Fatalizm ? wiara w przeznaczenie , tzn. w nieuchronno?? przyszło?ci ^{[1] [2]} . Pogl?d ten mowi, ?e przyszło?? i wydarzenia, ktore dopiero si? maj? wydarzy?, s? ju? ustalone (lub mo?na uwa?a? za ustalone) przez siły wy?sze i nie mog? by? zmienione przez ?adne działania pojedynczego człowieka lub całej ludzko?ci (ktore w najlepszym razie si? w "przyszłe" przeznaczenie wpisuj? jako jego przyczyna) ^[3] . Ludzkie decyzje i zamierzenia s? w tym pogl?dzie tak?e cz??ci? przeznaczenia i s? nieuniknione ^[3] .

Fatalizm w ro?nych odmianach stanowi cz??? wielu religii (m.in. pewnych szkoł islamu i protestantyzmu , a tak?e licznych religii politeistycznych: wyst?pował m.in. u staro?ytnych Grekow i Rzymian) ^[2] ; stosowano materialne wyobra?enia losu (np. zapisana ksi?ga, snucie nici, naradzanie si? bogow) ^[3] . Fatalizm podzielała cz??? stoikow ; teorie chrze?cija?skie skłaniaj?ce si? ku predestynacji zostały w filozofii scholastycznej okre?lone jako "argument lenia ".

Radykaln? postaci? wiary w przeznaczenie jest wiara w nieuchronno?? losu, jaki ma spotka? człowieka i ktory, jako siła wy?sza i niezale?na (brak wpływu ludzkiego) ^[3] , determinuje ?ycie człowieka i jego ostateczny wynik cho?by wbrew woli. Tzw. fatum (zły los) jest, w ogolno?ci, osnow? konfliktu tragicznego i tragedii .

Przeciwie?stwem tak poj?tego fatalizmu jest wiara w woln? wol? .

Fatalizm nie jest to?samy z wiar? w determinizm ^[3] (w jego powszechnym rozumieniu, symbolizowanym przez demona Laplace’a i efekt domina , tzn. jako determinizm nomologiczny ). W najogolniejszej swej formie nie wypowiada si? bowiem o istnieniu zale?no?ci przyczynowo-skutkowych lub ich braku. Mo?na go ewentualnie uzna? za determinizm logiczny lub teologiczny .

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

• dylemat determinizmu
• przeznaczenie
• Ananke
• fatum
• Tyche
• okazjonalizm
• Kubu? Fatalista i jego pan
• Fatalista

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• Hugh H.   Rice   Hugh H. , Fatalism , [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy , CSLI, Stanford University , 7 listopada 2014 , ISSN 1095-5054 [dost?p 2018-01-02]   ( ang. ) . (Fatalizm)
• Fatalism ( ang. ) , Routledge Encyclopedia of Philosophy , rep.routledge.com [dost?p 2023-05-12].