Cynamonowiec

Cynamonowiec
	; Cynamonowiec kamforowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Krolestwo	ro?liny
Podkrolestwo	ro?liny zielone
Nadgromada	ro?liny telomowe
Gromada	ro?liny naczyniowe
Podgromada	ro?liny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrz?d	magnoliopodobne
Rz?d	wawrzynowce
Rodzina	wawrzynowate
Rodzaj	cynamonowiec
	Nazwa systematyczna
	Cinnamomum Scheffer ; Bot. Exped. 74. Oct-Dec 1760
	Typ nomenklatoryczny
	Cinnamomum verum J. S. Presl
Synonimy
	Camphora Fabricius ; Cecidodaphne Nees ; Parthenoxylon Blume ;
	Camphora Fabricius ; Cecidodaphne Nees ; Parthenoxylon Blume ;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Cynamonowiec ( Cinnamomum Scheffer) ? rodzaj ro?lin z rodziny wawrzynowatych . Obejmuje ok. 250 gatunkow , ktore pierwotnie wyst?powały tylko we wschodniej i południowo-wschodniej Azji . Obecnie s? uprawiane i jako dziczej?ce spotykane w całej strefie klimatu subtropikalnego ^[5].

Ro?liny z tego rodzaju s? aromatyczne. Ich kora u?ywana jest jako przyprawa, surowiec do produkcji olejkow zapachowych i wykorzystywana jest w lecznictwie ^[6]. Szczegolne znaczenie jako ro?lina przyprawowa, o długiej tradycji uprawy, ma cynamonowiec cejlo?ski C. verum i cynamonowiec wonny C. aromaticum . Z ich kory (ale te? innych gatunkow) wyrabia si? cynamon , z innych gatunkow wyrabia si? inne przyprawy ^[6]. Cynamonowiec kamforowy Cinnamomum camphora był surowcem do otrzymywania kamfory (wspołcze?nie syntetyzowanej sztucznie). Wiele gatunkow jest ?rodłem cenionego drewna i uprawianych jest jako ro?liny ozdobne ^[6]^[7].

Morfologia [ edytuj | edytuj kod ]

Pokroj: Du?e krzewy i drzewa osi?gaj?ce do 30 m wysoko?ci, zwykle z rozło?ystymi koronami ^[7].
Li?cie: Ulistnienie skr?toległe, rzadziej naprzeciwległe, pozornie okołkowe, cz?sto li?cie skupione s? na ko?cach p?dow ^[4]. Li?cie wiecznie zielone, skorzaste, ale do?? mi?kkie, cz?sto połyskuj?ce, osadzone na cienkim ogonku . Blaszka ma kształt owalny, z obu ko?cow jest zaostrzona, osi?ga zwykle od 7 do 10 cm długo?ci ^[7].

Kwiaty: Niepozorne, zielonkawe ^[7], białawe lub ?ołte ^[4], zebrane w wierzchotkowate kwiatostany wyrastaj?ce z k?tow li?ci w szczytowej cz??ci p?dow lub na ich szczycie ^[4]. Obupłciowe, rzadziej rozdzielnopłciowe ^[4]. Miseczkowaty lub dzwonkowaty okwiat tworzy 6 podobnych wielko?ci? listkow, drobno owłosionych od wewn?trz. Pr?cikow jest 9 w trzech okołkach ^[7]^[4]. Pojedynczy słupek składa si? z zal??ni i cienkiej szyjki podobnej długo?ci zwie?czonej dyskowatym lub głowkowatym, rzadko trojdzielnym znamieniem ^[4].

Owoce: Podłu?ne, jednonasienne jagody od czerwonych do prawie czarnych , o ?rednicy do ok. 1 cm, osadzone na grubiej?cym dnie kwiatowym ^[7]^[4].

Biologia i ekologia [ edytuj | edytuj kod ]

Ro?liny wymagaj?ce du?ej wilgotno?ci powietrza i w znacznej cz??ci wyst?puj?ce w pobli?u wybrze?y. S? składnikami ro?nego rodzaju lasow, rosn? te? na terenach skalistych ^[7].

Systematyka [ edytuj | edytuj kod ]

Pozycja systematyczna

Jeden z około 50 rodzajow zaliczanych do rodziny wawrzynowatych ( Lauraceae ), wchodz?cej w skład rz?du wawrzynowcow ( Laurales ) ^[2]. W obr?bie rodziny jest jednym z najbardziej bogatych w gatunki ^[7]. W niektorych uj?ciach proponowane jest wł?czenie tu ro?lin z rodzaju Phoebe , co poszerza zasi?g rodzaju o kontynenty ameryka?skie i zwi?ksza liczb? gatunkow do znacznie ponad 300 ^[8].

Wybrane gatunki

cynamonowiec Burmana Cinnamomum burmanii (Nees & T.Nees) Blume
cynamonowiec cejlo?ski Cinnamomum verum J. Presl
cynamonowiec kamforowy Cinnamomum camphora (L.) J.Presl
cynamonowiec wonny , kasja Cinnamomum cassia (L.) J.Presl
Cinnamomum tamala (Buch.-Ham.) T.Nees & Eberm.

Osobny artykuł: Lista gatunkow z rodzaju cynamonowiec .

Zastosowanie [ edytuj | edytuj kod ]

Cynamon to popularna przyprawa kuchenna, ktor? otrzymuje si? przede wszystkim z wysuszonej kory cynamonowca cejlo?skiego (najbardziej ceniony) oraz wielu innych gatunkow tego rodzaju (ktore rzadko s? importowane do Europy, a maj? znaczenie tylko dla kuchni regionalnej), a nawet innego rodzaju ("cynamon z Batawii" ? ze str?czy?ca oraz " cynamon biały " z korzybiela ). Wyst?puje w dwoch postaciach, utarty na proszek lub w niewielkich, zwini?tych w rulonik kawałkach, ma kolor rdzawy i dzi?ki zawartemu w niej olejkowi cynamonowemu charakterystyczny słodkawo-korzenny, lekko piek?cy smak i silny aromat.

Cynamon u?ywany jest do przyprawiania potraw słodkich z ry?u , pieczonych jabłek , wina grzanego i ponczu . Niewielkie ilo?ci cynamonu słu?? do aromatyzowania gulaszu , baraniny , gotowanych ryb i szynki . Olejek cynamonowy ma działanie antyseptyczne .

Z cynamonowca wonnego wytwarza si? olejek kasjowy (kasj?) ^[9]. Cynamonowiec kamforowy Cinnamomum camphora był surowcem do otrzymywania kamfory (wspołcze?nie syntezowanej , otrzymywanej sztucznie). Wiele gatunkow jest ?rodłem cenionego drewna i uprawianych jest jako ro?liny ozdobne ^[6]^[7].

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ Michael A. M.A. Ruggiero Michael A. M.A. i inni , A Higher Level Classification of All Living Organisms , ?PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI : 10.1371/journal.pone.0119248 , PMID : 25923521 , PMCID : PMC4418965 [dost?p 2020-02-20] ( ang. ) .
↑ ^a ^b Peter F. P.F. Stevens Peter F. P.F. , Angiosperm Phylogeny Website , Missouri Botanical Garden, 2001? [dost?p 2016-08-06] ( ang. ) .
↑ Cinnamomum . Index Nominum Genericorum (ING). [dost?p 2009-05-30]. ( ang. ) .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Cinnamomum Schaeffer . [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dost?p 2021-04-12].
↑ Cinnamomum Schaeff. . [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dost?p 2021-04-11].
↑ ^a ^b ^c ^d David J. D.J. Mabberley David J. D.J. , Mabberley’s Plant-Book , Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 203, DOI : 10.1017/9781316335581 , ISBN 978-1-107-11502-6 , OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. I. Trees and shrubs . London: Macmillan, 1988, s. 68. ISBN 0-333-73003-8 .
↑ Cinnamomum Schaeffer . [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dost?p 2021-04-11].
↑ Zofia Włodarczyk: Ro?liny biblijne. Leksykon . Krakow: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3 .

[ruggiero-1] Michael A. M.A. Ruggiero Michael A. M.A. i inni , A Higher Level Classification of All Living Organisms , ?PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI : 10.1371/journal.pone.0119248 , PMID : 25923521 , PMCID : PMC4418965 [dost?p 2020-02-20] ( ang. ) .

[apweb-2] Peter F. P.F. Stevens Peter F. P.F. , Angiosperm Phylogeny Website , Missouri Botanical Garden, 2001? [dost?p 2016-08-06] ( ang. ) .

[ing-3] Cinnamomum . Index Nominum Genericorum (ING). [dost?p 2009-05-30]. ( ang. ) .

[china-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Cinnamomum Schaeffer . [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dost?p 2021-04-12].

[powo-5] Cinnamomum Schaeff. . [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dost?p 2021-04-11].

[mabb-6] David J. D.J. Mabberley David J. D.J. , Mabberley’s Plant-Book , Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 203, DOI : 10.1017/9781316335581 , ISBN 978-1-107-11502-6 , OCLC 982092200 .

[philips-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. I. Trees and shrubs . London: Macmillan, 1988, s. 68. ISBN 0-333-73003-8 .

[america-8] Cinnamomum Schaeffer . [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dost?p 2021-04-11].

[rb-9] Zofia Włodarczyk: Ro?liny biblijne. Leksykon . Krakow: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]