Zobacz te?: inne znaczenia .

Kraj Curacao

Land Curacao
Pais Korsou

Flaga Herb
Hymn : Himno di Korsou
J?zyk urz?dowy	holenderski , papiamento
Stolica	Willemstad
Status terytorium	autonomiczny kraj wchodz?cy w skład Krolestwa Niderlandow
Zale?ne od	Holandii
Głowa terytorium	krol Wilhelm Aleksander
W jego imieniu	gubernator Lucille George-Wout
Szef rz?du	premier Eugene Rhuggenaath [1]
Powierzchnia  ? całkowita	444 km²
Liczba ludno?ci (2019)  ? całkowita   ?  g?sto?? zaludnienia	158 665 [2] 317 osob/km²
Waluta	Gulden Antyli Holenderskich (ANG)
Strefa czasowa	UTC -4
Domena internetowa	.cw
Kod telefoniczny	+5999
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodro?ach

Curacao (wymowa niderlandzka : [ k y r ? ? s ? u? ] , j?zyk papiamento : Korsou ) ? terytorium zale?ne Holandii ( de iure autonomiczny kraj wchodz?cy w skład Krolestwa Niderlandow ) le??ce na Karaibach , na Wyspach Zawietrznych ^[3] w archipelagu Małych Antyli . Stolic? wyspy jest Willemstad , nazywane małym Amsterdamem.

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Pierwotnie wyspa była zamieszkana przez india?skie plemi? Arawakow . Dla Europejczykow została odkryta 26 lipca 1499 r. przez hiszpa?sk? wypraw? pod dowodztwem Alonso de Hojeda . Hiszpanie zaj?li wysp? i zacz?li j? kolonizowa? około roku 1530. W 1634 r. wyspa została zaj?ta przez Holendrow pod wodz? Johannesa van Vaalbecka i Pierre le Granda. Wysiedlili oni sił? gubernatora wraz z ok. 400 Hiszpanami i Arawakami na stały l?d i ogłosili przył?czenie wyspy do Holandii ^[4] . Holenderska Kompania Zachodnioindyjska zało?yła miasto Willemstad ? obecn? stolic?. Pierwszym gubernatorem Curacao został w 1643 r. Peter Stuyvesant. Podlegały mu wowczas i inne posiadło?ci holenderskie w Ameryce, w tym Nowy Amsterdam nad rzek? Hudson ? dzisiejszy Nowy Jork ^[4] .

Na pocz?tku Curacao było ignorowane przez kolonistow europejskich m.in. ze wzgl?du na brak zło? złota, ale po?niej przekonano si?, ?e naturalne poło?enie zatoki, nad ktor? zbudowano Willemstad, jest idealnym miejscem na handel. Handel , przewoz towarow oraz piractwo stały si? szybko najwa?niejszymi gał?ziami gospodarki Curacao. W 1662 Kompania Zachodnioindyjska stworzyła na wyspie najwi?ksze centrum handlu niewolnikami, przywo?onymi tu z rejonu Zatoki Gwinejskiej w Afryce , a nast?pnie rozwo?onymi mniejszymi jednostkami po wszystkich wyspach Morza Karaibskiego i na pobliskie wybrze?a l?du ameryka?skiego ^[4] . W XVIII i XIX w. Curacao nale?ało przej?ciowo do Francji i Wielkiej Brytanii , a? w 1816 powrociło ostatecznie do r?k holenderskich.

W 1863 Holendrzy znie?li niewolnictwo , co doprowadziło wysp? do ekonomicznego upadku ^[4] . Nowa era dla Curacao zaczyna si? od 1914, gdy w Maracaibo Baisin w Wenezueli odkryto rop? naftow?. W 1916 r. rz?d holenderski oraz Royal Dutch Shell wybudowali na Curacao pierwsz? rafineri? Isla. Port w Willemstad nadawał si? idealnie dla tankowcow . O ile w chwili odkrycia pokładow ropy liczba ludno?ci wyspy nie przekraczała 30 tys., to na pocz?tku lat 60. XX w. zbli?yła si? ona do 140 tysi?cy, co dawało g?sto?? zaludnienia blisko 320 osob/km² ^[4] .

Na pocz?tku 1985 r. rz?dy Curacao, Antyli Holenderskich , Niderlandow, Wenezueli i Shell rozpocz?ły rozmowy na temat ewentualnego zamkni?cia rafinerii, a w lipcu Shell zaprzestał działalno?ci. 24 wrze?nia Shell zgodził si? na przeniesienie instalacji rafinacyjnych w Emmastad i terminali morskich Bullenbaai i Caracasbaai na terytorium wyspy Curacao. Z kolei rz?d stworzył ?Refineria di Korsou NV” jako wła?ciciela instalacji rafinerii i terminali. ?Curoil NV” zostało stworzone do obsługi lokalnego marketingu, a ?Kompania di Tou Korsou NV” (KTK) przej?ła usługi holownikow w Zatoce Schottegat i Caracasbaai. Zarowno Curoil NV, jak i KTK NV, jak ma to miejsce w przypadku Refineria di Korsou NV, s? własno?ci? terytorium wyspy Curacao. Tego samego dnia Petroles de Venezuela SA (PDVSA.) podpisał list intencyjny dotycz?cy dzier?awy rafinerii i terminali w Bullenbaai i Caracasbaai. W dniu 1 pa?dziernika 1985 r. Społka zale?na PDVSA, Refineria Isla (Curazao) SA., przej?ła działalno?? rafinerii i natychmiast rozpocz?ła reaktywacj? jednostek przetworczych.

Curacao ma własny rz?d od 1 stycznia 1954. Wraz z procesem dekolonizacji maj?cym miejsce na ?wiecie w drugiej połowie XX wieku tak?e i na wyspie narodził si? ruch niepodległo?ciowy. Skupił si? on wokoł zwi?zkow zawodowych i organizacji robotniczych, przez co przyj?ł on siln? retoryk? antykapitalistyczn? i lewicuj?c?. Cz??? z organizacji inspirowała si? ruchem praw obywatelskich czarnych mieszka?cow Stanow Zjednoczonych . W 1969 r. na wyspie wybuchło narodowowyzwole?cze powstanie zbrojne. Powstanie zostało szybko zdławione, a administracja rozsiała fałszywe pogłoski według ktorych powstanie miał wywoła? rz?d Kuby ^{[5] [6] [7]} . 2 lipca 1984 rz?d wyspy ustanowił własn? flag? oraz hymn. W 1993 mieszka?cy w referendum opowiedzieli si? za pozostaniem wyspy w składzie Antyli Holenderskich , 8 kwietnia 2005 roku Curacao razem z Sint Maarten odrzucili w referendum pełn? niepodległo?? na rzecz kraju stowarzyszonego z Holandi? w ramach Krolestwa Niderlandow . Na podstawie reformy konstytucyjnej Krolestwa Niderlandow, 10 pa?dziernika 2010 roku Antyle Holenderskie przestały istnie?, a Curacao stało si? osobnym terytorium zale?nym Holandii o specjalnym statusie.

Geografia [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Geografia Curacao .

Curacao jest nizinn? wysp? o suchym, tropikalnym klimacie, nale??c? do archipelagu Małych Antyli , poło?on? w południowej cz??ci Morza Karaibskiego . Około 60 km dzieli j? od połnocnych wybrze?y Wenezueli.

  Zobacz te?: Miasta na Curacao .

Demografia [ edytuj | edytuj kod ]

Zdecydowan? wi?kszo?? mieszka?cow stanowi? osoby czarnoskore ^[8] .

Religia [ edytuj | edytuj kod ]

• katolicy ? 72,8%
• zielono?wi?tkowcy ? 6,6%
• brak religii ? 6,0%
• inne religie ? 3,8%
• pozostali protestanci ? 3,2% oraz pozostali chrze?cijanie ewangelikalni ? 1,9%
• adwenty?ci ? 3,0%
• ?wiadkowie Jehowy ? 2%, zobacz te?: ?wiadkowie Jehowy na Curacao
• nieokre?leni ? 0,6%

?rodło: CIA, 2011 ^[9] .

Waluta [ edytuj | edytuj kod ]

Walut? Curacao jest Gulden Antyli Holenderskich (ANG), ktory dzieli si? na 100 centow. Kurs wobec dolara ameryka?skiego jest sztywny i wynosi 1,79 ANG za 1 USD .

Transport [ edytuj | edytuj kod ]

Port lotniczy Curacao znajduje si? na połnocnym wybrze?u wyspy, 12 km od stolicy Willemstad. Była to głowna baza linii Dutch Antilles Express i Insel Air  (inne j?zyki) (linia Insel Air zaprzestała działalno?? 16 lutego 2019). Na wysp? mo?na tak?e dosta? si? drog? morsk? z Ameryki Połnocnej (statki wycieczkowe). Do 1920 roku w Willemstad działały tak?e tramwaje . Wyspa posiada sie? autobusow?, jak i prywatne busiki, ale aby dotrze? w wi?cej miejsc na wyspie, najlepiej jest wynaj?? auto.

Willemstad

Port lotniczy Curacao

Emisja gazow cieplarnianych [ edytuj | edytuj kod ]

Emisja rownowa?nika dwutlenku w?gla z Curacao wyniosła w 1990 roku 5,614 Mt, z czego 5,474 t stanowiła emisja dwutlenku w?gla. W przeliczeniu na mieszka?ca emisja wyniosła wowczas 37,321 t dwutlenku w?gla, a w przeliczeniu na 1000 dolarow PKB 1,26 t. Od tego czasu emisje wahaj? si?, raczej rosn?c. Głownym ?rodłem emisji przez cały czas była energetyka. W 2018 emisja dwutlenku w?gla pochodzenia kopalnego wyniosła 8,425 Mt, a w przeliczeniu na mieszka?ca 52,143 t i w przeliczeniu na 1000 dolarow PKB 2,04 Mt ^[10] .

Sport [ edytuj | edytuj kod ]

W 1962 roku na wyspie tej rozegrano szachowy turniej pretendentow do tytułu mistrza ?wiata, ktory wygrał Ormianin Tigran Petrosjan .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Anderson, W.A.; R.R. Dynes (1973). ?Organizational and Political Transformation of a Social Movement: A Study of the 30th of May Movement in Curacao”. Social Forces 51 (3): 330?341. doi:10.1093/sf/51.3.330. ISSN 0037-7732.
• Anderson, William Averette; Dynes, Russell Rowe (1975). Social movements, violence, and change: the May Movement in Curacao. Ohio State University Press. ISBN  978-0-8142-0240-1 .