한국   대만   중국   일본 
Fedra (dramat Jeana Baptiste’a Racine’a) ? Wikipedia, wolna encyklopedia Przejd? do zawarto?ci

Fedra (dramat Jeana Baptiste’a Racine’a)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Strona tytułowa wydania z 1678 roku.

Fedra ( fr. Phedre ) ? klasycystyczna tragedia napisana przez Jeana Baptiste’a Racine’a w 1677 roku. Tre?? utworu zaczerpni?ta została z mitologii greckiej i opowiada o nieszcz??liwej miło?ci, jak? tytułowa bohaterka zapałała do własnego pasierba.

Wła?ciwo?ci utworu Racine’a [ edytuj | edytuj kod ]

Antyczny motyw, opracowywany wcze?niej m.in. przez Eurypidesa i Senek? , Racine wzbogacił o dodatkowe w?tki ? zrezygnował z przedstawiania Hipolita jako mizogina , zamiast tego ukazuj?c go jako zakochanego w Arycji, podobnie jak uczynili to wcze?niej inni dramaturdzy francuscy: Mathieu Bidar oraz Gabriel Gilbert ; według Rolanda Barthes’a Racine uczynił tak, aby publiczno?? nie zinterpretowała niech?ci Hipolita wobec Fedry jako przejawu homoseksualizmu [1] . Dodatkowo wprowadzenie postaci Arycji dodaje do utworu w?tek zazdro?ci o rywalk?, dzi?ki czemu post?powanie Fedry jest bardziej wiarygodne, a tak?e zyskuje zrozumienie widzow [2] . Kolejn? innowacj? Racine’a było wprowadzenie w akcie w?tku walki o sukcesj? władzy po rzekomo zmarłym m??u Fedry, Tezeuszu ; konkurentami do tronu s?: Hipolit, Arycja oraz syn Fedry i Tezeusza, co sprawia, ?e w?tek trojk?ta miłosnego ł?czy si? z w?tkiem trojk?ta politycznego [3] . Rownie? klasyfikacja relacji rodzinnej zachodz?cej mi?dzy Hipolitem i Fedr? ro?ni si? u Racine’a w stosunku do opracowa? antycznych ? w dziełach staro?ytnych relacja mi?dzy pasierbem a macoch? była oceniana jak relacja matki i syna, co czyniło miło?? Fedry kazirodcz?; Racine zrezygnował z takiej oceny, sprowadzaj?c niewła?ciwo?? uczu? Fedry do problemu mał?e?skiej niewierno?ci [4] [5] .

Tragedia Fedry jest w uj?ciu Racine’a przedstawiona z punktu widzenia chrze?cija?skiego i jansenistycznego ? janseni?ci uwa?ali, ?e wewn?trzna szlachetno?? i ch?? bycia dobrym nie wystarczaj? do oparcia si? zgubnym nami?tno?ciom i unikni?cia zła oraz nie maj? ?adnego znaczenia dla prob dobrego ?ycia, je?li nie zostan? wsparte bosk? łask?;, nie wiadomo jednak jak jednostka ma tak? łask? uzyska?, człowiek pozostaje wi?c cz?sto, podobnie jak Fedra, bezbronny wobec grzechu i, z powodu milczenia odmawiaj?cego łaski Boga, całkowicie samotny w swoim cierpieniu [6] [7] .

Fabuła [ edytuj | edytuj kod ]

Tytułowa bohaterka, Fedra , była siostr? Ariadny i drug? ?on? Tezeusza . Zapałała miło?ci? do swego pasierba Hipolita . Młodzieniec ten uchodzi za całkowicie nieczułego na wdzi?ki kobiet, w rzeczywisto?ci jednak potajemnie, z wzajemno?ci? kocha Arycj?, potomkini? wrogiego Tezeuszowi rodu, ktora przebywa w wi?zieniu.

Nie?wiadoma tego Fedra, targana grzeszn? miło?ci? do pasierba, chce popełni? samobojstwo. Przedtem jednak zwierza si? swojej piastunce, Enone. Tymczasem do miasta docieraj? pogłoski o ?mierci Tezeusza. Tym samym rozpoczyna si? walka o sukcesj? po nim, a kandydatami do tronu s?: Arycja, Hipolit i syn Fedry i Tezeusza. Enone przekonuje Fedr?, ?e ?mier? Tezeusza pozwala jej na spełnienie pragnie? i zwi?zanie si? z Hipolitem, ktorego ma obietnic? zwi?zania si? przeciwko wspolnej konkurentce do tronu ? Arycji.

Fedra udaje si? do Hipolita aby prosi? go o oszcz?dzenie jej syna. W czasie rozmowy niechc?cy wyjawia pasierbowi swoj? miło?? do niego. Przera?ona tym wyznaniem prosi Hipolita aby zabił j? swoim mieczem. Ten jednak ucieka. Tymczasem pogłoski o ?mierci Tezeusza okazuj? si? nieprawdziwe ? krol wraca do Aten. Obawiaj?c si?, ?e Hipolit ujawni jej sekret, Fedra zgadza si? na intryg? wymy?lon? przez Enone ? piastunka donosi Tezeuszowi, i? podczas jego nieobecno?ci Hipolit probował zgwałci? Fedr?. Owładni?ty gniewem władca skazuje Hipolita na wygnanie oraz rzuca na niego kl?tw?. Fedra, nie chc?c odpowiada? za spełnienie kl?twy i ?mier? ukochanego, pragnie wyjawi? prawd?, jednak Hipolit ujawnia, ?e jest zakochany w Arycji. Zazdrosna Fedra rezygnuje z wyznania Tezeuszowi prawdy.

Tezeusz sam nabiera podejrze?, co do prawdziwo?ci opowie?ci Enone, jednak jest ju? za po?no ? Hipolit umiera za spraw? wezwanego przez kl?tw? potwora morskiego. Na wie?? o tym Fedra wyjawia m??owi swoje uczucie do pasierba, a nast?pnie popełnia samobojstwo przez za?ycie trucizny. Pozbawiony syna Tezeusz, adoptuje Arycj?.

Postacie [ edytuj | edytuj kod ]

Fedra [ edytuj | edytuj kod ]

?ona Tezeusza, zakochana nieszcz??liwie w swoim pasierbie, Hipolicie. Fedra jest jednostk? szlachetn?, gł?boko odczuwaj?c? niewła?ciwo?? swojego uczucia i wstyd z jego powodu. Jednak, pomimo tej ?wiadomo?ci, pozostaje całkowicie bezbronna wobec gwałtownego, bliskiego obł?du uczucia [8] . Staraj?c si? zachowa? wierno?? swoim zasadom moralnym przegrywa, ulegaj?c sile miło?ci i namowom piastunki Enony. Posta? ta reprezentuje z jednej strony rod kobiet krete?skich , ktore według mitow, miały tendencj? do ulegania grzesznym nami?tno?ciom [9] , z drugiej, jako corka boga Sło?ca, Heliosa, symbolizuje szlachetne dziecko bo?e, podległe grzechowi i pozbawione bo?ej łaski [10] .

Hipolit [ edytuj | edytuj kod ]

Syn Tezeusza, dawniej odrzucaj?cy miło??, jednak w dramacie zakochany ju? w Arycji, wywodz?cej si? z rodu wrogiego jego ojcu.

Arycja [ edytuj | edytuj kod ]

Potomkini wrogiego Tezeuszowi rodu, zakochana z wzajemno?ci? w Hipolicie. Skontrastowana z postaci? Fedry ? jej miło?? nie jest mroczn? obsesj?, a uczuciem wynikaj?cym z jednej strony z poczucia dumy i triumfu nad hardo?ci? i niech?ci? Hipolita wobec kobiet, z drugiej ? z nadziei na wolno?? i polityczne korzy?ci, jakie przyniosłby jej zwi?zek z synem Tezeusza [11] . Tym samym Arycja jest postaci? reprezentuj?c? skłonno?? do kompromisow i małostkowe uczucia zwykłego człowieka [11] .

Enona [ edytuj | edytuj kod ]

Piastunka Fedry, namawiaj?ca swoj? pani? do kolejnych intryg. Reprezentuje relatywizm moralny, usprawiedliwiaj?cy czynienie zła, je?li miałoby to na celu uratowanie swojego ?ycia [12] .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ Małgorzata Budzowska, Fedra, czyli o etyce uczu? w tragediach Eurypidesa, Seneki i Racine’a , Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2010, s. 235.
  2. ↑ Małgorzata Budzowska, Fedra, czyli o etyce uczu? w tragediach Eurypidesa, Seneki i Racine’a , Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2010, s. 273.
  3. ↑ Małgorzata Budzowska, Fedra, czyli o etyce uczu? w tragediach Eurypidesa, Seneki i Racine’a , Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2010, s. 252.
  4. ↑ Małgorzata Budzowska, Fedra, czyli o etyce uczu? w tragediach Eurypidesa, Seneki i Racine’a , Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2010, s. 16.
  5. ↑ Małgorzata Budzowska, Fedra, czyli o etyce uczu? w tragediach Eurypidesa, Seneki i Racine’a , Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2010, s. 254.
  6. ↑ Małgorzata Budzowska, Fedra, czyli o etyce uczu? w tragediach Eurypidesa, Seneki i Racine’a , Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2010, s. 228.
  7. ↑ Małgorzata Budzowska, Fedra, czyli o etyce uczu? w tragediach Eurypidesa, Seneki i Racine’a , Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2010, s. 274.
  8. ↑ Małgorzata Budzowska, Fedra, czyli o etyce uczu? w tragediach Eurypidesa, Seneki i Racine’a , Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2010, s. 244?252.
  9. ↑ Małgorzata Budzowska, Fedra, czyli o etyce uczu? w tragediach Eurypidesa, Seneki i Racine’a , Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2010, s. 276.
  10. ↑ Małgorzata Budzowska, Fedra, czyli o etyce uczu? w tragediach Eurypidesa, Seneki i Racine’a , Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2010, s. 277.
  11. ↑ a b Małgorzata Budzowska, Fedra, czyli o etyce uczu? w tragediach Eurypidesa, Seneki i Racine’a , Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2010, s. 271.
  12. ↑ Małgorzata Budzowska, Fedra, czyli o etyce uczu? w tragediach Eurypidesa, Seneki i Racine’a , Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2010, s. 263.

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Fedra_(dramat_Jeana_Baptiste’a_Racine’a)&oldid=71733829 ”