Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wzgl?dna
absorpcja
?wiatła przez błonowe
białka receptorowe
czopkow (K, ?, D) i
pr?cikow
(Pr)
siatkowki
oka (uwaga: skala długo?ci fali nie jest liniowa)
Czopki
(dawniej: słupki) ?
?wiatłoczułe
receptory (
fotoreceptory
)
siatkowki
oka, ktore zawieraj? specyficzne
błonowe
białka receptorowe
, absorbuj?ce
?wiatło
w ro?nych zakresach
długo?ci fali
. Czopki umo?liwiaj?
widzenie kolorow
przy dobrym o?wietleniu, czyli
widzenie fotopowe
(natomiast
pr?ciki
pozwalaj? na
widzenie skotopowe
). Wra?liwo?? wzroku pogarsza si? przy zbyt
intensywnym ?wietle
(czopki ulegaj? ?przesyceniu”).
Ludzkie oko zawiera trzy rodzaje czopkow, z ktorych ka?dy ma inn?
charakterystyk? widmow?
, zale?n? od budowy cz?steczek
fotopsyn
w
błonie komorkowej
neuronow
. W percepcji barw uczestnicz? barwniki:
- erythrolabe
? reaguj?cy z najwi?ksz? czuło?ci? na promieniowanie o
λ
= 590 nm (symbol
D
od
długofalowe
), wywołuj?ce wra?enie czerwieni, OPN1LW
[1]
- chlorolabe
? najbardziej czuły na promieniowanie o λ = 540 nm (wra?enie zieleni, symbol
?r
), OPN1MW
[2]
- cyanolabe
? najbardziej czuły na promieniowanie o λ = 450 nm (wra?enie barwy niebieskiej, symbol
K
od
krotkofalowe
), OPN1SW
[3]
.
Wyro?nienie tych trzech rodzajow czopkow (
teoria Younga-Helmholtza
) wpłyn?ło na opracowanie
modelu kolorow RGB
, stosowanego mi?dzy innymi w skanerach, aparatach fotograficznych, monitorach komputerowych i telewizji.
Czopki wyst?puj? w nieregularnych skupiskach, a najmniej jest czopkow ?niebieskich”. Wra?liwo?? na dan? długo?? fali zale?y od rodzaju barwnika ?wiatłoczułego (o ile na przykład szympansy i goryle maj? podobny system rozro?niania barw jak ludzie, to czopki innych kr?gowcow zawieraj? odmienne barwniki, a nawet ro?ni? si? znacz?co budow?).
Czopki, ktorych najwi?cej skupia si? w ?rodkowej cz??ci siatkowki, zwanej
plamk? ?ołt?
(strefa najostrzejszego widzenia), odpowiadaj? za widzenie szczegołow obrazu i za widzenie barwne.
?lepota barw
polega na upo?ledzeniu jednego lub wi?cej z trzech rodzajow czopkow.
Impulsy
generowane pod wpływem ?wiatła w pr?cikach i czopkach s? wysyłane
drog? wzrokow?
do mozgu za po?rednictwem komorek dwubiegunowych, komorek zwojowych, a tak?e bezpo?rednio poprzez własne aksony (dotyczy czopkow znajduj?cych si? w
dołku ?rodkowym siatkowki
).
Porownanie wła?ciwo?ci czopkow i pr?cikow u człowieka
[
edytuj
|
edytuj kod
]
| Pr?ciki
|
Czopki
|
| widzenie nocne
|
widzenie dzienne
|
| ?rednio 90 milionow
[4]
|
?rednio 4,5 miliona
[4]
|
| chromoproteina
(pigment):
rodopsyna
|
chromoproteina (pigment):
jodopsyna
|
| jeden typ ?wiatłoczułego barwnika
|
trzy typy ?wiatłoczułego barwnika (u ludzi)
|
| bardzo du?a czuło??
|
niewielka czuło??
|
| czuło?? na ?wiatło rozproszone
|
czuło?? tylko na ?wiatło bezpo?rednie
|
| mała ostro??
|
wysoka ostro?? (lepsza rozdzielczo??)
|
| wolna reakcja na ?wiatło
|
szybka reakcja na ?wiatło
|
| Ich brak powoduje
?lepot? zmierzchow?
|
Ich brak powoduje ?lepot?
|
| Zawieraj? wi?cej pigmentu, dlatego wykrywaj? słabsze ?wiatło.
|
Zawieraj? mniej pigmentu, dlatego potrzebuj? wi?cej ?wiatła do tworzenia obrazow.
|
- ↑
OPN1LW opsin 1 (cone pigments), long-wave-sensitive [Homo sapiens (human)
]. National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine. [dost?p 2014-07-04].
(
ang.
)
.
- ↑
OPN1MW opsin 1 (cone pigments), medium-wave-sensitive [Homo sapiens (human)
]. National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine. [dost?p 2014-07-04].
(
ang.
)
.
- ↑
OPN1SW opsin 1 (cone pigments), short-wave-sensitive [Homo sapiens (human)
]. National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine. [dost?p 2014-07-04].
(
ang.
)
.
- ↑
a
b
CA. Curcio, KR. Sloan, RE. Kalina, AE. Hendrickson.
Human photoreceptor topography.
. ?J Comp Neurol”. 292 (4), s. 497-523, 1990.
DOI
:
10.1002/cne.902920402
.
PMID
:
2324310
.
