Fryderyk Kazimierz Kettler

Kettler
Rodzina	Kettlerowie
Data urodzenia	6 lipca 1650
Data i miejsce ?mierci	22 stycznia 1698 Mitawa
Ojciec	Jakub Kettler
Matka	Ludwika Karolina Honhenzolern
?ona	Zofia Amalia von Nassau-Siegen El?bieta Hohenzollern
Dzieci	Maria Dorota Kettler Eleonora Karolina Kettler Amalia Ludwika Amalia Kettler Fryderyk Wilhelm Kettler Leopold Karol

Fryderyk Kazimierz Kettler niem. Friedrich Kasimir Kettler (ur. 6 lipca 1650 , zm. 22 stycznia 1698 w Mitawie ) ? ksi??? Kurlandii i Semigalii w latach 1682 ? 1698 , lennik Rzeczypospolitej Obojga Narodow .

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Droga do tronu [ edytuj | edytuj kod ]

Urodził si? jako najstarszy syn Jakuba Kettlera i Ludwiki Karoliny, corki Jerzego Wilhelma , elektora brandenburskiego. W latach 1658?1660 przebywał wraz z rodzin? w szwedzkiej niewoli. Od 1666 roku przebywał na berli?skim dworze swego wuja Fryderyka Wilhelma, gdzie odebrał staranne wykształcenie. Na uniwersytecie w Erlagen studiował prawo i nauki o pa?stwie. W młodo?ci wraz z bra?mi odwiedził wiele miast europejskich, w tym Pary? . Opanował doskonale kilka j?zykow (m.in. francuski i łacin?). W 1670 roku na słu?bie niderlandzkiej dowodził własnym pułku jazdy w wojnie z Francj?. Za pieni?dze holenderskie sformował w Kurlandii dwa kolejne pułki, ktore przywiozł okr?tem ?Jacobus” z Lipawy . Działalno?? młodego Kettlera w obcej armii, w dodatku w okresie zbli?enia Francji i Rzeczypospolitej, wywołała burz? na sejmie. Skutkiem tego Fryderyk Kazimierz w 1676 roku został odwołany do kraju. Pomimo gruntownego wykształcenia nie był dopuszczany przez ojca do spraw pa?stwowych. Testamentem ojca z 1677 otrzymał dobra w Brandenburgii oraz kopalnie i dochody głownie z handlu w Norwegii i na Islandii. Otrzymał te? prawa do kolonii kurlandzkich ^[1] .

Panowanie [ edytuj | edytuj kod ]

Polityka wewn?trzna [ edytuj | edytuj kod ]

Po ?mierci ojca (1682) został ksi?ciem Kurlandii i Semigalii. Wst?pienie na tron wi?zało si? z konieczno?ci? ust?pstw na rzecz szlachty, ktorej wpływy były ograniczane przez Jakuba. Pretekstem do wyst?pienia stało si? mianowanie przez ksi?cia nowym kanclerzem kalwina Krzysztofa Henryka von Puttkamera , co w zwi?zku z kompetencjami, jakie posiadał w kurlandzkim konsystorzu kanclerz, zostało odebrano jak proba wzmocnienia pozycji władcy w ksi?stwie. W wyniku porozumienia zawartego w trakcie obrad kurlandzkiego Landtagu kanclerza odwołano, a szlachta otrzymała kolejne przywileje. Nast?pnym krokiem było uporz?dkowanie kwestii powiatu plity?skiego , ktorych administratorem od czasu potopu szwedzkiego był ksi??? Jakub Kettler. Fryderykowi w 1684 roku udało si? zawrze? umow? ze szlacht? powiatu, na mocy ktorej powiat stał si? autonomiczn? cz??ci? ksi?stwa poł?czonym z nim uni? personaln?. Nie powiodły si? za to plany modernizacji ksi?stwa Kurlandii poprzez zakładanie manufaktur przemysłowych, nowych składow, a tak?e ekspansje handlow? floty kurlandzkiej na Bałtyku, zwalczan? przez Szwedow. Gospodarka ksi?stwa pozostała oparta na eksporcie produktow rolnych do Anglii i Niderlandow. Ksi??? Fryderyk nie anga?ował si? w sprawy gospodarcze tak jak jego zafascynowany merkantylizmem ojciec, probuj?cy zdoby? wy?sz? pozycj? wewn?trz pa?stwa, jak i na arenie mi?dzynarodowej poprzez zwi?kszenie dochodow ksi?stwa. Zapatrzony w przepych Wersalu Ludwika XIV , jak i na dwor swojego wuja Wielkiego Elektora , Fryderyk Kazimierz roztoczył mecenat nad sztuk? i kultur? ^[2] . W 1684 roku dokonano pierwszego w historii druku ksi??ki w j?zyku łotewskim . Ze stolicy kraju, Mitawy, starał si? uczyni? znaczny o?rodek kulturalny organizuj?c kosztowne uroczysto?ci. W 1697 roku podejmował udaj?cego si? do zachodniej Europy Piotra I Wielkiego. Ksi??? rozpocz?ł tak?e budow? nowego pałacu w Mitawie w tym celu sprowadzaj?c artystow i rzemie?lnikow z Europy Zachodniej. Jednak?e koszty utrzymania wystawnego dworu, jak i liczne inwestycje ksi?cia wi?zały si? z ogromnym obci??eniem dla bud?etu niewielkiego ksi?stwa. Polityka ratowania bud?etu poprzez zapo?yczanie si? u szlachty, psucie monety, a tak?e na wzor ksi???t niemieckich wynajem najemnikow za granic?, nie przysporzyła mu popularno?ci w?rod miejscowej szlachty. Z drugiej strony ksi??? kontynuował tradycj? Kettlerow , otaczaj?c opiek? kurlandzkich chłopow. W latach 1689?1690 odbył podro? po połnocnej i zachodniej Rzeszy oraz do Holandii i Wiednia ^[3]

Polityka zagraniczna [ edytuj | edytuj kod ]

Ksi??? w przeciwie?stwie do poprzednika, prowadz?cego do?? niezale?n? od Rzeczypospolitej polityk?, lojalnie wywi?zywał si? ze swoich powinno?ci lennych. Hołd lenny został zło?ony krolowi polskiemu (za po?rednictwem posła) 18 marca 1683 w Warszawie. Krol Jan III zatwierdził rownie? układ pomi?dzy Fryderykiem a jego bratem Ferdynandem , na mocy ktorego ksi??? przej?ł cały spadek po ojcu, w tym prawa do kurlandzkich kolonii . W 1685 Fryderyk Kazimierz był uczestnikiem kampanii przeciw Turkom. Ksi?stwo wspierało Rzeczpospolit?, jak i wojska Ligi ?wi?tej przez cały okres wojny. Regimentem kurlandzkim dowodzili bracia ksi?cia Ferdynand i Aleksander , ktory zgin?ł pod Bud? w trakcie działa? wojennych w 1686 roku. Ksi??? utrzymywał bliskie stosunki ze skoligaconym dworem brandenburskim. Po ?mierci pierwszej ?ony ponowne mał?e?stwo zawarł ze swoj? kuzynk?, cork? Fryderyka Wilhelma-El?biet? Zofi?. W relacjach polsko-szwedzkich kontynuował polityk? neutralno?ci, prowadzon? przez ojca. Jednak?e w przeciwie?stwie do niego, nawi?zał przyjazne relacje z Rosj?. Car Piotr I zagwarantował Kurlandii neutralno?? w razie konfliktu rosyjsko-szwedzkiego, jak i obiecał r?k? jednej ze swoich bratanic dla syna Fryderyka Kazimierza-Fryderyka Wilhelma.

Ksi??? podj?ł proby odzyskania dawnych kolonii kurlandzkich w Gambii i na wyspie Tobago, utraconych w wyniku inwazji szwedzkiej w 1658 roku. Proba ponownej eksploracji Tobago została podj?ta w czerwcu 1686 przez kapitana Schmolla, ktoremu nakazano odbudowa? dawne fortyfikacje. Na Tobago przybyło kilkuset kurlandzkich kolonistow. Przedsi?wzi?cie utrudniły burze tropikalne i choroby, ktore do wiosny 1687 r. zabiły jedn? trzeci? przybyszow. Ostatecznie po zatoni?ciu statku zaopatrzeniowego w pa?dzierniku 1687 roku, ksi??? zaprzestał prob kolonizacji wyspy. W 1691 roku Kurlandia zawarła traktat z Brandenburgi? przewiduj?cy wspołdziałanie w zakresie kolonizacji Tobago, ktory jednak zako?czył si? fiaskiem, a wysp? wkrotce zaj?li Anglicy. Rownie? za panowania Fryderyka w 1692 roku po raz ostatni kurlandzki statek został wysłany w celach handlowych ku wybrze?om Gambii ^[4] .

Zrozpaczony po ?mierci młodszego syna Leopolda Karola, zmarł 22 lutego 1698. Został pochowany w Mitawie ^[5] . Grob ksi?cia obrabowali Szwedzi w 1705 roku ^[6] . Jego nast?pc? został sze?cioletni ksi??? Fryderyk Wilhelm, w imi? ktorego regencj? sprawowa? b?d? wspolnie ksi??? Ferdynand oraz ksi??na El?bieta Zofia.

Ocena panowania

Ocena panowania ksi?cia Fryderyka nie jest jednoznaczna. Ksi??? z pewno?ci? był hojnym mecenasem, ktory poprzez swoje inwestycje na polu kultury, znacz?co podniosł presti? dynastii w oczach pa?stw s?siednich, o czym ?wiadczy reakcja, przebywaj?cego w Mitawie, Piotra I Wielkiego, na ktorym dwor kurlandzki wywarł spor? wra?enie. Jednocze?nie wydatki dworu obci??yły bud?et ksi?stwa, co w poł?czeniu z brakiem kontynuacji aktywnej polityki gospodarczej prowadzonej w czasach panowania Jakuba Kettlera oraz w wyniku krotkowzrocznej polityki finansowej Fryderyka Kazimierza, doprowadziło do zastoju gospodarczego w ksi?stwie. Panowanie ksi?cia wi??e si? tak?e z kresem marze? o kurlandzkich koloniach w Nowym ?wiecie. Niew?tpliwe sukcesy ksi??? odniosł natomiast na polu polityki zagranicznej, gdzie udało mu si? prowadzi? do?? niezale?n? polityk? wobec o?ciennych pot?g oraz utrzymywa? stosunki z wieloma dworami europejskimi. O sporym zmy?le dyplomatycznym mo?e ?wiadczy? fakt zbli?enia si? do rosn?cej w pot?g? Rosji cara Piotra I. Pomimo licznych bł?dow popełnionych w zakresie polityki gospodarczej ?mier? ksi?cia b?dzie sporym ciosem dla pa?stwa, ktore pogr??y si? w sporach o regencje pomi?dzy wdow? a bratem ksi???cym. Ostateczny upadek ksi?stwu Kettlerow nast?pi w wyniku wydarze? wielkiej wojny połnocnej .

?ycie prywatne [ edytuj | edytuj kod ]

Był dwukrotnie ?onaty. Jego pierwsz? ?on? była (od 5 pa?dziernika 1675) z Zofi? Amali? von Nassau-Siegen (zm. 29 kwietnia 1691). Miał z ni? trzy corki:

• Maria Dorota (1684?1743), ktora 1703 po?lubiła za Albrechta Fryderyka Hohenzollerna (1672?1731), syna Fryderyka Wilhelma I .
• Eleonora Karolina (1686?1748), ktora w 1714 po?lubiła Ernesta Ferdynanda z Brunszwiku-Bevern, syna Ferdynanda Albrechta I z Brunszwiku-Luneburga .
• Amalia Ludwika (1687?1750), ktora w 1708 po?lubiła Fryderyka Wilhelma z Nassau-Siegen

29 kwietnia 1691 Fryderyk Kazimierz po?lubił El?biet? Zofi? Hohenzollern. Mał?e?stwo doczekało si? dwoch synow:

• Fryderyka Wilhelma Kettlera (1692?1711)
• Leopolda Karola (1693?1697)

• 
• 
• 
  Pierwsza ?ona ksi?cia-Zofia Amalia von Nassau-Siegen
• 
  Ort ksi?cia
• 

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Adam Przybo? , Fryderyk Kazimierz ks. kurlandski (1650-1698) , [w:] Polski Słownik Biograficzny , t. 7, Krakow 1958, s. 165?166 [1] .
• Irene Neander, Friedrich Kasimir Kettler , [w:] Neue Deutsche Biographie , t. 5 Berlin 1961, s. 513 [2] .
• Theodor Schiemann, Kettler , [w:] Allgemeine Deutsche Biographie , t. 15, Leipzig 1882, s. 685?688 [3] .
• Alexander Valdonis Berkis, A History of the Duchy of Courland (1561-1795) , 1954, s. 205?227.
• Amanda Sumner, NEW COURLAND, TOBAGO: A GIS ANALYSIS OF A 17TH-CENTURY SETTLEMENT , University of Central Florida, 2018.
• Daira L?daka, THE BURIAL SUIT OF THE DUKE OF COURLAND FREDERICK CASIMIR (1650?1698) ? SPLENDOUR, DECAY AND RENEWAL , 2014.
• Gustaw Manteuffel , Zarysy z dziejow krain dawnych inflanckich, czyli Inflant wła?ciwych (tak szwedzkich jako i polskich), Estonii z Ozyli?, Kurlandii i Ziemi Pilty?skiej , Krakow 2007, s. 168?169.