Ekliptyka (z gr. ?κλειψι? ' za?mienie ') ? okr?g wielki na sferze niebieskiej , po ktorym w ci?gu roku pozornie porusza si? Sło?ce obserwowane z Ziemi.

Płaszczyzna ekliptyki zawiera w sobie orbit? Ziemi. Orbity wszystkich planet Układu Słonecznego le?? blisko tej płaszczyzny. Wzdłu? ekliptyki usytuowane s? konstelacje zodiakalne . Nachylenie płaszczyzny rownika niebieskiego wzgl?dem ekliptyki powoli zmienia si? w czasie i aktualnie wynosi 23°26′14″ ^[1] , co jest nast?pstwem nachylenia osi Ziemi. K?t ten po raz pierwszy wyznaczono w Chinach około 1100 roku p.n.e. Dokonano tego na podstawie obserwacji długo?ci cienia rzucanego przez gnomon . Nachylenie płaszczyzny orbity Ksi??yca wzgl?dem ekliptyki wynosi ~5°.

Poniewa? rok trwa około 365,25 dni, a k?t pełny ma 360°, Sło?ce zdaje si? przesuwa? o około 1° dziennie wzdłu? linii ekliptyki. Ruch ten odbywa si? z zachodu na wschod przeciwstawnie do dobowego ruchu sfery niebieskiej ze wschodu na zachod.

Ekliptyka i rownik niebieski przecinaj? si? w dwoch miejscach zwanych punktem Barana i punktem Wagi . Gdy Sło?ce si? w nich pojawia, nast?puje zrownanie dnia z noc? , to znaczy noc i dzie? trwaj? około 12 godzin w ka?dym punkcie na Ziemi.

Kiedy Sło?ce osi?ga najdalej oddalony na połnoc od rownika niebieskiego punkt, na połkuli połnocnej mamy do czynienia z letnim przesileniem , natomiast na połkuli południowej z przesileniem zimowym . Gdy Sło?ce znajdzie si? w punkcie najdalej oddalonym na południe, sytuacja jest odwrotna.

Gdy Ksi??yc w pełni lub nowiu znajduje si? dostatecznie blisko przeci?cia jego orbity z ekliptyk? (w?zła orbity), na cz??ci Ziemi mo?na zaobserwowa? zjawisko za?mienia. W przypadku pełni b?dzie to za?mienie Ksi??yca , zwi?zane z jego przej?ciem przez połcie? lub cie? Ziemi, w nowiu b?dzie to za?mienie Sło?ca , zwi?zane z rzucaniem cienia lub połcienia Ksi??yca na Ziemi?.

Zobacz hasło ekliptyka w Wikisłowniku

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

• miesi?c smoczy
• rok smoczy
• w?zeł ksi??ycowy

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]