Dzie? Zwyci?stwa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dzie? Zwyci?stwa
Ilustracja
Premier Winston Churchill pozdrawia tłum zgromadzony na ulicy Whitehall w Londynie 8 maja 1945 roku, pokazuj?c V ? symbol zwyci?stwa
Dzie?

8 maja i 9 maja

Pa?stwa

8 maja:
  Polska
  Francja
  Wielka Brytania
  Czechy
9 maja:
  Zwi?zek Radziecki (dawniej)
  Rosja
pa?stwa członkowskie Wspolnoty Niepodległych Pa?stw
  Izrael

Typ ?wi?ta

pa?stwowe

Upami?tnia

zwyci?stwo Aliantow w II wojnie ?wiatowej ? 8/9 maja 1945

Symbole

flagi pa?stwowe,
wst??ka gwardyjska

Podobne ?wi?ta

Czas Upami?tniaj?cy i Jednocz?cy Tych, Ktorzy Stracili ?ycie Podczas II Wojny ?wiatowej (8?9 maja, ustanowione przez Zgromadzenie Ogolne ONZ [1] )

Narodowy Dzie? Zwyci?stwa ? ?wi?to pa?stwowe obchodzone w Polsce 8 maja [2] . W Polsce był on wcze?niej obchodzony 9 maja od 1945 do 2015 jako Narodowe ?wi?to Zwyci?stwa i Wolno?ci [3] ? ?wi?to pa?stwowe obchodzone 9 maja w byłym bloku wschodnim oraz 8 maja m.in. w Czechach , Francji i Polsce upami?tniaj?ce zako?czenie II wojny ?wiatowej w Europie.

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Obchodzone dawniej w ZSRR i krajach bloku socjalistycznego , obecnie w niektorych pa?stwach obszaru postradzieckiego . Jedno z głownych ?wi?t pa?stwowych w Federacji Rosyjskiej i Republice Białorusi .

8 maja w Polsce [ edytuj | edytuj kod ]

8 maja 1945 odbyło si? posiedzenie Rady Ministrow z udziałem prezydenta Krajowej Rady Narodowej. Oprocz daty 9 maja proponowano ustanowienie ?wi?ta na dzie? 8 maja (propozycja marszałka Michała Roli-?ymierskiego ) oraz 10 maja (propozycja rz?du) [4] . Ostatecznie w Polsce Narodowe ?wi?to Zwyci?stwa i Wolno?ci zostało ustanowione dekretem z 8 maja 1945 zatwierdzonym przez Krajow? Rad? Narodow? , ktorej przewodził Bolesław Bierut . Art. 1 tego? dekretu głosił [3] :

Celem upami?tnienia po wsze czasy zwyci?stwa Narodu Polskiego i Jego Wielkich Sprzymierze?cow nad naje?d?c? germa?skim, demokracji nad hitleryzmem i faszyzmem, wolno?ci i sprawiedliwo?ci nad niewol? i gwałtem ? dzie? 9 maja, jako dzie? zako?czenia działa? wojennych, stanowi? b?dzie Narodowe ?wi?to Zwyci?stwa i Wolno?ci.

W Polsce Ludowej ?wi?to obchodzone było uroczy?cie w latach 1946?1989, a w okresie 1945?1950 był to dzie? wolny od pracy. Został zniesiony z wykazu dni wolnych ustaw? z 15 stycznia 1951 [5] . Przywrocono ponownie dzie? wolny od pracy w latach 1982?1989. Głowne obchody przeprowadzano na placu Zwyci?stwa lub placu Defilad w Warszawie .

Po 1990 r. nie organizowano oficjalnych uroczysto?ci, jednak w wielu miastach jednostki wojskowe wspolnie z samorz?dami organizowały własne obchody ?wi?ta. Oprocz tego nieregularnie ?ołnierze polscy brali udział w paradzie w Moskwie.

Pomimo zmian ustrojowych w Polsce, obchodzone 9 maja Narodowe ?wi?to Zwyci?stwa i Wolno?ci pozostało oficjalnym ?wi?tem pa?stwowym. W 2014 r. zwrocił na to uwag? dyrektor Biura Edukacji Publicznej IPN Andrzej Zawistowski . W ko?cu marca 2015 r. z powodu nadchodz?cej 70. rocznicy zako?czenia II wojny ?wiatowej w Europie, Prezes IPN Łukasz Kami?ski skierował na r?ce Marszałka Sejmu RP pismo z pro?b? o zniesienie Narodowego ?wi?ta Zwyci?stwa i Wolno?ci obchodzonego 9 maja [6] . 24 kwietnia 2015 Sejm RP przyj?ł ustaw? o Narodowym Dniu Zwyci?stwa obchodzonym 8 maja, jednocze?nie znosz?c Narodowe ?wi?to Zwyci?stwa i Wolno?ci obchodzone 9 maja [7] . Pocz?tkowo planowano dla ?wi?ta 8 maja nazw? Narodowe ?wi?to Zwyci?stwa albo nawet całkowite zniesienie tego ?wi?ta, tj. bez ustanawiania innego ?wi?ta zwi?zanego z zako?czeniem II wojny ?wiatowej [8] [9] . Po?niej planowano, by nazwa ?wi?ta 8 maja brzmiała Dzie? Zwyci?stwa , tj. bez przymiotnika narodowy [10] [11] .

9 maja w Rosji [ edytuj | edytuj kod ]

W okresie istnienia Zwi?zku Radzieckiego, Dzie? Zwyci?stwa (9 maja) był obchodzony we wszystkich krajach bloku wschodniego.

W 1985 roku w defiladzie w Moskwie maszerowali weterani Wojska Polskiego 1 Polskiej Dywizji Piechoty im. Tadeusza Ko?ciuszki . Polacy maszerowali za radzieckimi weteranami uczestnikami parady zwyci?stwa w Moskwie w 1945 roku. Oprocz Polakow zagranicznymi uczestnikami parady byli weterani z Czechosłowacji, ktorzy maszerowali za Polakami.

W latach 90. XX wieku obchody Dnia Zwyci?stwa były znacznie skromniejsze. Zmieniło si? to, gdy Władimir Putin doszedł do władzy. Obchody 60. rocznicy w 2005 stały si? najwi?kszym ?wi?tem narodowym i ludowym.

Wojsko Polskie podczas Parady Zwyci?stwa 9 maja 2010 w Moskwie

W obchodach 65. rocznicy w 2010 roku wzi?ły udział wojska z nast?puj?cych krajow (wg kolejno?ci marszu): Azerbejd?an, Armenia, Białoru?, Kazachstan, Kirgistan, Mołdawia, Tad?ykistan, Ukraina, Polska, Zjednoczone Krolestwo, Stany Zjednoczone, Francja, Turkmenistan. Zaproszenia do udziału nie przyj?ł Uzbekistan. Nie zaproszono Gruzji, uzasadniaj?c to wyst?pieniem Gruzji ze Wspolnoty Niepodległych Pa?stw [12] . Polacy maszerowali zaraz za krajami byłego Zwi?zku Radzieckiego, a przed aliantami zachodnimi. Spiker zaznaczył udział Polakow w walkach o Berlin oraz udział w defiladzie zwyci?stwa w Moskwie w 1945 roku.

Obchody 70. rocznicy w 2015 były okazj? do budowania dumy narodowej w obliczu problemow gospodarczych i geopolitycznych. W paradzie w Moskwie wzi?ło udział 16 000 rosyjskich ?ołnierzy, 1300 ?ołnierzy z 10 krajow, około 200 pojazdow opancerzonych, 150 samolotow i ?migłowcow [13] . W defiladzie wzi?ły udział wojska z pa?stw (wg kolejno?ci marszu): Azerbejd?an, Armenia, Białoru?, Kazachstan, Kirgistan, Tad?ykistan, Indie, Mongolia, Serbia, Chiny. Pomimo zaproszenia w paradzie nie wzi?ła udziału Polska [14] . Na paradzie zaprezentowano publicznie najnowsze konstrukcje rosyjskiego przemysłu wojskowego takie jak czołg T-14 Armata.

Obchody 75. rocznicy w 2020 były ograniczone lub opo?nione z powodu epidemii koronawirusa . 9 maja 2020 parada składała si? wył?cznie z cz??ci powietrznej, a zasadnicz? Parad? Zwyci?stwa zorganizowano z opo?nieniem, 24 czerwca 2020 ? w 75. rocznic? pierwszej Parady Zwyci?stwa. W Paradzie wzi?ło udział ponad 15 000 ?ołnierzy, z czego przemaszerowało ponad 13 000 ?ołnierzy, przejechało 234 pojazdow, przeleciało 80 ?migłowcow i samolotow. Wzi?ły udział wojska z nast?puj?cych krajow (wg kolejno?ci marszu): Azerbejd?an, Armenia, Białoru?, Indie, Kazachstan, Kirgistan, Chiny, Mołdawia, Mongolia, Serbia, Tad?ykistan, Turkmenistan i Uzbekistan [15] .

9 maja na Ukrainie [ edytuj | edytuj kod ]

Dzie? Zwyci?stwa w Doniecku , Ukraina (2013)

Od 2015 zamiast Dnia Zwyci?stwa na Ukrainie jest ustanowiony Dzie? Zwyci?stwa nad Nazizmem w II Wojnie ?wiatowej .

Kraje, w ktorych obchodzi si? 8 maja [ edytuj | edytuj kod ]

  •   Czechy ? oficjalnie uznane 8 maja od 1946 roku
  • Francja Francja ? oficjalnie uznane 8 maja od 1946 roku
  • Polska Polska ? oficjalnie uznane i ustanowione 9 maja 1945 roku (do 1950 dzie? wolny od pracy), zmienione 24 kwietnia 2015 roku na obecn? dat? tj. 8 maja.
  •   Słowacja
  •   Wielka Brytania ? oficjalnie uznane 8 maja od 1946 roku
Obchody Dnia Zwyci?stwa w Kiszyniowie (2023)

Kraje, w ktorych obchodzi si? 9 maja [ edytuj | edytuj kod ]

  •   Armenia ? oficjalnie uznane 9 maja od 1946 roku;
  •   Azerbejd?an ? oficjalnie uznane 9 maja od 1946 roku;
  • Białoruś Białoru? ? oficjalnie uznane 9 maja od 1946 roku, dzie? wolny od pracy;
  •   Gruzja ? oficjalnie uznane 9 maja od 1946 roku;
  •   Kazachstan ? oficjalnie uznane 9 maja od 1947 roku, dzie? wolny od pracy;
  •   Kirgistan ? oficjalnie uznane 9 maja od 1946 roku;
  •   Mołdawia ? oficjalnie uznane 9 maja od 1951 roku, dzie? wolny od pracy;
  • Rosja Rosja ? oficjalnie uznane 9 maja od 1946 roku; dzie? wolny od pracy;
  •   Tad?ykistan ? oficjalnie uznane 9 maja od 1946 roku;
  •   Turkmenistan ? oficjalnie uznane 9 maja od 1946 roku;
  •   Ukraina ? oficjalnie uznane 9 maja od 1946 roku, dzie? wolny od pracy; oficjalnie uznane 8 i 9 maja od 2014 roku jako ?Dzie? Pami?ci” [16] ;
  •   Uzbekistan ? oficjalnie uznane 9 maja od 1946 do 1998 roku, od 1999 r., dzie? wolny jako ?Dzie? Pami?ci” [17] ;
  •   Izrael ? oficjalnie uznane 9 maja od 2000 roku

Czas Pami?ci i Jedno?ci [ edytuj | edytuj kod ]

22 listopada 2004 Zgromadzenie Ogolne ONZ ustanowiło dni 8 i 9 maja czasem pami?ci i jedno?ci ofiar II Wojny ?wiatowej [18]

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Informacje w  projektach siostrzanych
  Multimedia  w Wikimedia Commons
  Cytaty  w Wikicytatach

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ Czas Upami?tniaj?cy i Jednocz?cy Tych, Ktorzy Stracili ?ycie Podczas II Wojny ?wiatowej . O?rodek Informacji ONZ w Warszawie .
  2. ↑ 8 maja Narodowym Dniem Zwyci?stwa ? prezydent podpisał ustaw? . Dzieje.pl. [dost?p 2020-05-15].
  3. ↑ a b Dekret z dnia 8 maja 1945 o ustanowieniu Narodowego ?wi?ta Zwyci?stwa i Wolno?ci ( Dz.U. z 1945 r. nr 21, poz. 116 ).
  4. ↑ Jak Moskwa narzuciła nam 9 maja jako Dzie? Zwyci?stwa i jak ?wi?towali?my ten dzie? tu? po wojnie | Szcz??? Bo?e Stalinowi ? strona 1 ? Polityka.pl . www.polityka.pl. [dost?p 2017-11-22].
  5. ↑ Dz.U. z 1951 r. nr 4, poz. 28 (tekst ogłoszony w 1951).
  6. ↑ Informacja o działalno?ci Instytutu Pami?ci Narodowej Komisji ?cigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w okresie 1 stycznia 2015 r. ? 31 grudnia 2015 r., Warszawa 2016, s. 107 i 109 . [dost?p 2018-05-07].
  7. ↑ Dz.U. z 2015 r. poz. 622
  8. ↑ Zapis przebiegu posiedzenia komisji . www.sejm.gov.pl. [dost?p 2017-11-22].
  9. ↑ Druk nr 2533 . www.sejm.gov.pl. [dost?p 2017-11-22].
  10. ↑ Zapis przebiegu posiedzenia komisji . www.sejm.gov.pl. [dost?p 2017-11-22].
  11. ↑ Druk nr 3322, 3322-A . www.sejm.gov.pl. [dost?p 2017-11-22].
  12. ↑ Polacy za Rosjanami na defiladzie zwyci?stwa w Moskwie ? WP Wiadomo?ci . wiadomosci.wp.pl. [dost?p 2017-12-02].
  13. ↑ Putin brushes off Western snub at huge WWII victory parade . news.yahoo.com. [dost?p 2015-05-09].
  14. ↑ Parada Zwyci?stwa w Moskwie. 16,5 tysi?ca ?ołnierzy przemaszerowało przez plac Czerwony ? Wiadomo?ci ? polskieradio.pl . www.polskieradio.pl. [dost?p 2017-11-22].
  15. ↑ Opo?niona Parada Zwyci?stwa w Moskwie [RELACJA ]. defence24.pl. [dost?p 2020-06-24].
  16. ↑ Укра?на в?дмовля?ться в?д ?георг??всько? стр?чки” на користь ?червоного маку” ? 5 канал . www.5.ua. [dost?p 2017-11-22]. ( ukr. ) .
  17. ↑ ?Dzie? Pami?ci” . ut.uz. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-17)]. ? Uzbekistan dzisiaj ( ang. ).
  18. ↑ Resolution 59/26 adopted by the General Assembly on 22 November 2004 , Time of Remembrance and Reconciliation for Those Who Lost Their Lives during the Second World War, 8-9 May .

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

Polskie ?wi?ta pa?stwowe i narodowe

?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dzie?_Zwyci?stwa&oldid=73736786 ”