Amedee-Francois Lamy
(ur.
7 lutego
1858
w
Mougins
, w departamencie
Alpes-Maritimes
, zm.
22 kwietnia
1900
pod
Kousseri
w
Kamerunie
) ?
francuski
wojskowy i podro?nik.
Lamy od najmłodszych lat chciał zosta? ?ołnierzem; jako dziesi?ciolatek wst?pił do
Prytanee National Militaire
, gdzie uzyskał pierwsz? lokat? z
geografii
, co mogło zapowiada? jego dalsz? karier? w
koloniach
. W
1877
rozpocz?ł nauk? w akademii wojskowej w
Saint-Cyr
.
W
1879
, jako
podporucznik
, podj?ł słu?b? w 1. pułku piechoty
algierskiej
. Z jednostk? t? przemierzył pustyni?
Sahar?
w
Afryce
, bior?c udział w akcji zaj?cia
Tunezji
; w
1884
został wysłany do
Tonkinu
, gdzie przebywał do
1886
, po czym wrocił do Algierii, gdzie został
aide-de-camp
dowodcy dywizji i mogł po?wi?ci? si? badaniom Sahary i pozna? jako??
meharystow
, kawalerii na wielbł?dach. Zafascynowany pustyni? uczył si? owczesnej wersji
sztuki przetrwania
, czyli sztuki jak da? sobie rad? i prze?y? w ekstremalnych warunkach:
"Osobi?cie byłbym szcz??liwym moc ?y? zupełnie bez jedzenia i bez picia. Wła?nie probuj? to robi?, ale z mizernymi rezultatami. Ci?gle jeszcze musz? zjada? wi?cej ni? sze??
daktyli
dziennie: to straszne!"
? pisał w jednym z listow do rodzicow.
W
1893
wzi?ł udział w wyprawie Le Chateliera do basenu rzeki
Kongo
, podczas ktorej zajmował si? pracami nad projektem linii kolejowej pomi?dzy
Brazzaville
i wybrze?em, a tak?e studiami z pogranicza
botaniki
,
geologii
i
geografii
. Przez Chateliera poznał Foureau, z ktorym rozpocz?ł wypraw?
Foureau-Lamy
w
1898
; wraz z dwiema innymi ekspedycjami, Gentila i Voulet-Chanoine'a, miały doprowadzi? do podporz?dkowania Francji
Czadu
i poł?czenia wszystkich kolonii francuskich w
Francusk? Afryk? Zachodni?
. Foureau i Lamy przeszli z
Algieru
przez Sahar?, spotykaj?c si? z dwiema pozostałymi wyprawami o charakterze wojskowym w miejscowo?ci
Kousseri
21 kwietnia
1900
.
Nast?pnego dnia zjednoczone kolonialne wojska francuskie starły si? z siłami
Rabiha az-Zubayra
,
suda?skiego
wata?ki, ktory ogłosił si?
sułtanem
i stworzył imperium na terytorium dzisiejszego Czadu i połnocnej
Nigerii
. Podczas tej wygranej przez Francuzow bitwy Lamy, ktory dowodził oddziałem strzelcow, poległ od przypadkowej kuli. Na jego cze?? pierwszy francuski gubernator Czadu, Emile Gentil, nazwał stolic? nowej kolonii
Fort Lamy
, przemianowanej na
N'Djamena
w roku
1973
.
W roku 1970 Republika Czadu wyemitowała tysi?cfrankow? monet? z okazji 10-lecia istnienia. Na
rewersie
widnieje wizerunek Lamy'ego w mundurze oraz napis
COMMANDANT LAMY 1900
.
Amedee-Francois Lamy, cho? nie dokonał wielkich odkry?, odniosł znaczne zasługi w budowaniu francuskiego imperium kolonialnego w Afryce Zachodniej.
- Marcel Souzy, Les coloniaux francais illustres B. Arnaud, Lyon 1940
- Thomas Pakenham, The Scramble for Africa. Abacus 1990,
ISBN
0-349-10449-2