Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kampanila
?
Krzywa Wie?a
w
Pizie
Dzwonnica w
Kudowie-Zdroju
Wolnostoj?ca dzwonnica
ko?cioła pw. Chrystusa Krola w Toruniu
Dzwonnica
? budowla lub jej cz???, w ktorej zawieszono
dzwony
, maj?ca charakter
sakralny
(np. dzwonnice przy ko?ciołach lub cerkwiach) lub ?wiecki (np. miejskie wie?e stra?nicze ?
beffroi
lub wie?e
ratuszowe
). Najcz??ciej wyst?puje w postaci
wie?y
, murowanej lub drewnianej. Niekiedy spotyka si? dzwonnice w formie ?ciany z otworami, s? to tzw.
dzwonnice parawanowe
.
Dzwonnice dziel? si? na
[1]
:
- wolno stoj?ce w kształcie wie?y (np.
kampanila
), a?urowej drewnianej lub stalowej konstrukcji lub ?ciany z otworami dla zawieszenia dzwonow. Dzwonnice wolno stoj?ce (wie?owe lub parawanowe) cz?sto pełniły rownie? funkcj? bramy wej?ciowej na teren ko?cielny
[2]
.
- przystawione ? zwi?zane w rzucie np. z ko?ciołem,
- wbudowane ? wpisane w rzut budynku (wtopione w jego brył?), stanowi?ce element ?ci?le zwi?zany z budowl? lub j? wie?cz?cy, np.
sygnaturka
.
U?ywanie dzwonow wprowadzili w VI wieku iroszkoccy i anglosascy mnisi w zakładanych przez siebie klasztorach i ko?ciołach
[3]
. Wzrost roli dzwonow w liturgii oraz rozwoj sztuki lania dzwonow sprawiły, ?e przy ko?ciołach roma?skich zacz?to budowa? dzwonnice. Najstarsza dzwonnica wybudowana została w VIII wieku, z nakazu Papie?a Stefana III, przy Konstanty?skiej bazylice ?w. Piotra w Watykanie. Zgodnie z wol? papie?a powsta? miała wie?a ozdobiona złotem i srebrem, w ktorej miały by? zawieszone trzy dzwony
[4]
. Przy włoskich ko?ciołach zacz?to stawia? wolno stoj?ce wie?e ? kampanile, ktorych formy osi?gn?ły pełni? rozkwitu w wiekach XI?XII. Zwykle były to wie?e na planie koła, wielokondygnacyjne, z otworami
biforyjnymi
lub
triforyjnymi
. W tym samym czasie w roma?skich ko?ciołach Europy popularne było stosowanie dwoch masywnych wie? w fasadzie ?wi?tyni, cz?sto rownie? z wie?? dzwonn? na skrzy?owaniu naw. W okresie gotyku dzwonnice nabrały strzelisto?ci i a?urowo?ci
[5]
.
Wraz z lokacjami miast i powstawaniem miejskich samorz?dow, wykształciły si? budynki ratuszy, cz?sto rownie? z wie?ami, w ktorych umieszczano dzwony, słu??ce mi?dzy innymi do odmierzania czasu (w okresie po?niejszym coraz cz??ciej zast?powane zegarami). W dzwony miejskie uderzano rownie? np. na zako?czenie targu, na zamykanie bram miejskich czy na gaszenie ?wiateł
[6]
. W miastach flandryjskich budowano miejskie wie?e stra?nicze (beffroi), dzwony w nich umieszczane miały przede wszystkim funkcj? alarmow?.
Przy ko?ciołach drewnianych stawiano najcz??ciej dzwonnice o
konstrukcji słupowej
, rzadziej o konstrukcji mieszanej (gdzie przyziemie wykonane jest w konstrukcji wie?cowej, gorna cz??? ? w konstrukcji słupowej). Wie?e te cz?sto posiadały w swojej gornej cz??ci nadwieszone konstrukcje zwane
izbicami
. W budownictwie cerkiewnym wie?e dzwonne miały zwykle
konstrukcj? wie?cow?
[5]
.
Przykład drewnianej dzwonnicy w Krzy?anowicach Dolnych k. Buska
- ↑
Sztuka ?wiata. Słownik terminow A-K. tom 17
. Warszawa:
Wydawnictwo Arkady
, 2013, s. 173-174.
ISBN
978-83-213-4726-4
.
- ↑
Słownik terminologiczny sztuk pi?knych
. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996, s.
95
-96.
ISBN
83-01-12365-6
.
- ↑
Mieczysław Rokosz:
Dzwony i wie?e Wawelu
. Krakow: Towarzystwo Naukowe "Societas Vistulana", 2006, s. 20.
ISBN
83-88385-73-9
.
- ↑
Mieczysław Rokosz:
Dzwony i wie?e Wawelu
. Krakow: Towarzystwo Naukowe "Societas Vistulana", 2006, s. 26.
ISBN
83-88385-73-9
.
- ↑
a
b
Słownik terminologiczny sztuk pi?knych
. Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe PWN
, 1996, s.
95
.
ISBN
83-01-12365-6
.
- ↑
Mieczysław Rokosz:
Dzwony i wie?e Wawelu
. Krakow: Towarzystwo Naukowe "Societas Vistulana", 2006, s. 43.
ISBN
83-88385-73-9
.
