | edytuj kod ]

Quandt i NSDAP [ edytuj | edytuj kod ]

Quandt nale?ał do grupy przemysłowcow, ktorzy spotkali si? z Hitlerem w połowie 1931 w Hotelu Kaiserhof i zapewnili, ?e w razie lewicowego puczu, oddadz? do dyspozycji NSDAP 25 milionow marek ^[2] . Został rownie? członkiem towarzystwa Studium des Faschismus , gdzie był ogniwem wi???cym kr?gi konserwatywne z kr?gami NSDAP. 20 lutego 1933 był uczestnikiem tajnego spotkania przemysłowcow z Hitlerem, gdzie ustalono wyborcz? pomoc dla NSDAP w wysoko?ci 3 milionow marek.

Po przej?ciu władzy przez nazistow ( Machtergreifung ) Gunther Quandt dopasował si? do zaistniałej sytuacji (darowizny pieni??ne od AFA dla NSDAP , osobiste członkostwo w NSDAP ? wst?pił 1 maja 1933 ? numer członkowski 2636406) i czerpał z tego korzy?ci. Jego przedsi?biorstwa stały si? wa?nymi dostawcami przemysłu zbrojeniowego, on sam przedstawiany był jako wzor przemysłowca i w 1937 mianowany liderem gospodarki wojennej. W czasie II wojny ?wiatowej , głowne zakłady AFA w Hagen w Zagł?biu Ruhry , były wiod?cymi dla dalszych w Hanowerze , Wiedniu i Poznaniu . Tu produkowano procz instalacji akumulatorowych dla łodzi podwodnych (w tym małych U-Bootow), specjalne baterie do torped i ? Wunderwaffe ” V2, a tak?e baterie do pojazdow pancernych, urz?dzenia radiowe, radary oraz samoloty bojowe.

?Od materiału na uniformy po akumulatory, suche baterie, bro? , amunicj? i metale lekkie ? ten kto to wszystko produkuje, słusznie nosi miano lidera gospodarki wojennej” ? pisał tygodnik Das Reich . ?Ihre hervorstechendste Eigenschaft aber ist Ihr Glaube an Deutschland und an den Fuhrer” (jego wybitn? cech? jest jednak jego wiara w Niemcy i wodza) ? mowił w 1941 w laudacji Hermann Josef Abs z Deutsche Bank o Guntherze Quancie ^[3] . Fabryki Georga Quandta AFA post?powały za armi? niemieck?. Niebawem pojawiły si? w Rydze , Krakowie i Lwowie .

Obozy koncentracyjne i Quandt [ edytuj | edytuj kod ]

W fabrykach Quandta zatrudniani byli je?cy wojenni i wi??niowie obozow koncentracyjnych. W zakładach AFA-Werk Hagen zacz?to ten proceder pod koniec lata 1940 z je?cami francuskimi. Jako nast?pstwo zwi?kszonej rekrutacji niemieckich robotnikow do słu?by wojskowej, oraz wymaganej przez sytuacj? na frontach, przyspieszonej produkcji baterii do torped, baterii do ?Wunderwaffe” V2, systematycznie wzrastała liczba zatrudnianych robotnikow przymusowych i je?cow. W 1944 było to 40% wszystkich zatrudnionych w zakładach, czyli 5800, a w DMW-Werk Karlsruhe około 4500 osob. Od lata 1943 rozpocz?to w podległych AFA zakładach wykorzystywa? wi??niow z obozu w Stocken (produkcja akumulatorow) i podobozu w Neuengamme. 1500 wi??niow, ktorzy przebywali w obozie na terenie zakładow, obsługiwało produkcj? akumulatorow w zanieczyszczonym ołowiem otoczeniu. Na terenie zakładow w Hanowerze, zorganizowano nast?pn? fili? obozu, z miejscem egzekucji wł?cznie.

Oboz KZ-Hannover-Stocken (dzisiaj Continental) był nast?pn? fili? obozu w Neuengamme, ktora od pocz?tku wrze?nia 1944 przez krotki czas zatrudniała około 1000 polskich ?ydow. Oboz znajdował si? obok zakładow Continental. Wi??niowie musieli tam pracowa? 11 godzin dziennie przy militarnie wa?nej produkcji ogumienia do pojazdow.

W 1944 w filii zakładow Wien-Floridsdorf, rozpocz?to wykorzystywanie wi??niow z obozu koncentracyjnego Mauthausen. Rownie? w siostrzanej firmie AFA ? Pertrix w Berlinie-Niederschonweide ? od 1944 500 wi??niarek zmuszono do pracy w ?r?cych oparach kwasow.

Warunki pracy pochłaniały przeci?tnie 80 ofiar ?miertelnych miesi?cznie, ktore to ofiary wkalkulowane były od pocz?tku jako oczekiwana ? fluktuacja pracownikow ”.

Po II wojnie ?wiatowej [ edytuj | edytuj kod ]

Gunther Quandt ukrywał si? pod koniec wojny w Leutstetten nad jeziorem Starnberg w Bawarii , podczas gdy jego syn Herbert Quandt wraz z kierownicz? kadr? AFA znalazł zast?pcze zakwaterowanie w Bissendorfie pod Hanowerem i stamt?d mogł dalej prowadzi? interesy.

Aresztowany i internowany w obozie Moosburg został dopiero 18 lipca 1946 w zwi?zku z jego rol? w gospodarce wojennej Rzeszy. Po zwolnieniu, w styczniu 1948, w toku post?powania s?dowego, został uznany tylko za wyznawc? ? a wła?ciwie ofiar? ?owczego p?du” idei narodowosocjalistycznych, chocia? w czasach nazizmu piastował wiele wa?nych stanowisk, zasiadaj?c w radach nadzorczych takich firm jak Daimler-Benz , Deutsche Bank , AEG .

Według oceny Benjamina Ferenca, ktory pracował dla oskar?ycieli w procesach norymberskich , on wraz z synem zostali by oskar?eni, tak jak Alfried Krupp von Bohlen und Halbach , Friedrich Flick, oraz odpowiedzialni z IG Farben , jako głowni oskar?eni, gdyby dost?pne dzisiaj materiały dowodowe zostały wowczas przedło?one oskar?ycielom . Decyduj?ce dokumenty o działalno?ci Quandtow w Trzeciej Rzeszy były władzom brytyjskiego sektora okupacyjnego znane. Brytyjczycy nie udost?pniali ich jednak, poniewa? wiedzieli jak wielkie znaczenie b?dzie miała produkcja akumulatorow rownie? po wojnie i chcieli chroni? wła?cicieli produkuj?cych je zakładow.

Gunther Quandt zmarł 30 grudnia 1954 w czasie urlopu wypoczynkowego w Egipcie.

Literatura [ edytuj | edytuj kod ]

• Wolfgang Benz, Barbara Distel (Hrsg.): Der Ort des Terrors. Geschichte der nationalsozialistischen Konzentrationslager . Bd. 5, Hinzert, Auschwitz, Neuengamme. Beck-Verlag, Munchen 2007, S. 447f. ISBN  3-406-52965-8 .
• Ralf Blank: Energie fur die ?Vergeltung”. Die Accumulatoren Fabrik AG Hagen und das deutsche Raketenprogramm im Zweiten Weltkrieg. In: Militargeschichtliche Zeitschrift. 66. 2007, S. 102?118.
• Rudiger Jungbluth: Die Quandts: Ihr leiser Aufstieg zur machtigsten Wirtschaftsdynastie Deutschlands . Campus 2002, ISBN  3-593-36940-0 .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]