Future Combat Air System

Dane podstawowe
Pa?stwo	Francja   Niemcy   Hiszpania
Producent	Dassault Aviation Airbus
Dane techniczne
Wymiary
Dane operacyjne
Multimedia w Wikimedia Commons

Future Combat Air System ( fra. Systeme de combat aerien futur, SCAF) ? projekt nowego systemu bojowego, w skład ktorego obok samolotu szostej generacji Next Generation Fighter, maj? wchodzi? rownie? wspołpracuj?ce z nim bezzałogowe aparaty lataj?ce. Konstrukcja ma by? efektem trojstronnej wspołpracy Francji , Niemiec i Hiszpanii .

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Wspołczesny program Future Combat Air System (FCAS) jest spadkobierc? programu o tej samej nazwie, ktorego pocz?tki si?gaj? lipca 2012 roku. Wowczas to, rz?dy Wielkiej Brytanii i Francji, zawarły porozumienie o wspolnej budowie nowej platformy bojowej, okre?lanej mianem Future Combat Air System. Pierwszym etapem porozumienia miało by? opracowanie technologii, maj?cych umo?liwi? ocen? szans na uzyskanie wymaganych charakterystyk systemu i jego zdolno?ci operacyjnych. W tym celu, maj?ce wzi?? udział w programie firmy BAE Systems , Rolls-Royce , Dassault Aviation i Safran, podpisały porozumienie o wspołpracy w celu realizacji projektu. W listopadzie 2014 roku, rz?dy obydwu parterow, podpisały kontrakt z Rolls-Royce, BAE Systems, Selex ES, Dassault, Safran i Thales na realizacj? studium wykonalno?ci programu FCAS. 3 marca 2016 roku, rz?dy Francji i Wielkiej Brytanii podpisały wst?pne porozumienie o budowie dwoch demonstratorow nowej, bezzałogowej platformy bojowej, ktorej konstrukcja miała bazowa? na do?wiadczeniach wyniesionych z budowy i eksploatacji maszyn Dassault nEUROn oraz BAE Taranis . Porozumienie zakładało wyasygnowanie po 750 tys. funtow przez ka?d? ze stron porozumienia, na budow? po jednym prototypie nowej konstrukcji przez Dassault Aviation i BAE Systems. Wst?pne plany zakładały, i? nowa maszyna zast?pi samoloty Eurofighter Typhoon w Royal Air Force i Dassault Rafale w Armee de l’air . Na skutek zbyt licznych rozbie?no?ci pomi?dzy obydwoma partnerami, nigdy nie doszło do sfinalizowania planow ^[1] .

Ponownie Future Combat Air System pojawił si? 13 lipca 2017 roku. Wowczas to rz?dy Francji i Niemiec, podczas konferencji w Pary?u , uzgodniły budow? wspolnej, nowej platformy bojowej. Odpowiednie o?wiadczenie w tej sprawie wygłosili obecni na konferencji prezydent Republiki Francuskiej Emmanuel Macron i kanclerz Niemiec Angela Merkel . Porozumienie nie precyzowało czy nowa konstrukcja ma by? maszyn? załogow?, czy jak wcze?niej, bezzałogow?. Odpowiedzi na to pytanie, miało udzieli? ustalenie istotnych wymaga? operacyjnych (High Level Common Operational Requirement) jakie planowano zdefiniowa? do połowy 2018 roku. Głownymi podmiotami zaanga?owanymi w projekt miał by? ze strony francuskiej ponownie Dassault a z niemieckiej, tamtejszy oddział Airbus Defence. Porozumienie francusko-niemieckie nie przekre?lało ponownego doł?czenia do projektu Wielkiej Brytanii. Udział Brytyjczykow stan?ł jednak pod du?ym znakiem zapytania w momencie ogłoszenia przez ten kraj, planow zbudowania własnej maszyny szostej generacji, znanej jako BAE Systems Tempest . Dodatkowo Wielka Brytania realizuj?c przygotowania do Brexitu nie szuka kooperantow do wspołpracy przy swoim projekcie z tradycyjnymi partnerami w projektach lotniczych, b?d?cych jednocze?nie wiod?cymi politycznie pa?stwami Unii Europejskiej , Pary?em i Berlinem ale w Szwecji (SAAB) i Włoszech Leonardo , Holandii i poza Europ? w Indiach . 25 kwietnia 2018 roku, obydwie firmy ogłosiły uzyskanie wst?pnego porozumienia dotycz?cego podziału zada? przy pracach projektowych. Dzie? po?niej, 26 kwietnia 2018 roku, podczas Internationale Luft- und Raumfahrtausstellung Berlin podpisano tajne porozumienie definiuj?ce oczekiwane przez obydwu partnerow wymagania operacyjne. Jednym z elementow porozumienia była całkowita niezale?no?? eksportowa przyszłej konstrukcji. Oznaczało to uniezale?nienie procesu potencjalnego eksportu nowego samolotu od wpływu i decyzji krajow trzecich. Takie ograniczenia narzucaj? Stany Zjednoczone w przypadku u?ycia do budowy samolotu komponentow produkcji ameryka?skiej. Ich reeksport podlega kontroli w ramach International Traffic in Arms Regulations (ITAR) ^{[1] [2] [3] [4] [5] [6]} .

Future Combat Air System ma by? wieloelementowym system wspołdziałaj?cych ze sob? komponentow. Zarowno takich, ktore znajduj? si? w fazie bada?, jak i takich, ktorych uruchomienie jest dopiero planowane. Rdzeniem systemu, ma by? samolot okre?lany jako Next Generation Weapon System lub Next Generation Fighter (NGF), wspieraj?cy maszyn? załogow? bezzałogowy aparat lataj?cy ? Remote Carrier oraz ł?cz?c? obydwa komponenty Combat Cloud, informatyczny system w chmurze ^[7] . W roli NGF, Dassault prezentuje koncepcje samolotow załogowych jak i pozbawionej załogi oraz systemu składaj?cego si? z obydwu typu maszyn, załogowego samolotu oraz du?ego, uderzeniowego aparatu bezzałogowego. Niemiecki Airbus ju? od 2016 roku, na zlecenie niemieckiego rz?du, opracowuje plany wdro?enia systemu bojowego, okre?lanego mianem Next Generation Weapon System (NGWS), maj?cego zast?pi? samoloty Panavia Tornado i Eurofighter Typhoon. Z drugiej strony, Niemcy wykazuj? zainteresowanie ameryka?skim Lockheed Martin F-35 Lightning II , przy braku oficjalnych zapowiedzi kupna maszyny, w maju 2017 roku zwrocili si? do United States Air Force z pro?b? o mo?liwo?? zapoznania si? z samolotem i jego charakterystykami. Koncepcja Airbusa zakłada wspołdziałanie ro?nych platform, na ktore maj? składa? si? dwumiejscowy my?liwiec szostej generacji ? NGF, pociski samosteruj?ce nowej generacji, rozpoznawczo-bojowe bezzałogowe aparaty lataj?ce klasy MALE (Medium-Altitude Long-Endurance/statek powietrzny o ?redniej wysoko?ci i długotrwało?ci lotu) oraz małe drony lataj?ce w rojach, wypuszczane z pokładu samolotu. W?rod nowych propozycji Airbusa znalazł si? rownie? uzupełniaj?cy system samolot transportowo-tankujacy. Poprzez satelitarn? sie? wymiany danych, wszystkie elementy, wspolnie b?d? realizowa? wyznaczone działania. Wszystkie te elementy weszły by w skład nowego FCAS. W opinii wyra?onej przez francuska minister obrony Florence Parly 23 pa?dziernika 2018 roku podczas salonu Euronaval (targi uzbrojenia morskiego odbywaj?ce si? w Pary?u), znalazła si? zapowied? budowy wersji pokładowej samolotu, zdolnej do zast?pienia pełni?cych obecnie słu?b? na jedynym francuskim lotniskowcu Charles de Gaulle samolotow Dassault Rafale . Nieprzypadkowo zatem na targach zaprezentowano model koncepcyjny samolotu, przedstawiaj?cy dwusilnikow? maszyn? pozbawion? ogona, o konstrukcji obni?aj?cej skuteczn? powierzchni? odbicia radiolokacyjnego. Z kolei francuski generał Jean-Pascal Breton, b?d?cy z ramienia Francji odpowiedzialny za program, dodał, i? FCAS ma posiada? zdolno?? do przenoszenia broni j?drowej ^{[1] [4] [5] [8]} .

3 grudnia 2018 roku o prawo wst?pienia do projektu na zasadach pełnoprawnego członkostwa wyst?piła Hiszpania . Hiszpa?ska minister obrony Margarita Robles skierowała list intencyjny w tej sprawie do swoich odpowiednikow w Niemczech i Francji. 14 lutego 2019 roku w Brukseli podpisano porozumienie o udziale Hiszpanii w projekcie na prawach rownorz?dnego partnera, maj?cego wpływ na przyszł? konfiguracj? FCAS. Hiszpania b?dzie zmuszona w najbli?szej przyszło?ci zast?pi? u?ywane w Armada Espanola samoloty McDonnell Douglas AV-8B Harrier II oraz najstarsze McDonnell Douglas F/A-18 Hornet sił powietrznych . Hiszpania nie wyklucz w przyszło?ci poł?czenia programu FCAS z brytyjskim BAE Systems Tempest, co zdaniem tamtejszego Ministerstwa Obrony Narodowej , pozwoliło by znacz?co zredukowa? koszty programu. W?rod potencjalnych dalszych zainteresowanych wspołprac? pa?stw wymienia si? Włochy , rownie? w perspektywie kolejnych 20 lat zmuszone do wycofania swoich Typhoonow oraz Szwecja. Potencjał modernizacyjny sztandarowego produktu Saaba , samolotu JAS 39 Gripen , powoli dobiega ko?ca ^{[1] [4] [5] [9]} .

19 listopada 2018 roku ogłoszono, i? obydwaj partnerzy programu doszli do porozumienia w sprawie wspolnej koncepcji i architektury systemu FCAS. Wst?pne plany zakładaj? oblot prototypu samolotu w 2025 roku, oblot wersji produkcyjnej planowany jest na 2038 rok a osi?gni?cie gotowo?ci operacyjnej w 2040 roku ^{[4] [10]} .

6 lutego 2019 roku rozdysponowano pierwsze kontrakty dla podwykonawcow. Według planow, Dassault oraz Airbus Defence and Space przez najbli?sze dwa lata, opracuj? koncepcj? programu i ustal? architektur? systemu. W pierwszej kolejno?ci prace skupione zostan? na cz??ci wymaga?, wspolnych i akceptowanych przez uczestnicz?ce w programie kraje (Niemcy i Francj?, jako ?e Hiszpania przyst?piła do programu kilka dni po?niej) ? tzw. Joint Concept Study. Ustalone maj? by? preferowane składniki systemu, samolot, towarzysz?ce mu bezzałogowe aparaty lataj?ce, okre?lane mianem zdalnych nosicieli (Remote Carriers), dodatkowe elementy, ktorych wspołudział w systemie FCAS mo?e okaza? si? niezb?dny, zakres prac serwisowych oraz studium wykonalno?ci technicznej i operacyjnej. W celu ujednolicenia prowadzonych prac, 6 lutego 2019 roku Dassault i Airbus podpisały porozumienie o wykorzystaniu nale??cego do francuskiej wytworni platformy elektronicznej Dassault Systemes 3DEXPERIENCE. System 3DEXPERIENCE umo?liwia prowadzenie prac projektowych w technice 3D, modelowanie, przeprowadzanie symulacji działania zaprojektowanych rozwi?za?, wymian? danych pomi?dzy uczestnikami prac, zarz?dzanie logistyk?. Zadanie zaprojektowania i zbudowania silnika, ktory ma nap?dza? nowy samolot powierzone zostało konsorcjum francuskiego Safran Aircraft Engines i niemieckiego MTU Aero Engines , z ktorym odpowiedni kontrakt podpisano rownie? 6 lutego 2019 roku. Nowa jednostka ma powsta? w latach 2019?2024, za zaprojektowanie i budow? cz??ci gor?cej silnika (komora spalania, turbina wysokiego ci?nienia, dopalacz i dysza wylotowa), odpowiada? b?dzie francuski producent. Niemiecka firma zaprojektuje cz??? zimn? silnika oraz procedury jego obsługi i serwisu ^[10] .

Podczas odbywaj?cego si? w Pary?u w dniach 17 ? 23 czerwca 2019 roku Mi?dzynarodowego Salonu Lotniczego , zaprezentowano makiet? samolotu. Jej ujawnienie miało uroczyst? opraw?, w ktorej wzi?li udział prezydent Francji oraz ministrowie obrony Niemiec, Francji i Hiszpanii. W trakcie paryskich pokazow, hiszpa?ski minister obrony podpisał kolejne porozumienie ramowe wł?czaj?ce Hiszpani? do prac nad nowym samolotem ^{[11] [12]} .

14 maja 2021 roku, Niemcy, Francja i Hiszpania doszły do porozumienia w zakresie partnerstwa przemysłowego poszczegolnych krajow bior?cych udział w projekcie. Zaanga?owane w program firmy uzgodniły mi?dzy sob? podział praw w zakresie własno?ci intelektualnej. Dzi?ki porozumieniu, otwarta została droga do zabezpieczenia rz?dowego finansowania programu ^[13] . Z kolei 30 sierpnia 2021 roku, ministrowie obrony Francji Florence Parly , Hiszpanii Esperanza Casteleiro i Niemiec Annegret Kramp-Karrenbauer , podpisały porozumienie w sprawie podziału prac w ramach fazy 1B i B projektu. Zgodnie z porozumieniem, 38% prac przejmie Francja, 32% Niemcy a 30% Hiszpania. Faza 1B obejmuje prace badawczo-rozwojowe a faza 2, opracowanie, budow? i testy demonstratora technologii maj?cych zosta? wykorzystanych przy budowie nowego wielozadaniowego my?liwca ^[7] .

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

• Dassault nEUROn , francuski bezzałogowy bojowy aparat lataj?cy wykonany w technologii stealth

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]