Didier Ratsiraka
(ur.
4 listopada
1936
w
Vatomandry
, zm.
28 marca
2021
w
Antananarywie
[3]
) ? malgaski polityk i wojskowy, znany jako ?czerwony admirał”
[4]
[5]
, w latach 1975?1993 i 1997?2002
prezydent Madagaskaru
[6]
Urodził si? w 1936 roku
[4]
. Pochodził z ludu Betsimisaraka
[5]
. Słu?ył w marynarce Madagaskaru, gdzie dosłu?ył si? stopnia
kapitana
[5]
. Władz? obj?ł w czerwcu 1975 roku w wyniku rozgrywek wewn?trz wojska ktore rz?dziło krajem od 1972 roku
[4]
[6]
. O jego wyborze przez armi? zawa?yło pochodzenie Ratsiraka (był on jednym z
cotiers
) i
socjalistyczne
sympatie (został przez to zaakceptowany przez grupy kontestuj?ce poprzedni model ustrojowy)
[4]
. Rz?dy obj?ł jako przewodnicz?cy Najwy?szej Rady Rewolucyjnej
[4]
. Wybor wojska zatwierdziło
referendum
, ktore odbyło si? w grudniu tego samego roku. Odt?d sprawował on formalnie urz?d prezydenta. Zmiany jakie wowczas nast?piły dały pocz?tek ?Drugiej Republice“
[4]
[6]
.
?Czerwony admirał” zapowiedział przeprowadzenie na wyspie socjalistycznej rewolucji. Ogłosił Kart? Malgaskiej Rewolucji Socjalistycznej, okre?lan? jako ?Czerwona ksi??ka” (?Boky Mena”)
[4]
[6]
. Karta głosiła potrzeb? budowy społecze?stwa, opartego na ?pi?ciu filarach rewolucji” (byli to chłopi i robotnicy, młodzi intelektuali?ci, kobiety, armia oraz Najwy?sza Rada Rewolucyjna). ?Czerwona ksi??ka“ definiowała socjalizm jako jedyn? drog? do szybkiego rozwoju gospodarczego i kulturalnego. Ukierunkowała now? polityk? zagraniczn?, opart? na niezaanga?owaniu. W polityce wewn?trznej natomiast głosiła decentralizacj? oraz wprowadzenie
gospodarki planowej
[4]
.
Po ogłoszeniu programu Ratsiraka od razu przyst?pił do jego realizacji. Jego rz?d ku uciesze
nacjonalistow
przej?ł nale??ce do
Francji
gał?zie gospodarki i kontynuował proces uniezale?nienia si? od byłej metropolii. Likwidacji uległy tak?e
ameryka?ska
stacja satelitarna
[4]
. Kosztem relacji z Zachodem pogł?bił wspołprac? z
blokiem wschodnim
i
ZSRR
[6]
. W polityce wewn?trznej zawiesił działalno?? partii politycznych i wprowadził now? konstytucj? ktora poszerzała jego uprawnienia
[6]
. Oprocz tego ogłosił zako?czenie stanu wojennego (wprowadzonego w 1972), pozostawiaj?c sobie jednak prawo do
cenzury
mediow
[4]
. W marcu 1976 roku zdecydował si? poszerzy? rz?d o cywili. Utworzona została reprezentuj?ca rz?d partia
Stowarzyszenie na rzecz Odrodzenia Madagaskaru
(AREMA). Stała si? ona jedn? z sze?ciu organizacji tworz?cych koalicj?, Narodowy Front na rzecz Obrony Rewolucji (FNDR). Na czele koalicji stan?ł sam prezydent. Od 1977 FNDR był dominuj?c? sił?, ktora kontrolowała rz?d
[4]
[6]
[5]
.
Jeszcze w 1978 roku po społecznych protestach zdecydował si? na liberalizacj? gospodarki. Reformy gospodarcze odbyły si? z pomoc?
Mi?dzynarodowego Funduszu Walutowego
[4]
. Polityk? t? kontynuowano w latach 80. Na ten okres przyszło ponowne o?ywienie stosunkow z Francj? i przywrocenie gospodarki
wolnorynkowej
[6]
. Prezydent zyskał reelekcj? w 1982 i 1989
[6]
, niemniej jednak jego poparcie było coraz mniejsze. W 1982 wyniosło ono 80% (przy 95% w 1975) a w 1989 zaledwie 63%
[4]
. Po zamieszkach w 1989 roku zgodził si? na liberalizacj? systemow?. Jeszcze w tym roku zniosł cenzur?
[6]
. Wraz z rozpadem ZSRR nastawił kraj na wspołprac? z był? metropoli?
[6]
. W latach 1990-91 doszło do masowych demonstracji i
strajku generalnego
[6]
. W 1990 roku zrezygnował ze stanowiska przewodnicz?cego FNDR
[5]
. W 1991 roku zalegalizował działalno?? ruchow opozycyjnych a w grudniu tego? roku podpisał porozumienia o rozwi?zaniu Najwy?szej Rady Rewolucyjnej i parlamentu. W 1992 roku odbyło si? referendum na mocy ktorego przyj?to now? konstytucj?. Nowy dokument pa?stwowy przes?dził o odst?pieniu od systemu socjalistycznego i ograniczał uprawnienia prezydenta
[6]
. Ratsiraka zgodził si? na przeprowadzenie wolnych wyborow i zaprosił do rz?du przedstawicieli opozycji
[4]
.
W 1993 roku przegrał wybory prezydenckie z przywodc? opozycji
Albertem Zafy
. Rownie? nowa partia byłego prezydenta, Mouvement Militant pour le Socialisme Malgache (MMSM), poniosła wyborcz? pora?k?
[6]
[4]
. Po przegranych wyborach utworzył ugrupowanie Awangarda na Rzecz O?ywienia Gospodarczego i Społecznego
[5]
. W lipcu 1996 roku parlament zmusił prezydenta Zafy do ust?pienia ze stanowisko po tym gdy przekroczył on własne uprawnienia. W listopadzie 1996 roku odbyły si? przedterminowe wybory ktore wygrał Ratsiraka (w drugiej turze zdobył 50,7% głosow). W wyborach parlamentarnych w 1998 roku najwi?cej miejsc zdobyła AREMA sprzymierzona z Ratsirak?. W tym samym roku prezydent przeforsował referendum ktore poszerzało zakres jego uprawnie?
[6]
[4]
. Po niepokojach społecznych wynikaj?cych z pogarszaj?cego si? stanu gospodarczego ogłosił przedterminowe wybory prezydenckie. Odbyły si? w grudniu 2001 roku. W ich nast?pstwie zwyci?zc? ogłosił si? zarowno Ratsiraka jak i jego rywal,
Marc Ravalomanana
. W kraju wybuchł kryzys konstytucyjny. Powstały dwa o?rodki władzy prezydenckiej: dotychczasowy prezydent, popierany przez Malgaszow z wybrze?a, urz?dował w mie?cie
Mahajanga
, gro??c utworzeniem odr?bnego pa?stwa; Ravalomanana, maj?cy oparcie w mieszka?cach wn?trza kraju, przy poparciu S?du Najwy?szego sprawował władz? w centrum Madagaskar. Po mediacjach
OJA
konflikt zako?czył si? w połowie 2002 wyjazdem Ratsiraki do Francji
[4]
[6]
[7]
.
W 2003 został skazany zaocznie na 10 lat ci??kich robot za defraudacj? publicznych pieni?dzy
[5]
. W 2011 roku został oczyszczony z zarzutow i pozwolono mu na powrot do kraju
[8]
.