Bank Japonii
(
jap.
日本銀行
Nippon Gink?, Nihon Gink?, skr. Nichigin
)
[1]
?
bank centralny
Japonii
[2]
.
Podobnie jak wi?kszo?? nowoczesnych instytucji w Japonii, Bank Japonii powstał w
okresie Meiji
. Przed
restauracj? Meiji
ka?dy
han
(
lenno
,
domena
) posiadał własny pieni?dz, (jap.
hansatsu
). Ustawa o nowej walucie wydana w 1871 roku zlikwidowała je i wprowadziła
jena
, jako now? walut? opart? na systemie dziesi?tnym. Dotychczasowe hany zostały przekształcone w
prefektury
.
Utworzony system bankowy był wzorowany na utworzonym w
Stanach Zjednoczonych
podczas
wojny secesyjnej
Narodowym Systemie Bankow.
Jako pokrycie emitowanych banknotow wykorzystywano obligacje pa?stwowe, ktore były emitowane w znacznych ilo?ciach (słu?yły m.in. do wypłaty rocznych pensji
samurajom
). W ramach tego systemu do 1867 roku powstały 153 ogolnokrajowe banki z prawem emisji banknotow. Taki typ systemu bankowego oraz wydatki zwi?zane z przebudow? pa?stwa i tłumieniem buntow (np.
bunt klanu Satsuma
) doprowadziły do wysokiej
inflacji
. W 1881 roku minister finansow, ksi???
Masayoshi Matsukata
(1835?1924), rozpocz?ł przebudow? systemu bankowego, organizuj?c bank centralny, wzorowany na
belgijskim
Banque Nationale de Belgique
.
Bank Japonii rozpocz?ł działalno?? 10 pa?dziernika 1882 roku. Miał za zadanie ustabilizowanie jena, walk? z inflacj? i zapewnienie funduszy na wzrost w sferach biznesowej i gospodarczej. Miał form? przedsi?biorstwa prywatnego, pozostaj?cego jednak pod ?cisł? kontrol? rz?du. Otrzymał
monopol
na
emisj? pieni?dza
, a pozostałe banki przekształcono w banki komercyjne. Przepisy reguluj?ce działalno?? bankow wzorowano na rozwi?zaniach angielskich. Bank Japonii wyemitował pierwsze banknoty w 1885 roku i pomimo niewielkich problemow (np. okazało si?, ?e proszek z ro?liny o nazwie japo?skiej
konnyaku
(
Amorphophallus konjac
, pol.
dziwidło Riviera
) dodany do papieru jako zabezpieczenie przed fałszerstwem, uczynił z niego przysmak dla szczurow) była to udana emisja. W 1897 roku Japonia doł?czyła do
standardu złota
, a w 1899 roku dawne, tzw. ?narodowe” pieni?dze zostały oficjalnie wycofane
[3]
.
Bank Japonii działa od tamtego czasu z krotk? tylko przerw? w okresie okupacji aliantow po
II wojnie ?wiatowej
, gdy wprowadzono okupacyjn? walut? i zrestrukturyzowano Bank w kierunku wi?kszej niezale?no?ci. Pomimo znacznych zmian wprowadzonych ustaw? o Banku Japonii, ktora weszła w ?ycie w dniu 1 kwietnia 1998 roku (日本銀行法
Nippon-Gink?-h?
)
[4]
, Bank Japonii jest krytykowany z powodu braku niezale?no?ci. Zale?no?? ta wynika cz??ciowo z tego prawa. W artykule 4. zapisano
[5]
:
Bank Japonii, bior?c pod uwag? fakt, ?e kontrola walutowa i monetarna jest składnikiem ogolnej polityki gospodarczej, b?dzie zawsze utrzymywa? ?cisły kontakt z rz?dem i wymienia? si? pogl?dami w takim stopniu, aby kontrola walutowa i monetarna oraz podstawowe zało?enia rz?dowej polityki gospodarczej były wzajemnie zgodne.
Do zada? Banku Japonii nale??:
- emisja
banknotow
i
monet
- prowadzenie
polityki pieni??nej
- nadzor nad systemem bankowym
- po?redniczenie w transakcjach pomi?dzy instytucjami finansowymi (bank bankow)
- działalno?? mi?dzynarodowa
- pełnienie roli po?yczkodawcy ostatniej instancji
- kompilacja danych, analizy ekonomiczne i działalno?? badawcza
Głowna siedziba Banku Japonii znajduje si? w dzielnicy
Ch??
w
Tokio
, niedaleko słynnej dzielnicy
Ginza
, ktorej nazwa oznacza ?mennic? srebra”. Jest to
neobarokowy
budynek z 1896 roku, zaprojektowany przez
Kingo Tatsuno
(1854?1919) na wzor siedziby
Narodowego Banku Belgii
.
Bank Japonii ma oddziały we wszystkich wi?kszych miastach Japonii, a tak?e przedstawicielstwa zagraniczne w najwi?kszych centrach finansowych ?wiata: w
Londynie
,
Pary?u
,
Frankfurcie
,
Nowym Jorku
,
Waszyngtonie
,
Hongkongu
i
Pekinie
.
Władze Banku Japonii składaj? si? z prezesa, dwoch zast?pcow, do trzech audytorow wykonawczych, do sze?ciu dyrektorow wykonawczych oraz kilku radcow. Prezes i wiceprezesi s? powoływani na pi?cioletni? kadencj? przez rz?d, przy akceptacji obu izb parlamentu. Rz?d powołuje tak?e audytorow wykonawczych (czteroletnia kadencja).
Pozostałych członkow rady wykonawczej wyznacza minister finansow na wniosek Rady Politycznej (odpowiednik polskiej Rady Polityki Pieni??nej).
W skład Rady Politycznej wchodz?: prezes i wiceprezesi Banku oraz sze?ciu szeregowych członkow. Rada wybiera swojego przewodnicz?cego (nie musi by? nim prezes banku).
Prezes (?裁
s?sai
) Banku Japonii ma znaczny wpływ na polityk? gospodarcz? japo?skiego rz?du.
- Shigetoshi Yoshihara
(6.10.1882 ? 19.12.1887)
- Tetsunosuke Tomita
(21.02.1888 ? 3.08.1889)
- Koichir? Kawada
(3.08.1889 ? 7.11.1896)
- Yanosuke Iwasaki
(11.11.1896 ? 20.10.1898)
- Tatsuo Yamamoto
(20.10.1898 ? 19.10.1903)
- Shigeyoshi Matsuo
(20.10.1903 ? 1.06.1911)
- Korekiyo Takahashi
(1.06.1911 ? 20.02.1913)
- Yatar? Mishima
(28.02.1913 ? 7.03.1919)
- Junnosuke Inoue
(13.03.1919 ? 2.09.1923)
- Otohiko Ichiki
(5.09.1923 ? 10.05.1927)
- Junnosuke Inoue
? druga kadencja (10.05.1927 ? 1.06.1928)
- Hisaakira Hijikata
(12.06.1928 ? 4.06.1935)
- Eigo Fukai
(4.06.1935 ? 9.02.1937)
- Seihin Ikeda
(9.02.1937 ? 27.07.1937)
- Toyotar? Y?ki
(27.07.1937 ? 18.03.1944)
- Keiz? Shibusawa
(18.03.1944 ? 9.10.1945)
- Eikichi Araki
(9.10.1945 ? 1.06.1946)
- Hisato Ichimada
(1.06.1946 ? 10.12.1954)
- Eikichi Araki
? po raz drugi (11.12.1954 ? 30.11.1956)
- Masamichi Yamagiwa
(30.11.1956 ? 17.12.1964)
- Makoto Usami
(17.12.1964 ? 16.12.1969)
- Tadashi Sasaki
(17.12.1969 ? 16.12.1974)
- Teiichir? Morinaga
(17.12.1974 ? 16.12.1979)
- Haruo Mayekawa
(17.12.1979 ? 16.12.1984)
- Satoshi Sumita
(17.12.1984 ? 16.12.1989)
- Yasushi Mieno
(17.12.1989 ? 16.12.1994)
- Yasuo Matsushita
(17.12.1994 ? 20.03.1998)
- Masaru Hayami
(20.03.1998 ? 19.03.2003)
- Toshihiko Fukui
(20.03.2003 ? 19.03.2008)
- Masaaki Shirakawa
(20.03.2008 ? 19.03.2013)
- Haruhiko Kuroda
(od 20.03.2013 ? 9.04.2023)
- Kazuo Ueda
(od 9.04.2023 ? obecnie)
Ustroj
|
|
---|
Monarchia
|
|
---|
Organy władzy
| ustawodawczej
|
|
---|
wykonawczej
|
|
---|
s?downiczej
|
|
---|
|
---|
Finanse i kontrola
|
|
---|
Samorz?d
|
|
---|
Głowne
partie polityczne
|
|
---|