Dzie? Kobiet

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dzie? Kobiet
ilustracja
Dzie?

8 marca

Typ ?wi?ta

mi?dzynarodowe

Zwyczaje

wr?czanie kobietom kwiatow i upominkow

Znaczenie

wyraz poszanowania praw kobiet, wyraz szacunku dla kobiet

Symbole

tulipan , czerwony go?dzik

Inne nazwy

Mi?dzynarodowy Dzie? Kobiet

Podobne ?wi?ta

Mi?dzynarodowy Dzie? Wdow , Dzie? Matki , Hina-matsuri

Multimedia w Wikimedia Commons

Dzie? Kobiet ? coroczne ?wi?to obchodzone 8 marca od 1910 roku. Pierwszy dzie? kobiet obchodzony był 28 lutego 1909 [1] , ustanowiony przez Socjalistyczn? Parti? Ameryki [1] po zamieszkach i strajkach w Nowym Jorku [2] . Od 1975 roku ONZ obchodzi Mi?dzynarodowy Dzie? Kobiet jako dzie? uznania ?zasług wszystkich kobiet bez wzgl?du na podziały narodowo?ciowe, etniczne, j?zykowe, kulturowe, gospodarcze czy polityczne”, zach?caj?c do ?refleksji nad post?pem dokonanym w dziedzinie praw kobiet” [3] [4] . Dla ruchow feministycznych ?wi?to to jest najwa?niejszym dniem w roku i szczegoln? okazj? do zabiegania o prawa kobiet i ich wspołuczestnictwo w ?yciu politycznym i ekonomicznym [4] .

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Demonstracja sufra?ystek w Nowym Jorku, 6 maja 1912 r.

Pocz?tki Mi?dzynarodowego Dnia Kobiet wywodz? si? z ruchow robotniczych w Ameryce Połnocnej i Europie [3] . Najwcze?niejsze obchody Dnia Kobiet, nazywane obecnie Narodowym Dniem Kobiet  (inne j?zyki) [5] , odbyły si? 28 lutego 1909 roku w Nowym Jorku. Zorganizowany został przez Socjalistyczn? Parti? Ameryki [6] zgodnie z sugesti? sufra?ystki Theresy Malkiel  (inne j?zyki) [7] . Pocz?tkowo twierdzono, ?e dzie? ten upami?tnia protest kobiet pracuj?cych przy produkcji odzie?y w Nowym Jorku w dniu 8 marca 1857 roku, jednak zdaniem ekspertow był to mit maj?cy na celu odseparowanie Mi?dzynarodowego Dnia Kobiet od jego socjalistycznego pochodzenia [8] [9] [10] .

W sierpniu 1910 roku zorganizowano Mi?dzynarodow? Socjalistyczn? Konferencj? Kobiet  (inne j?zyki) przed posiedzeniem generalnym Drugiej Mi?dzynarodowki Socjalistycznej w Kopenhadze , w Danii [11] . Niemieckie delegatki Clara Zetkin , Kate Duncker , Paula Thiede i inne, zainspirowane cz??ciowo przez ameryka?skie socjalistki, zaproponowały ustanowienie corocznego "Dnia Kobiet" [8] [12] . Miał on słu?y? krzewieniu idei praw kobiet oraz budowaniu społecznego wsparcia dla powszechnych praw wyborczych dla kobiet [13] . W konferencji udział wzi?ło ponad 100 uczestniczek z 17 krajow. Ustanowienie Dnia Kobiet zostało przyj?te w drodze anonimowego głosowania, bez ustalania dokładnej daty jego obchodow [3] [8] [12] .

Sufra?ystki w Krakowie ? Dzie? Kobiet 1911 r.

19 marca 1911 roku po raz pierwszy Mi?dzynarodowy Dzie? Kobiet obchodzono w Austrii, Danii, Niemczech i Szwajcarii [6] . Domagano si? prawa kobiet do głosowania i obejmowania stanowisk publicznych, praw kobiet do pracy i szkole? zawodowych oraz zaprzestania dyskryminacji w miejscu pracy. 25 marca tego roku wiele robotnic zgin?ło w po?arze fabryki Triangle Shirtwaist [14] .

W latach 1913 i 1914 podczas Mi?dzynarodowego Dnia Kobiet odbyły si? demonstracje antywojenne. Tego dnia ?wi?to było obchodzone po raz pierwszy w Rosji. Wiece odbywały si? tam w ostatni? niedziel? lutego wg kalendarza julia?skiego. Dzie? Kobiet obchodzony był rownie? w innych krajach.

W czwartek 8 marca 1917 (23 lutego 1917 roku wg kalendarza julia?skiego) kobiety w Rosji zorganizowały strajki i protesty pod hasłem ?chleb i pokoj”, rozpoczynaj?c rewolucj? lutow? . Cztery dni po?niej abdykował car, a rz?d tymczasowy przyznał kobietom prawa wyborcze [3] .

Po rewolucji pa?dziernikowej , feministka bolszewicka Aleksandra Kołłontaj przekonała Lenina do ustanowienia 8 marca oficjalnym ?wi?tem w Rosji. Stało si? tak, ale do 1965 roku był to normalny dzie? pracy. 8 maja 1965 roku dekretem Prezydium ZSRR Mi?dzynarodowy Dzie? Kobiet ustanowiono dniem wolnym od pracy ?w celu upami?tnienia zasług kobiet sowieckich w budowie komunizmu, w obronie ojczyzny podczas wielkiej wojny ojczy?nianej , ich heroizm i bezinteresowno?? na froncie i na tyłach, a tak?e w celu zaznaczenia du?ego wkładu kobiet w umacnianie przyja?ni mi?dzy narodami i walk? o pokoj”.

Dzie? Kobiet na ?wiecie [ edytuj | edytuj kod ]

Obchody ?wi?ta Kobiet na ?wiecie

      ?wi?to oficjalne

      ?wi?to dla kobiet

      ?wi?to nieoficjalne

Polska [ edytuj | edytuj kod ]

Manifestacja z okazji Dnia Kobiet, Krakow 2019 r.

W Dniu Kobiet m??czy?ni wr?czaj? znajomym kobietom ? matkom, ?onom, partnerkom, kole?ankom kwiaty i drobne podarunki.

W Polsce ?wi?to było popularne w okresie PRL . W latach 70. do popularnych podarunkow doł?czyły kwiaty. Pocz?tkowo ofiarowywano go?dziki i rajstopy , a po?niej tulipany . Z okazji tego dnia publikowano portrety kobiet ro?nych sektorow ?ycia gospodarczego zgodnie z opini? Władysława Gomułki , ?e ?nie ma dzi? w Polsce dziedziny, w ktorej kobiety nie odgrywałyby wa?nej roli”. W zakładach pracy czy szkołach był obchodzony obowi?zkowo. Była to okazja do uzupełniania brakow w zaopatrzeniu, dlatego wr?czano paniom takie dobra materialne jak rajstopy, r?cznik, ?cierka, mydło, kawa. Dzie? ten, podobnie jak inne uroczysto?ci: Dzie? Czynu Partyjnego, Dzie? Hutnika, Dzie? Drukarza, Dzie? Pracownika Przemysłu Spo?ywczego ? według niektorych istniał po to, aby obywatele nie zapomnieli o ?przywi?zaniu do Pa?stwa Ludowego, miło?ci do wielkich idei pokoju i socjalizmu”. ?wiadcz? o tym chocia?by tytuły owczesnych artykułow: ?Kobiety w szeregach ORMO podejmuj? zobowi?zania dla uczczenia swego ?wi?ta”, ?Tysi?ce kobiet staj? w szeregach przodownikow pracy”, ?Kobiety uczcz? swoje ?wi?to wzmo?onym wspołzawodnictwem pracy” [15] .

Obecnie corocznie odbywaj? si? organizowane przez feministki manify , czyli demonstracje poł?czone z happeningiem na rzecz rownego traktowania kobiet i m??czyzn. Prezentami s? najcz??ciej kwiaty lub słodycze.

Armenia [ edytuj | edytuj kod ]

W Armenii po upadku Zwi?zku Radzieckiego zaniechano ?wi?towania MDK, zamiast tego 7 kwietnia wprowadzono ?wi?to Pi?kna i macierzy?stwa . Nowe ?wi?to stało si? popularne po?rod Ormian i jest obchodzone jako upami?tnienie jednego z głownych ?wi?t ko?cioła ormia?skiego , zwiastowania . Ludzie ?wi?tuj? jednak rownie? 8 marca. Dyskusja publiczna, ktorej tematem były dwa Dni Kobiet przyniosła rezultat w postaci Miesi?ca Kobiet , ktory trwa pomi?dzy 8 marca i 7 kwietnia.

Niemcy [ edytuj | edytuj kod ]

Pocz?wszy od 2019 roku, Dzie? Kobiet stanowi dzie? wolny od pracy w Berlinie ; od 2023 ? rownie? w Meklemburgii-Pomorzu Przednim [16] .

Portugalia [ edytuj | edytuj kod ]

W Portugalii cz?sto noc 8 marca grupy kobiet ?wi?tuj? na obiadach i przyj?ciach ?tylko dla pa?” [ potrzebny przypis ] .

Rosja [ edytuj | edytuj kod ]

Najcz?stszymi prezentami w Rosji s? akacje srebrzyste i czekolada [ potrzebny przypis ] .

Rumunia [ edytuj | edytuj kod ]

W Rumunii dzie? ten jest rownowa?ny z dniem matki , podczas ktorego dzieci ofiaruj? drobne prezenty swoim matkom i babciom [ potrzebny przypis ] . W Rumunii cz?sto noc 8 marca grupy kobiet ?wi?tuj? na obiadach i przyj?ciach ?tylko dla pa?” [ potrzebny przypis ] .

Tunezja [ edytuj | edytuj kod ]

W Tunezji ?wi?to Kobiet obchodzone jest 13 sierpnia [17] .

Włochy [ edytuj | edytuj kod ]

We Włoszech kobiety obdarowywane s? gał?zkami akacji srebrzystej [18] [19] .

Organizacja Narodow Zjednoczonych a Dzie? Kobiet [ edytuj | edytuj kod ]

Podpisana w 1945 roku Karta Narodow Zjednoczonych była pierwszym mi?dzynarodowym dokumentem potwierdzaj?cym zasad? rowno?ci kobiet i m??czyzn. W ci?gu sze??dziesi?ciu lat ONZ brała udział w opracowywaniu mi?dzynarodowych strategii, standardow, programow i okre?laniu celow promuj?cych podwy?szanie statusu kobiet.

Organizacja Narodow Zjednoczonych i jej wyspecjalizowane agendy propaguj? rownoprawne uczestnictwo kobiet w realizacji celow zrownowa?onego rozwoju, pokoju, bezpiecze?stwa i pełnego poszanowania praw człowieka. Problematyka uwłasnowolnienia kobiet znajduje si? w centrum działa? ONZ w dziedzinach społeczno-gospodarczo-politycznych na całym ?wiecie.

Rok 1975 został ogłoszony przez ONZ Mi?dzynarodowym Rokiem Kobiet. Dwa lata po?niej Zgromadzenie Ogolne ONZ przyj?ło rezolucj?, na mocy ktorej Dzie? Praw Kobiet i Pokoju na ?wiecie mogł by? obchodzony w dowolnie wybranym przez Pa?stwa Członkowskie dniu, zgodnie z tradycj? danego kraju [20] . Przyjmuj?c rezolucj? Zgromadzenie Ogolne uznało znacz?c? rol? kobiet w rozwoju społecznym oraz procesach pokojowych. Wezwało rownie? do zako?czenia dyskryminacji oraz udzielenia wi?kszego wsparcia kobietom, aby mogły w pełni i na rownych prawach uczestniczy? w ?yciu społeczno-politycznym [3] .

17 grudnia 1999 roku Zgromadzenie wyznaczyło dzie? 25 listopada jako dat? obchodow Mi?dzynarodowego Dnia Eliminacji Przemocy wobec Kobiet i wezwało rz?dy oraz mi?dzynarodowe i pozarz?dowe organizacje do organizowania w tym dniu imprez maj?cych na celu u?wiadomienie opinii publicznej skali tego problemu. Organizacje kobiece organizowały podobne obchody od 1981 roku, aby uczci? rocznic? brutalnego morderstwa trzech dominika?skich aktywistek ? siostr Mirabal ? dokonanego w 1961 roku na rozkaz przywodcy tego pa?stwa, Rafaela Trujillo [21] .

18 grudnia 2007 roku Zgromadzenie ustanowiło dzie? 15 pa?dziernika jako Mi?dzynarodowy Dzie? Kobiet Wiejskich . W rezolucji NZ nakłaniaj? pa?stwa członkowskie, by przy wspołpracy z agendami ONZ i społecze?stwem obywatelskim podj?ły działania poprawiaj?ce sytuacj? kobiet zamieszkuj?cych obszary rolnicze [22] .

?wiatowa Organizacja Zdrowia, jako wyspecjalizowana organizacja ONZ, w 2006 roku proklamowała 6 lutego Mi?dzynarodowym Dniem Zerowej Tolerancji dla Okaleczania ?e?skich Narz?dow Płciowych . Pierwsze obchody odbyły si? 6 lutego 2003 roku z inicjatywy pierwszej damy Nigerii Stelli Obasanjo (1945-2005) [23] .

Przypadki tłumienia obchodow Dnia Kobiet [ edytuj | edytuj kod ]

Mi?dzynarodowy Dzie? Kobiet był powodem stosowania przemocy w Teheranie . 4 marca 2007 roku ira?ska policja pobiła sto osob planuj?cych zgromadzenie. Policja aresztowała wiele kobiet. Niektore z nich relacjonowały kilka dni po?niej, ?e były zamkni?te w odosobnieniu i przesłuchiwane [24] . Shadi Sadr i Mahbubeh Abbasgholizadeh oraz kilku innych aktywistow społecznych zako?czyło 19 marca 2007 roku strajk głodowy [25] .

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Informacje w  projektach siostrzanych
  Multimedia  w Wikimedia Commons
  Cytaty  w Wikicytatach
  Definicje słownikowe  w Wikisłowniku

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ a b International Women’s Day History | UN Women Watch [online], womenwatch.unwomen.org [dost?p 2016-03-07] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-12] .
  2. ↑ The socialist roots of International Women’s Day [online], america.aljazeera.com [dost?p 2016-03-07] .
  3. ↑ a b c d e O?rodek Informacji ONZ w Warszawie: Mi?dzynarodowy Dzie? Kobiet: spojrzenie w przeszło?? . [dost?p 2008-11-19, 2023-09-26].
  4. ↑ a b United Nations: International Women's Day . [dost?p 2023-10-11]. ( ang. ) .
  5. ↑ The University of   Chicago , International Women’s Day History [online], www.uchicago.edu [zarchiwizowane z adresu 2017-04-08] .
  6. ↑ a b United   Nations , Background ? International Women’s Day [online], United Nations [dost?p 2021-03-16] ( ang. ) .
  7. ↑ Sally M.   Miller , From Sweatshop Worker to Labor Leader: Theresa Malkiel, a Case Study , ?American Jewish History”, 68 (2), 1978, s. 189?205 , ISSN 0164-0178 [dost?p 2021-03-16] .
  8. ↑ a b c Temma   Kaplan , On the Socialist Origins of International Women’s Day , ?Feminist Studies”, 11 (1), 1985, s. 163?171, DOI :  10.2307/3180144 , ISSN 0046-3663 , JSTOR :  3180144 [dost?p 2021-03-16] .
  9. ↑ Angela   Howard , Frances M.   Kavenik , Handbook of American women’s history , New York : Garland , 1990, ISBN  0-8240-8744-5 , OCLC   20169031 [dost?p 2021-03-16] .
  10. ↑ Le Mythe des origines a propos de la journee internationale des femmes [online], archivesdufeminisme.fr [zarchiwizowane z adresu 2013-09-27] .
  11. ↑ Rochelle Goldberg   Ruthchild , From West to East: International Women’s Day, the First Decade , ? Aspasia ”, 6 (1), 2012, s. 1?24, DOI :  10.3167/asp.2012.060102 , ISSN 1933-2882 .
  12. ↑ a b International Socialist   Congress , International Socialist Congress, 1910; Second International Conference of Socialist Women , 1910 [dost?p 2021-03-16] ( ang. ) .
  13. ↑ About International Women’s Day [online], International Women’s Day [dost?p 2021-03-16] ( ang. ) .
  14. ↑ International’s Woman Day: ABOUT INTERNATIONAL WOMEN’S DAY . [dost?p 2008-11-19].
  15. ↑ Dzie? Kobiet, czyli rajstopy, go?dziki i cała reszta .
  16. ↑ Mecklenburg-Vorpommern macht Frauentag 2023 zum Feiertag . Spiegel.de, 2022-06-28. [dost?p 2024-03-03].
  17. ↑ Tunezja ? Kultura, obyczaje, zabytki . [zarchiwizowane z tego adresu (2014?07?04)]. na odyssei.com.
  18. ↑ 8 marzo, niente manifestazione tante feste diverse per le donne .
  19. ↑ Festa della donna, parla Ciampi ?La parita e ancora lontana” .
  20. ↑ A/RES/32/142 z 16 grudnia 1977 r. punkt 4.
  21. ↑ Mi?dzynarodowy Dzie? Eliminacji Przemocy wobec Kobiet . na UNIC Warsaw.
  22. ↑ International Day of Rural Women .
  23. ↑ Charlotte   Feldman-Jacobs , Zero Tolerance to FGM [online], PRB [dost?p 2012-03-25] [zarchiwizowane z adresu 2010-02-13] ( ang. ) .
  24. ↑ BBC NEWS ? Iranian women struggle for equality .
  25. ↑ Iran: Release Women’s Rights Advocates ? Human Rights Watch .

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dzie?_Kobiet&oldid=73082687 ”