Czornoje Znamia
(ros. Чёрное знамя ?
czarny sztandar
) znani te? jako
Czarnoznamie?cy
[1]
? terrorystyczna organizacja
anarchistyczna
, zało?ona w
1905
[2]
w
Białymstoku
przez
Jud? Grossmana-Roszczina
, aktywna na terenie
Imperium Rosyjskiego
, d???ca do wprowadzenia terroru ekonomicznego do walki strajkowej
[3]
.
Członkowie organizacji rekrutowali si? głownie spo?rod uczniow, rzemie?lnikow i robotnikow fabrycznych, niekiedy spo?rod chłopow, bezrobotnych, a nawet włocz?gow czy złodziei
[4]
. Byli to przede wszystkim ?ydzi, ale te? Polacy, Rosjanie i Ukrai?cy, w wi?kszo?ci w wieku 19?20 lat, cho? zdarzali si? w?rod nich nawet pi?tnastolatkowie
[4]
. Działali głownie w Białymstoku, Grodnie, Wilnie, Jekaterynosławiu, Warszawie i
Odessie
.
Odwoływali si? głownie do
Kropotkina
, uznaj?c si? za
anarchistow-komunistow
, kolportuj?c i czytaj?c z entuzjazmem wydawane przez kołko kropotkinowcow w Genewie rosyjskoj?zyczne pismo ?
Chleb i Wola
”
[5]
, jednak korzeni ich programowego antyintelektualizmu, taktyki konspiracji i przemocy nale?y raczej szuka? w koncepcjach
Michaiła Bakunina
. Czornoje Znamia wypowiadała si? przeciwko wszelkim legalnym formom walki o popraw? bytu mas pracuj?cych, stoj?c na stanowisku, ?e działalno?? taka stanowi legitymizacj? owczesnego ładu społeczno-politycznego i odci?ga masy od rewolucyjnej walki o zniszczenie pa?stwa. Za głowny or?? walki uznawali
terror ekonomiczny
, a przede wszystkim tzw. ?terror nieumotywowany” ? tj. skierowany nie tyle przeciwko odznaczaj?cemu si? wyj?tkow? brutalno?ci? eksploatatorowi, ale przeciwko
bur?uazji
w ogole. Ju? sam fakt przynale?no?ci do klasy paso?ytow i wyzyskiwaczy powinien by? przyczyn? terroru
[6]
. Ameryka?ski historyk ruchu anarchistycznego
Paul Avrich
charakteryzował ideologi? Czarnoznamie?cow jako ??lepy
fanatyzm
i bezustann? przemoc”, wskazywał rownie? na fakt, i? była to pierwsza organizacja anarchistyczna uznaj?ca polityk? terroru celem destabilizacji pa?stwowego porz?dku
[4]
.
Propaganda skrajnych grup anarchistycznych jak Czornoje Znamia, albo nieust?puj?cej jej w fanatyzmie
Bieznaczale
, trafiła w imperialnej Rosji na podatny grunt. Kryzys, straszliwe bezrobocie, ucisk polityczny i narodowo?ciowy czy gwałty miejscowej policji sprawiły, ?e hasła anarchistow spotkały si? z uznaniem ubo?szych warstw proletariatu
[7]
. W okresie
rewolucji 1905 roku
zacz?ły
masowo powstawa? kolejne anarchistyczne grupy
. W samym tylko Białymstoku, gdzie Czarnoznamie?cy dominowali w?rod anarchistow, liczba członkow organizacji, po przej?ciu do? wielu działaczy partii socjalistycznych, wzrosła z kilkunastu w 1904 do około dwustu w 1905
[8]
. Tym samym anarchi?ci w krotkim okresie rewolucji byli najsilniejszym na Białostocczy?nie ugrupowaniem przewa?aj?c nad
Bundem
,
PPS-em
i
eserowcami
.
Powstanie organizacji wywołało siln? reakcj? krytyczn? w?rod grup anarchistycznych w Europie, zwłaszcza w?rod rosyjskoj?zycznych emigrantow. W odpowiedzi na działalno?? grupy i wypuszczone przez ni? pod t? sam? nazw? pismo
[9]
, powstały pisma ?
Burewiestnik
” i ?Nowyj Mir” akcentuj?ce konieczno?? walki politycznej
[10]
.
- ↑
Paweł Korzec,
Poł wieku dziejow ruchu rewolucyjnego Białostocczyzny: (1864?1914)
, Warszawa: ?Ksi??ka i Wiedza”, 1965, s. 212. Niekiedy w literaturze pojawia si? te? polskie tłumaczenie nazwy, brak jest jednak dowodow, i?by grupa miała posługiwa? si? takim tłumaczeniem.
- ↑
Paul Avrich,
The Russian Anarchists
, Stirling: AK Press, 2006, s. 42,
ISBN
1-904859-48-8
, tak te? w raporcie P.o. oberpolicmajstra warszawskiego P. Mejera dla generał-gubernatora warszawskiego G. Skałona, Zob.
Anarchizm i anarchi?ci na ziemiach polskich do 1914 roku
, zebrał i opracował Herman Rappaport, Warszawa: PWN, 1981, s. 48,
ISBN
83-01-02350-3
.
- ↑
S. Kalabi?ski,
Białostockie organizacje SDKPiL, PPS, Bundu, Socjalistow-Rewolucjonistow i anarchistow w latach 1901?1903
, ?Rocznik Białostocki” t. X, 1971, s. 87.
- ↑
a
b
c
Paul Avrich,
The Russian Anarchists
, op. cit., s. 44.
- ↑
Ibidem, s. 39.
- ↑
Paweł Korzec,
Poł wieku...
, op. cit., s. 211.
- ↑
Tym niemniej, jak zauwa?a Korzec, ?do ich organizacji trafiały rownie? elementy kryminalne, ktore w ekspropriacjach widziały doskonał? przykrywk? dla faktycznej grabie?y”. Paweł Korzec,
Poł wieku...
, op. cit., s. 213.
- ↑
Paul Avrich,
The Russian Anarchists
, op. cit., s. 42?43.
- ↑
Jedyny numer ?Czornogo Znamia” ukazał si? w grudniu 1905 w Genewie, redagowany przez Grossmana-Roszczina.
- ↑
Ludwik Kulczycki,
Anarchizm w obecnym ruchu politycznym w Rosji
, Warszawa: nakł. ?Przegl?du Społecznego”, 1907, s. 58. Według Kulczyckiego pismo Czarnoznamie?cow miało charakteryzowa? si? ?brutalno?ci? my?li i formy oraz brakiem argumentacji”, ibidem s. 77.
- Al’manach: sbornik po istorii anarchiczeskago dwi?enija Rossji
. T. 1, red. N. Rogdajew, Pary?, 1909, passim.
- Juda Grossman-Roszczin,
Dumy o byłom: (iz istorii biełostockogo anarchiczeskogo ‘czernoznamienskogo’ dwi?enija)
, ?Byłoje”, 1924, nr 27-28, s. 172?182.
- Paul Avrich,
Anarchist voices: an oral history of anarchism in America
, Stirling: AK Press, 2005, s. 359?361,
ISBN
978-1-904859-27-7
.