Bernardo O’Higgins

Naczelnik Chile
Okres	od 16 lutego 1817 do 28 stycznia 1823
Poprzednik	Jose Miguel Carrera
Nast?pca	Ramon Freire
Dane biograficzne
Data i miejsce urodzenia	20 sierpnia 1776 / 1778 Chillan
Data i miejsce ?mierci	24 pa?dziernika 1842 Lima
Multimedia w Wikimedia Commons

Bernardo O’Higgins Riquelme (ur. 20 sierpnia 1776 / 1778 ^[1] w Chillan ; zm. 24 pa?dziernika 1842 w Limie ) ? południowoameryka?ski rewolucjonista i pierwszy przywodca Chile ^[2] w latach 1817-23. Dowodca zbrojnego powstania przeciwko Hiszpanii , w wyniku ktorego Chile uzyskało niepodległo??.

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Bernardo O’Higgins urodził si? w Chillan, miejscowo?ci poło?onej w południowej cz??ci Chile. Był nie?lubnym synem Ambrosia O’Higginsa ? hiszpa?skiego oficera irlandzkiego pochodzenia, ktory pełnił funkcj? gubernatora Chile a nast?pnie wicekrola Peru . Jego matk? była Isabel Riquelme, wywodz?ca si? z prominentnej rodziny z Chillan.

Ojciec Bernarda nie miał z synem bezpo?redniego kontaktu, a Bernardo a? do jego ?mierci u?ywał nazwiska matki. W wieku 12 lat rozpocz?ł nauk? w szkole ?redniej. Cztery lata po?niej został wysłany do Hiszpanii. Maj?c 17 lat przybył do Anglii , aby kontynuowa? nauk?. Spotkał tam m.in. Francisco Mirand? , wielkiego zwolennika uniezale?nienia si? kolonii południowoameryka?skich od Hiszpanii; to wła?nie Miranda zapoznał młodego O’Higginsa z ruchem niepodległo?ciowym. W 1799 r. O’Higgins wrocił do Hiszpanii, gdzie jego wizja uzyskania suwerenno?ci przez kraje Ameryki Południowej jeszcze bardziej si? umocniła. Jego pozycje w ruchu niepodległo?ciowym dodatkowo wzmacniał fakt, ?e jego ojciec był wicekrolem Peru .

Ojciec O’Higginsa zmarł w 1801 r. zostawiaj?c mu w spadku du?? posiadło?? niedaleko Chillan. Bernardo wrocił do Chile i zaj?ł si? prowadzeniem pozostawionego mu gospodarstwa, ktore dobrze prosperowało i przynosiło du?e zyski. W 1806 r. został członkiem miejscowej rady miejskiej.

W mi?dzyczasie porz?dek społeczny Chile uległ pewnym przeobra?eniom. Było to spowodowane m.in. atakiem Napoleona na Hiszpani?, ktora musiała skupi? wszystkie posiadane siły aby odeprze? inwazj?. W wyniku tego kolonie zostały praktycznie ogołocone z wojska. 18 wrze?nia 1810 r. w Chile powstała junta , ktora obaliła gubernatora. W 1811 r. Chile posiadało ju? swoj własny parlament, jednym z jego posłow został O’Higgins. Miał on odegra? du?? rol? w dalszych przemianach politycznych kraju.

Na pocz?tku 1813 r. został uchwalona konstytucja Chile i wydawało si?, ?e rewolucjoni?ci zdołaj? opanowa? sytuacj? i uda si? unikn?? gro?by wojny domowej. Jednak w 1814 r. wicekrol Peru udzielił poparcia probom odzyskania Chile dla Hiszpanii. W ci?gu zaledwie kilku miesi?cy O’Higgins awansował ze stopnia pułkownika lokalnej milicji na głownodowodz?cego armii. Niedługo potem został tak?e mianowany gubernatorem prowincji Concepcion , w ktorej miały miejsce głowne walki. Jednak walki przyj?ły niepomy?lny obrot dla Chilijczykow a O’Higgins został zdymisjonowany. W pa?dzierniku 1814 r. pod Rancagua odbyło si? decyduj?ce starcie, ktore wygrała armia interwencyjna z Peru. Przez nast?pne trzy lata kraj był okupowany przez rojalistow.

Kilka tysi?cy powsta?cow, razem z O’Higginsem musiało ucieka? poprzez Andy do Argentyny . O’Higgins sp?dził ten okres na wygnaniu przygotowuj?c si? do odzyskania Chile z r?k Hiszpanow. W styczniu 1817 r. wrocił do kraju razem z argenty?skim generałem Jose de San Martinem , prowadzili oni ze sob? armi? zło?on? z chilijskich uciekinierow i Argenty?czykow. 12 lutego 1817 r. Hiszpanie ponie?li pora?k? w bitwie pod Chacabuco , w wyniku tego wi?ksza cz??? Chile została oswobodzona. O’Higgins natomiast został obrany tymczasowym dyktatorem pa?stwa.

Przez kolejnych sze?? lat udało mu si? wyprowadzi? kraj z chaosu. Stworzone zostały podstawy administracji, zaprowadzono ład i porz?dek. Oprocz tego udało si? zbudowa? od podstaw marynark? wojenn?, a tak?e poprowadzi? ekspedycj? przeciwko rojalistom do Peru.

O’Higgins nie był jednak biegły w zawiło?ciach polityki. W 1820 r. zniech?cił do siebie Ko?cioł katolicki oraz arystokracj? przeprowadzanymi przez siebie reformami. Po?niej odwrocił si? tak?e od ?rodowiska finansistow i przedsi?biorcow. O’Higgins nie rozumiał, jak wa?ne jest posiadanie własnego zaplecza politycznego. Jego władza opierała si? głownie na presti?u wielkiego dowodcy i stratega w obliczu zagro?enia zewn?trznego. Wraz z tym, jak gro?ba wojny mijała, słabła te? jego władza. O’Higgins opowiadał si? za argenty?sk? koncepcj? ?niepodległo?ci całego kontynentu”, jednak w 1823 r. musiał ust?pi? pod presj? ze stanowiska, co było tak?e wynikiem rosn?cego chilijskiego nacjonalizmu.

Od 1823 r. a? do swojej ?mierci przebywał na wygnaniu w Peru , dziel?c swoj czas pomi?dzy ?yciem w Limie, a poło?on? na wsi hacjend?. Zmarł 24 pa?dziernika 1842 w Limie. Jego zwłoki sprowadzono nast?pnie do Chile i pochowano na Cmentarzu generalnym w Santiago . 20 sierpnia 1979 roku zostały ? na rozkaz prezydenta Augusto Pinocheta ? przeniesione do Ołtarza Ojczyzny naprzeciwko Pałacu La Moneda. Pomimo zburzenia monumentu, pozostaj? w tym miejscu do dzi?.

Upami?tnienie [ edytuj | edytuj kod ]

Po jego ?mierci, jego imi? nosiło kilka okr?tow marynarki chilijskiej.

Jego wizerunek został umieszczony na licznych chiijskich monetach obiegowych w tym na:

• monecie o nominale 20 centavo bitej w latach 1942-1953 ^[3] ;
• monecie o nominale 50 centavo wyemitowanej w 1942 roku ^[4] ;
• monetach o nominale 1 peso bitych w latach 1942-1958 ^{[5] [6]} ;
• monecie o nominale 10 centesimo wyemitowanej w 1971 roku ^[7] ;
• monetach o nominale 1 peso bitych z przerwami od 1975 roku ^[8] ;
• monetach o nominale 5 peso bitych w latach 1990-2015 ^{[9] [10]} ;
• monecie o nominale 10 peso bitej z przerwami od 1990 roku ^[11] ;
• Monecie o nominale 50 peso bitej z przerwami od 1981 roku ^[12] ;

Oprocz tego jego wizerunek znajdował si? na złotej monecie kolekcjonerskiej o nominale 50 peso wyemitowanej w 1968 roku z okazji 150-lecia Akademii Wojskowej w Chile ^[13] .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• "Bernardo O'Higgins: The Rebel Son of a Viceroy"