Borzywoj I

Vaclav Ignac Leopold Markovsky , Chrzest ksi?cia Borzywoja
Ksi??? Czech
Okres	od 870 do 889
Poprzednik	Go?ciwit
Nast?pca	Spitygniew I
Dane biograficzne
Dynastia	Przemy?lidzi
Data urodzenia	852 lub 853
Data ?mierci	888/889
Ojciec	Go?ciwit
?ona	Ludmiła z Psowa
Dzieci	Spitygniew I Wratysław I
Multimedia w Wikimedia Commons

Borzywoj I ( cz.   Bo?ivoj I. ; ur. 852 lub 853, zm. ok. 888/889) ? ksi??? Czech 870?889.

Pierwszy historyczny władca czeski z dynastii Przemy?lidow . Według legendy potomek Przemysła Oracza i Libuszy .

Pochodzenie [ edytuj | edytuj kod ]

Borzywoj I pochodził z dynastii Przemy?lidow . Był synem Go?ciwita . Nie zachowały si? informacje na temat rodze?stwa Borzywoja. Przypuszcza si?, ?e jego siostr? mogła by? czeska ksi??niczka, ktorej weselny orszak został obrabowany w 871 roku, a identyfikowana ze ?wi?to?yzn? , ?on? ?wi?topełka I , ksi?cia morawskiego ^[1] . Pojawiła si? hipoteza, autorstwa Du?ana T?e?tika , ?e Borzywoj I miał brata, ktorego synem był komes Vok ^[2] .

Hipoteza, jakoby Borzywoj nie pochodził z dynastii Przemy?lidow, ale został osadzony na tronie czeskim przez ?wi?topełka I Wielkiego, została obalona ju? w 1946 roku ^[3] .

Udział w bitwie nad Wełtaw? w 872 roku [ edytuj | edytuj kod ]

Za pierwsz? wzmiank? o Borzywoju uchodzi zapiska z Annales Fuldenses , ktore pod 872 roku zanotowały, ?e wojska niemieckie pobiły pi?ciu czeskich ksi???t : ?wi?tosława (Zuentislan), Witysława (Witislan), Hermana (Heriman), Spytymira (Spoitimar) i Mojsława (Moyslan). Na marginesie jednego z kodeksow pojawia si? imi? jeszcze szostego czeskiego ksi?cia - "Goriwei", ktore zwykle odczytuje si? jako "Boriwei". Jednak w?tpi si?, ?e Borzywoj brał udział w tym starciu, gdy? roczniki mowi? o pi?ciu ksi???tach czeskich; uwa?a si?, ?e wzmianka o Borzywoju jest po?niejsz? uwag? marginaln? ^[4] .

Przyj?cie chrztu i jego konsekwencje [ edytuj | edytuj kod ]

Borzywoj I został okre?lony mianem pierwszego chrze?cija?skiego ksi?cia Czechow przez Krystiana w ?ywocie ?wi?tego Wacława , w najstarszym ?ywocie ?wi?tej Ludmiły ( Fuit in provincia Boemorum ) oraz w Kronice Kosmasa z Pragi .

Borzywoj I został ochrzczony przez arcybiskupa Metodego na terenie Moraw .

Data chrztu Borzywoja I nie jest pewna. Kosmas z Pragi podał rok 894, jednak jest to niemo?liwe, gdy? Metody, ktory ochrzcił Borzywoja I, zmarł ju? w 885 roku. Proponuje si? rok 884 ^[5] .

Borzywoj powrocił do kraju w towarzystwie kapłana Kaika. Ufundował ko?cioł ?w. Klemensa, zbudowany w Lewym Hradcu. Wezwanie tego ko?cioła (Cyryl i Metody odnale?li na Krymie relikwie tego ?wi?tego), a tak?e elementy architektoniczne ( patrocinium ) wskazuj? na wpływy morawskie. W tym ko?ciele został osadzony Kaik.

W Czechach doszło do buntu przeciwko Borzywojowi I; buntownicy ogłosili ksi?ciem Strojmira . Ich kandydat przebywał na wygnaniu "u Niemcow" tak długo, ?e nawet zapomniał ojczystego j?zyka. Bunt ten był skierowany nie tylko przeciwko nowej wierze, ale i zale?no?ci od ?wi?topełka , ksi?cia morawskiego, w ktor? popadł Borzywoj. Przypuszcza si?, ?e bunt Strojmira mogł by? inspirowany przez bawarskie kr?gi ko?cielno-polityczne, ktore uwa?ało Czechy za swoj? stref? wpływow ^[6] . Wniosek tej zdaje potwierdza? si? fakt, ?e dopiero w 895 roku Czechy, w wyniku oddania si? Spitygniewa I pod opiek? wschodniofrankijskiego krola Arnulfa z Karyntii , znalazły si? w obr?bie diecezji ratyzbo?skiej. Tzw. tradycja "bawarska", ktora znalazła odbicie w ?ywocie ?wi?tego Wacława zwanym Crescente fide oraz w ?ywocie ?wi?tego Wacława autorstwa Gumpolda z Mantui twierdzi, ?e pierwszym chrze?cija?skim ksi?ciem Czechow był Spitygniew I , syn Borzywoja I.

Borzywojowi udało si? stłumi? bunt; przypuszczalnie stało si? to z pomoc? ?wi?topełka I, ksi?cia morawskiego. Po powrocie do Czech Przemy?lida pełnił funkcj? "namiestnika" z ramienia pot??nego s?siada ^[7] .

Po zwyci?stwie w wojnie domowej Borzywoj I zbudował drug? ?wi?tyni? na ziemiach czeskich - był ni? ko?cioł Naj?wi?tszej Marii Panny w Pradze . Badania archeologiczne wskazuj? na to, ?e ko?cioł został wzniesiony wcze?niej ni? praski grod ^[8] . Jednak, jak s?dz? czescy badacze, był to tradycyjny teren kultowy, a na terenie przyszłego grodu istniało poga?skie miejsce zwane przez Kosmasa ?i?i ^[9] .

Siedziba Bolesława I znajdowała si? w Lewym Hradcu; dawniej s?dzono, ?e po wybudowaniu ko?cioła Naj?wi?tszej Marii Panny Borzywoj przeniosł swoj? siedzib? do Pragi. Obecnie uwa?a si?, ?e nast?piło to za panowania jego syna Spitygniewa I ^[10] .

Data zgonu [ edytuj | edytuj kod ]

Borzywoj I zmarł w wieku 36 lat. Sama data zgonu pozostaje dyskusyjna. Jeden z rocznikow podaje rok 801; metod? kombinacji paleograficznych probuje si? go odczytywa? jako 891.

W literaturze pojawiaj? si? te? inne daty zgonu Borzywoja I: 888-893 ^[11] i ok. 894 ^[12] .

Mał?e?stwo i potomstwo [ edytuj | edytuj kod ]

Najpo?niej w 875 roku Borzywoj po?lubił Ludmił? , cork? Sławibora , ksi?cia pszowskiego lub milcza?skiego. Z tego mał?e?stwa pochodziło dwoch synow: Spitygniew I i Wratysław I .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Dworzaczek W. , Genealogia , Warszawa 1959, tablica 81.
• Labuda G. , Borzywoj , Słownik Staro?ytno?ci Słowia?skich , t. 1, 1961, s. 152.
• Labuda G., Organizacje pa?stwowe Słowian zachodnich w okresie kształtowania si? pa?stwa polskiego , [w:] Pocz?tki Pa?stwa Polskiego. Ksi?ga Tysi?clecia, t. 1, Pozna? 1962.
• Łowmia?ski H. , Pocz?tki Polski , t. 4, Warszawa 1970.
• Panic I. , Ostatnie lata Wielkich Moraw , Katowice 2000, s. 79-80.
• Sobiesiak J. A., Bolesław II Przemy?lida (+999). Dynasta i jego pa?stwo , Krakow 2006.