Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Federalizm
? przeciwie?stwo
unitaryzmu
(tj. d??enia do utworzenia hegemonialnego pa?stwa) i
centralizmu
(tj. d??no?ci do podporz?dkowania jednemu o?rodkowi władzy). Zakłada on, ?e władza, i procesy decyzyjne s? podejmowane na tyle blisko danych społeczno?ci, na ile jest to mo?liwe.
Idee i postulaty federalizmu uzasadniaj? rozwi?zanie problemow gospodarczych, politycznych i narodowo?ciowych przez tworzenie pa?stw zło?onych lub zwi?zkow pa?stw. Przeciwie?stwem pa?stw zło?onych s? jednolite ? unitarne (np. Polska, Bułgaria, Finlandia). Zwi?zki mi?dzy pa?stwami lub pa?stwa zło?one mog? wyst?powa? w formie
unii personalnej
,
unii realnej
,
konfederacji
i
federacji
[1]
.
pa?stwa unitarne
federacje
Centralizacji ulegaj? tylko te dziedziny ?ycia społecznego, gdzie jest to konieczne. S? to przede wszystkim: polityka zewn?trzna, obronna oraz
polityka gospodarcza
. Zadania, ktore nie musz? by? kompetencj? rz?du centralnego, s? przekazywane
regionom
. Federalizm polega na rozdziale
suwerenno?ci
mi?dzy federacj? oraz jej cz??ci składowe, nosz?ce ro?ne nazwy w zale?no?ci od kraju. S? to stany (w dawnej polszczy?nie: ?pa?stwa”) w
USA
,
Australii
i federacjach latynoameryka?skich (
Argentyna
,
Brazylia
,
Meksyk
,
Wenezuela
), prowincje w
Kanadzie
, kantony w
Szwajcarii
, kraje zwi?zkowe w
RFN
i
Austrii
. Stolice s? cz?sto wyj?te spod ustroju federalnego i stanowi?
dystrykt federalny
podległy bezpo?rednio władzy centralnej.
Pa?stwa federalne to m.in.:
Stany Zjednoczone
,
Kanada
,
Niemcy
,
Szwajcaria
,
Austria
,
Argentyna
,
Belgia
.
Rzeczpospolita Obojga Narodow
była pa?stwem o charakterze federalnym.
III Rzeczpospolita
jest ju? pa?stwem o unitarnej formie organizacji terenowej.
- ↑
Adam Łopatka:
Słownik Wiedzy Obywatelskiej
. Warszawa: Pa?stwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 115.
