CMYK ? zestaw czterech podstawowych kolorow farb drukarskich stosowanych powszechnie w druku wielobarwnym w poligrafii i metodach pokrewnych ( atramenty , tonery i inne materiały barwi?ce w drukarkach komputerowych, kserokopiarkach itp.). Na zestaw tych kolorow mowi si? rownie? barwy procesowe ^[1] lub kolory triadowe ( kolor i barwa w j?z. polskim to synonimy). CMYK to jednocze?nie jedna z przestrzeni barw w pracy z grafik? komputerow? .

Skrot CMYK powstał jako zło?enie pierwszych liter angielskich nazw kolorow. Ko?cowa litera K mo?e oznacza? albo liter? ostatni? słowa black (czarny; ostatni?, poniewa? litera B jest skrotem jednego z podstawowych kolorow w analogicznym skrocie RGB ) ^[2] b?d? skrot key colour (kolor kluczowy) ^[3] .

• Cyjan ? odcie? niebieskiego , ale troch? bledszy i bardziej spłowiały, mo?na go okre?li? jako szarobł?kitny lub sinoniebieski. Najbardziej podobne kolory to bł?kit , szafir i turkus . Nazywanie koloru cyjanowego kolorem ?zielononiebieskim” jest bł?dem wynikaj?cym z niezrozumienia ro?nic pomi?dzy addytywn? i subtraktywn? metod? mieszania barw. W syntezie addytywnej kolor uzyskany w wyniku poł?czenia zielonego i niebieskiego.
• Magenta ? w syntezie addytywnej kolor uzyskany w wyniku poł?czenia czerwieni i niebieskiego. Najbardziej podobne kolory to fuksja , karmazyn i amarant.
• Yellow ? kolor bardzo podobny do ?ołtego, jednak troch? bledszy od typowej nasyconej ?ołci. W syntezie addytywnej kolor uzyskany w wyniku poł?czenia czerwieni i zielonego.
• Black ? kolor czarny , jednak o niezbyt gł?bokiej czerni.

Farby w ww. kolorach nie s? okre?lone jednoznacznie, tote? odcienie ich kolorow ro?ni? si? u ro?nych producentow, szczegolnie w ro?nych regionach ?wiata.

Ł?czenie barw [ edytuj | edytuj kod ]

Barwy wynikowe w metodzie CMYK otrzymuje si? poprzez ł?czenie barw podstawowych w proporcjach (dla ka?dej z nich) od 0% do 100%. Farby CMYK to substancje barwi?ce przepuszczaj?ce (lub rozpraszaj?ce) ?wiatło , czyli barwniki , tak wi?c ł?czy si? je nie metod? mieszania tylko nakładania warstwami i dlatego barwa wynikowa mo?e mie? od 0% do 400% koloru (czyli kolorow składowych). Na kolory budowane według CMYK nale?y patrze? jak na warstwy kolorowej, przepuszczaj?cej ?wiatło folii.

Raster [ edytuj | edytuj kod ]

Druk farbami (atramentami) CMYK odbywa si? metod? rastra , czyli drukowania widocznych pod lup? punktow. Raster posiada 100% koloru. Mo?e mie? ro?ny kształt (raster klasyczny ma kształt koła), ro?n? wielko??. Na danym obszarze druku stosunek powierzchni pokrytej rastrem danego koloru (np. cyjanu) do całej powierzchni tego obszaru, wyra?ony w procentach, to warto?? tonalna. Warto?? tonalna 0% dla cyjanu oznacza powierzchni? nie pokryt? cyjanem, a warto?? tonalna 100% (pełny ton) cyjanu oznacza powierzchni? pokryt? cyjanem w cało?ci. Drukuj?c ro?nymi warto?ciami tonalnymi dla cyjanu mamy wra?enie optyczne ro?nego nat??enia barwy cyjan. W druku CMYK klasyczn? kolejno?ci? druku jest Black, Magenta, Cyjan, Yellow, cho? od tej zasady cz?sto spotykane s? odst?pstwa, wynikaj?ce ze specyfiki maszyn (druk arkuszowy lub rolowy, druk na maszynach czterokolorowych lub w czterech osobnych przebiegach na arkuszowych maszynach jednokolorowych itp.). Zmiana kolejno?ci drukowanych farb wpływa na finalny efekt barwny. Kolejne nakładanie si? kolorow drukowanych w ro?nych warto?ciach tonalnych sprawia, ?e mo?na uzyska? szerok? gam? barw. Farby (atramenty) CMYK s? połtransparentne., np. kiedy na raster C zostanie poło?ony raster M to b?dzie widoczna barwa wypadkowa.

Dokładnych odpowiednikow barw C i M nie ma w j?zyku polskim, s? to specjalnie stworzone kolory na u?ytek przemysłu, ktore w poł?czeniu z Y i K umo?liwiaj? oddawanie jak najwi?kszej ilo?ci barw. Absolutnie wszystkich istniej?cych barw nie uda si? uzyska? metod? nakładania na siebie barw CMYK z wielu ro?nych powodow, z ktorych najwa?niejszym jest brak mo?liwo?ci uzyskania w praktyce farb teoretycznych o absolutnej czysto?ci koloru. Idealnie czyste kolory C, M, Y ? s? barwami dopełniaj?cymi dla trzech barw prostych najsilniej odbieranych przez receptory ludzkiego oka. Kolor ostatni ? K ? został doło?ony do pozostałych trzech na praktyczne potrzeby przemysłu poligraficznego. Farby (atramenty) triadowe u?ywane w Europie nie pokrywaj? si? barw? z u?ywanymi np. w USA. W efekcie z form drukowych przygotowanych w Europie nie mo?na uzyska? tych samych odcieni barw, u?ywaj?c farb (atramentow) CMYK europejskich i ameryka?skich.

Kolor czarny [ edytuj | edytuj kod ]

Teoretycznie mo?na uzyska? kolor czarny przez zło?enie kolorow C+M+Y, ale w praktyce tak uzyskany kolor czarny jest kolorem ciemno-brudno-br?zowym. Poza tym ekonomicznie nieuzasadnione byłoby drukowanie czarnego tekstu za pomoc? składania barw CMY . Widoczne jest to na separacji CMY i CMYK: aby w pierwszym przypadku osi?gn?? efekt finalny nale?y zu?y? znacznie wi?cej farby drukarskiej, ni? w przypadku separacji CMYK. Przy zwi?kszonym zu?yciu farb pojawia si? te? problem techniczny w procesie druku. Jednym z nich mo?e by? utrudnione schni?cie, a co za tym idzie mo?liwo?? odbijania farb na s?siaduj?cy arkusz w stosie, ?cieranie si? farby, opo?nienia w dalszej obrobce produktu.

CMYK a inne kolory [ edytuj | edytuj kod ]

Mowa o typowych kolorach jest zawsze naznaczona pi?tnem bł?du. Wynika to z faktu, ?e ka?dy człowiek troch? inaczej odbiera kolory z powodow zarowno osobniczych, jak i bie??cego o?wietlenia. Mo?na si? jednak pokusi? o pewne uproszczenia.

• Biały ? pod poj?ciem bieli rozumie si? brak wszystkich składowych, a w domy?le jest to biel podło?a. Cz?sto dla uzyskania bieli (druk na przezroczystych foliach, papierach metalizowanych, podło?ach nie-białych) u?ywa si? bieli kryj?cej ? poddruk biel? kryj?c?
• ?ołty ? dla uzyskania idealnej pełnej nasyconej ?ołcieni trzeba doda? do 100% Y tak?e kilka procent M
• Czerwony ? teoretycznie jest to 100% kolorow: Y i M ? jest to rzeczywi?cie neutralna czerwie? w tonach ?rednich
• Zielony ? teoretycznie jest to 100% kolorow: Y i C ? jest to ziele? bez ?adnych odcieni, ale jednak wyra?nie ciemna, dla jej rozja?nienia trzeba zdj?? troch? wi?cej C ni? Y
• Niebieski ? teoretycznie jest to 100% kolorow: C i M ? kolor taki ma jednak niewielki odcie? fioletowy, dla uzyskania ja?niejszego i bardziej neutralnego niebieskiego oprocz zdj?cia obu składowych dodaje si? te? K
• Szary ? jest to u?ycie procentowe K, jak rownie? analogiczne CMY, lub CMYK ? przy czym farby cmykowe nie s? idealne (i ro?ni? si? u producentow) i dlatego zamiennikiem K b?dzie u?ycie CMY w nierownomiernych proporcjach pomi?dzy sob? i w dodatku w wielu ro?nych wersjach, aby zrownowa?y? tzw. balans szaro?ci ? ktory zawsze musi by? okre?lony konkretnym zastosowaniem; odpowiednikiem 50% K mo?e by? dla CMY np. 46% C, 32% M i 34% Y, a dla CMYK mo?e by? to zestaw np. 42% C, 27% M, 29% Y i 10% K ? reguł? jest zało?enie, ?e kolor cyjanowy jest zabrudzony magent?, a yellow te?, tyle ?e słabiej.
• Czarny ? u?ycie tylko koloru K da nam neutraln? czer?, jednak spłowiał? i niezbyt nasycon?. Teoretycznie 100% C, M Y, ale bez K te? da nam czer? , b?dzie ona nawet gł?bsza od samej K, ale b?dzie posiada? dominant? br?zow?. W praktyce dla uzyskania pi?knej gł?bokiej czerni stosuje si? ro?ne kombinacje wszystkich czterech kolorow składowych. Mo?na te? drukowa? gotowymi specjalnymi farbami czarnymi (czer? nie-triadowa, farba dziełowa).

Ogolnie mowi?c ? nie istnieje jednolity system definiowania kolorow z natury za po?rednictwem kolorow CMYK. Mo?na dokonywa? tylko ogolnych uproszcze?. Pewnego zakresu odcieni nie da si? w ogole uzyska? z powodow technologicznych, a pozostałe kolory musz? by? definiowane składowymi CMYK z uwzgl?dnieniem wielu czynnikow jak: biel podło?a, wsi?kliwo?? farby, czy cechy farb konkretnego producenta, aczkolwiek na ?wiecie mamy kilka standardow ? np. w Europie dominuje Euroscala, w Ameryce SWOP.

Drukowanie farbami procesowymi ? problem kolorow [ edytuj | edytuj kod ]

Tak jak za pomoc? farb CMY nie mo?na uzyska? koloru czarnego i dlatego powstał CMYK, tak rownie? nie wszystkie barwy mo?na uzyska? przez ?składanie” ze sob?, w ro?nych proporcjach, farb procesowych . Problem ten rozwi?zuje si? w praktyce przez zast?pienie farb procesowych farb? daj?c? ??dany efekt kolorystyczny. Farba taka (tzw. spot kolor ) jest tworzona najcz??ciej przez zmieszanie kilku baz pigmentowych spo?rod kilkunastu najcz??ciej wykorzystywanych. Owe kilkana?cie pigmentow daje znacznie wi?ksze mo?liwo?ci tworzenia kolorow ni? nakładanie na siebie czterech barw procesowych. Tworzenie farb o kolorach specjalnych, jak i ich stosowanie, jest kłopotliwe dla drukarni . Jednym ze sposobow ograniczenia potrzeby stosowania farb mieszanych jest zwi?kszenie liczby kolorow procesowych z czterech do sze?ciu ( model heksachromatyczny ), st?d te? powstały sze?ciokolorowe maszyny drukarskie redukuj?ce konieczno?? u?ywania farb mieszanych i podnosz?ce jako?? wydrukowanej barwy przy u?yciu jedynie farb procesowych.

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]