Castrum Romanum (łacina), cz??ciej w gramatycznej liczbie mnogiej: castra Romana (oboz rzymski) lub castra Romanorum (oboz Rzymian) ? warowny oboz rzymski wznoszony przez legionistow według ?ci?le okre?lonego planu, przewa?nie na wzniesieniu w pobli?u wody i lasu, na terenie umo?liwiaj?cym szybkie rozwini?cie szykow ^[1] ; kwadratowy lub prostok?tny, otoczony zawsze fos? i wałem ( agger ) ^[2] , cz?sto te? murem lub palisad? ( vallum ), z czterema bramami .

Nad budow? oraz stanem urz?dze? obozowych czuwał prefekt obozu ( praefectus castrorum ). Wewn?trz budowano plac ( forum ) oraz ulice, przy ktorych stawiano namioty legionistow. Przy forum znajdował si? ołtarz ofiarny, mownica oraz namioty dowodcy i oficerow. Opis budowy znamy dzi?ki zachowanemu dziełu Witruwiusza O architekturze ksi?g dziesi?? ( De architectura ). Zob. tak?e: Polibiusz, Dzieje, ks. VI, 27-34.

Typy obozow ^{[1] [3]} [ edytuj | edytuj kod ]

Castra aestiva ? oboz marszowy, zakładany na czas ka?dego noclegu w czasie kampanii letniej, otoczony rowem, wałem ziemnym oraz palisad? budowan? z drewnianych, zaostrzonych z obu ko?cow pali, przynoszonych przez legionistow z poprzedniego obozu jako cz??? ekwipunku, zwanych pilum muralis ^{[4] [5]} . Wszystkie konstrukcje były palone lub rozbierane w momencie opuszczania obozu przez legionistow ^[6] . Obozy marszowe było wznoszone w 3 do 6 godzin, czasem zamiast bram pozostawiano przerwy w palisadzie ^[7] .

Castra navalia ? oboz budowany nad brzegiem dla osłony okr?tow wyci?gni?tych na l?d.

Castra hiberna ? oboz zakładany na okres zimy, otoczony drewnianymi i ziemnymi konstrukcjami obronnymi. Posiadał bramy oraz wie?e stra?nicze. Namioty zabezpieczano przed zimnem i opadami skor? oraz słom? lub zast?powano drewnianymi barakami ^[8] .

Castra stativa ? stały oboz zakładany w miejscach strategicznych, silnie obwarowany, z murowanymi konstrukcjami obronnymi. W zale?no?ci od wielko?ci posiadał urz?dzenia typowe dla miast: valetudinaria lub lazarety , magazyny, stajnie, sklepy, a nawet termy .

Na granicach imperium rzymskiego sie? obozow, mniejszych twierdz ( castelli ) i wie? obserwacyjnych poł?czonych drogami rzymskimi ^[9] tworzyła systemy obronne zwane limesami .

Przy tego typu obozach powstawały osiedla canabae , ktore cz?sto przeradzały si? stopniowo w miasta ^[10] . Pozostało?ci po castra Romana dały pocz?tek Kolonii , Wiedniowi, Pary?owi, Reims . Rownie? nazwy niektorych brytyjskich miast ?wiadcz? o tym, ?e powstały na miejscu rzymskich obozow warownych ( Chester , Chichester , Gloucester , Manchester ).

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Zobacz hasło castrum w Wikisłowniku

Zobacz galeri? zwi?zan? z tematem: Castrum Romanum

• Decumanus
• Gerulata
• Carnuntum
• De Munitionibus Castrorum

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]