Cerkiew Wniebowst?pienia Pa?skiego
?
prawosławna
cerkiew
w
Moskwie
, na terenie dawnej rezydencji wielkich ksi???t moskiewskich, a nast?pnie carow w
Kołomie?skie
; w
dekanacie ?w. Daniela Słupnika
eparchii moskiewskiej miejskiej
Rosyjskiego Ko?cioła Prawosławnego
.
Wy?wi?cona w 1532. Zabytek wpisany na
list? ?wiatowego Dziedzictwa UNESCO
.
Rezydencj? władcow Moskwy wzniosł we wsi Kołomie?skie
Iwan III Srogi
. Cerkiew Wniebowst?pienia Pa?skiego z pewno?ci? powstała z fundacji
Wasyla III
[1]
. Nie wiadomo, kiedy dokładnie rozpocz?to jej budow?
[2]
. Cerkiewna tradycja ł?czy wzniesienie obiektu z narodzinami nast?pcy tronu ? Iwana; po jego przyj?ciu na ?wiat Wasyl III wzniosł w Moskwie wiele ?wi?ty? prawosławnych. By? mo?e jednak koncepcja budowy cerkwi pojawiła si? ju? wcze?niej, gdy Wasyl III rozwiodł si? z
Salomonid? Saburow?
i po?lubił
Helen? Gli?sk?
w 1526. Krok ten spotkał si? z dezaprobat? znacznej cz??ci duchowie?stwa i hierarchii cerkiewnej i budowa efektownej ?wi?tyni mogłaby by? form? zado??uczynienia. W takim wypadku prace nad wzniesieniem obiektu odwlekły si?, gdy? władca poszukiwał odpowiedniego miejsca pod jego budow? i oczekiwał na przyjazd włoskiego architekta
[1]
. Według jeszcze innej koncepcji ?wi?tynia powstała jako wotum za zwyci?stwo nad
Tatarami krymskimi
[1]
. Cerkiew została uko?czona w 1532, a po?wi?cił j? biskup kołomie?ski
Wassian (Toporkow)
[1]
. W pobli?u ?wi?tyni w XVI w. wzniesiono rownie? dzwonnic?, w ktorej urz?dzono niewielk? cerkiew ?w. Jerzego
[1]
.
Niezale?nie od intencji, z jakimi była wznoszona, cerkiew odgrywała rownie? symboliczn? rol? w projekcie uczynienia Moskwy
Trzecim Rzymem
i Now? Jerozolim?, centrum prawdziwego chrze?cija?stwa. Wzgorze, na ktorym znajduje si? Kołomie?skie, w nowej symbolice przestrzeni stolicy Rosji odgrywało rol? Gory Oliwnej. Architektura cerkwi miała zatem obrazowa? Wniebowst?pienie Pa?skie, a zarazem powtorne przyj?cie Chrystusa, symbolizowa? pot?g? Rusi ? ?wi?tej ziemi wybranej przez Boga
[1]
. Do uko?czenia prac nad
dzwonnic? Iwana Wielkiego
cerkiew Wniebowst?pienia Pa?skiego była najwy?sz? budowl? w Moskwie (jej wysoko?? przekracza 60 m)
[1]
.
Nierozstrzygni?t? kwesti? pozostaje autorstwo projektu cerkwi. Wi?kszo?? badaczy uwa?a, ?e plan ?wi?tyni jest dziełem włoskiego architekta zwanego na Rusi
Piotrem Małym
. Mniejsza grupa autorow jest zdania, ?e cerkiew zaprojektował artysta ruski
[1]
. Cerkiew Wniebowst?pienia Pa?skiego jest pierwsz? na ziemiach ruskich kamienn? ?wi?tyni? kryt?
dachem namiotowym
. Taki kształt dachu nawi?zywał do dawnej symboliki namiotu, wznosz?cego si? nad miejscem ?wi?tym, wypełnionym łask? bo??. Taka forma dachu ?wi?tyni zbudowanej przy rezydencji władcow wskazywała na szczegolne obdarzanie t? łask? nie tylko wiernych gromadz?cych si? w budynku, ale i rodziny panuj?cej, całej Moskwy i całego pa?stwa
[1]
.
Cerkiew Wniebowst?pienia Pa?skiego była ?wi?tyni? domow?, przeznaczon? wył?cznie dla rodziny panuj?cej. Była poł?czona z pałacem wielkich ksi???t, a nast?pnie carow, kryt? galeri?. Pełniła rownie? funkcje obronne ? z niej sygnalizowano niebezpiecze?stwo dla Moskwy od strony południowej. Za panowania
Michała Romanowa
w Kołomie?skie zbudowano jeszcze jedn? cerkiew przeznaczon? dla rodziny władcy ?
cerkiew Kaza?skiej Ikony Matki Bo?ej
[1]
.
Kołomie?skie straciło znaczenie jako rezydencja carska po przeniesieniu stolicy do Petersburga. Cerkiew Wniebowst?pienia Pa?skiego pozostawała celem pielgrzymek. W 1917 wła?nie w tej ?wi?tyni znaleziono
ikon? Matki Bo?ej ?Władaj?ca”
, ktora zyskała nast?pnie sław? cudotworczej
[1]
.
Po
rewolucji pa?dziernikowej
cerkiew Wniebowst?pienia Pa?skiego została zamkni?ta, podobnie jak wszystkie ?wi?tynie w Kołomienskim z wyj?tkiem cerkwi Kaza?skiej Ikony Matki Bo?ej. W dawnej rezydencji carskiej w Kołomienskim powstał
kołchoz
?Ogorodnyj gigant”, a nast?pnie
muzeum
. ?wi?tynia Wniebowst?pienia Pa?skiego nadal jest własno?ci? muzeum, posiadaj?c rownocze?nie od 1994 status patriarszego metochionu (podworja)
[1]
.
W 1996 zabytek został wpisany na list? ?wiatowego Dziedzictwa UNESCO
[1]
.