Altamira (jaskinia)

Jaskinia Altamira i jaskinie ze sztuk? paleolityczn? w połnocnej Hiszpanii ^[a]
	Obiekt z listy ?wiatowego dziedzictwa UNESCO
Pa?stwo	Hiszpania
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	I, III
Numer ref.	310
Region	Europa i Ameryka Połnocna
	Historia wpisania na list?
Wpisanie na list?	1985 ; na 9. sesji
Dokonane zmiany	2008 (rozszerzenie)
	↑ Oficjalna nazwa wpisana na list? UNESCO ; ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO ;

Altamira
Pa?stwo	Hiszpania
Poło?enie	w pobli?u Santillana del Mar
Długo??	270 m
Data odkrycia	1868
	Poło?enie na mapie Kantabrii Altamira
	Poło?enie na mapie Hiszpanii Altamira
	43°22′57″N 4°06′58″W / 43,382500 -4,116111
	Multimedia w Wikimedia Commons

Altamira ? jaskinia krasowa w gorach Kantabryjskich w połnocnej Hiszpanii , w pobli?u miejscowo?ci Santillana del Mar ^[1]. Odkrył j? w 1868 r. Modesto Cubillas ^[2]. Jej wn?trze pokryte jest wielobarwnymi rysunkami nale??cymi do kultury magdale?skiej .

Historia odkrycia [ edytuj | edytuj kod ]

Jaskini? odkrył w 1868 r. miejscowy my?liwy. Jego pies rzucił si? w pogo? za lisem, ktory skrył si? w szczelinie skalnej. Pies, ktory skoczył za zdobycz?, utkn?ł jednak w zbyt w?skim otworze. Gdy my?liwy, uwalniaj?c zwierz?, odwalił kilka głazow, poczuł wyra?ny powiew chłodnego powietrza, ?wiadcz?cy o istnieniu wi?kszej jaskini.

O odkryciu jaskini dowiedział si? od niego miejscowy posiadacz ziemski, prawnik i paleontolog amator, Marcelino Sanz de Sautuola , jednak po raz pierwszy wszedł do jaskini dopiero w 1875 lub 1876 r. Ju? podczas wst?pnego kopania znalazł w niej obrobione ułomki krzemienia oraz ko?ci ro?nych zwierz?t. Po kolejnych 3 lub 4 latach Satuola wybrał si? ponownie do jaskini, tym razem wraz ze sw? kilkuletni? cork? imieniem Maria. Podczas gdy ojciec zaj?ty był penetrowaniem sp?gu jaskini, jego corka odkryła na stropie doskonale zachowane malowidła, przedstawiaj?ce ro?ne zwierz?ta ^[3]. Zaskoczony odkryciem, Satuola zacz?ł je bada? w miar? swojej wiedzy, a wyniki ogłosił w 1880 r. w niewielkiej broszurze pt. ?Breves apuntes sobre algunos objetos prehistoricos de la provincia de Santander” ( Krotkie notatki o niektorych prehistorycznych obiektach z prowincji Santander ).

Charakterystyka jaskini [ edytuj | edytuj kod ]

Długo?? jaskini ok. 270 m, wysoko?? w niektorych odgał?zieniach i komorach: 1?2,6 m. W cz??ci głownej jaskini na stropie o pow. ponad 100 m² odkryto sylwetki zwierz?t. Kilkana?cie ?ubrow , jelenie , sarny , konie i kozioro?ce oraz znaki geometryczne, malowane w trzech kolorach: czerwie?, czer? i fiolet ^[4]. Wymiary fryzu to 18,0 m długo?ci i 9,0 m szeroko?ci. Wysoko?? jaskini, w ktorej został znaleziony, wynosi ok. 2,0 m. Artysta wykorzystał naturaln? rze?b? skaln?, jej wybrzuszenia i załamania, maluj?c na nich sylwetki ?ubrow w ro?nych pozycjach: kl?ku, skoku, upadku. Całe przedstawione stado ?ubrow znajduje si? w ruchu. Sprawia wra?enie stada zatrzymuj?cego si? w p?dzie przed postaci? 12-metrowej łani namalowanej na najbardziej oddalonej płaszczy?nie. Głowa łani zwrocona jest w kierunku otworu jaskini. Na ?cianach znajduj? si? tak?e ryty antropomorficzne oraz odciski i kontury dłoni. Wi?kszo?? rysunkow powstała około 13 000 lat p.n.e., jednak niektore fragmenty rysunkow datuje si?, stosuj?c datowanie radiow?glowe , na wiek od 25 000 do 35 000 lat ^[1]^[4].

Jest to jedno z najwi?kszych osi?gni?? sztuki gornopaleolitycznej . Badacze ch?tnie przypisuj? rysunkom charakter magiczny, ale wydaje si?, ?e lepiej jest traktowa? je jako wyraz d??enia do poznawania ?wiata: umiej?tno?? odzwierciedlenia rzeczywisto?ci, pocz?tek sztuki, nauki, a nawet pisma.

Ochrona jaskini [ edytuj | edytuj kod ]

Od czasu udowodnienia, ?e malowidła pochodz? z paleolitu, liczba odwiedzaj?cych wci?? rosła. W 1973 roku jaskini? odwiedziło 174 000 ludzi ^[1]. Wpływ wydychanego dwutlenku w?gla oraz pyłu odzie?owego nie był oboj?tny, co doprowadziło do zamkni?cia jaskini dla publiczno?ci w 1977 roku ^[5]. Ponownie otwarto w 1982, lecz dost?p był ograniczony do kilku osob dziennie i aby wej?? do jaskini, trzeba było wpisa? si? na list? oczekuj?cych trzy lata wcze?niej ^[4]. W 2001 roku zamkni?to ponownie jaskini?, zezwalaj?c na wst?p tylko naukowcom i konserwatorom ^[6]. Jednocze?nie zbudowano replik? jaskini, ktor? otwarto w 2008 roku ^[5].

Od 1985 roku jaskinia znajduje si? na li?cie UNESCO ?wiatowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzko?ci ^[5]^[7].

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ ^a ^b ^c Cueva de Altamira, The Sistine Chapel of Palaeolithic Art . [dost?p 2012-10-31]. ( ang. ) .
↑ Aleksandra A. Cetwi?ska Aleksandra A. , Opor przed nowym. Badacze wobec XIX-wiecznych odkry? archeologicznych w połnocnej Hiszpanii [online], archeowiesci.pl, 22 listopada 2021 [dost?p 2022-01-14] ( pol. ) .
↑ Lech Ratajski : Wycieczka w paleolit , [w:] ? Poznaj ?wiat ” R. XIX, nr 3 (220), marzec 1971, s. 3?6.
↑ ^a ^b ^c Visit the Altamira Caves in Cantabria, Spain ? a visitors guide to Altamira Caves with places to visit . [dost?p 2012-10-31]. ( ang. ) .
↑ ^a ^b ^c Altamira Cave, World Heritage Site . [dost?p 2012-10-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-03)]. ( ang. ) .
↑ Visita la Cueva de Altamira . [dost?p 2012-10-31]. ( hiszp. ) .
↑ The United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization: Cave of Altamira and Paleolithic Cave Art of Northern Spain . [dost?p 2012-10-31]. ( ang. ) .

[1] Oficjalna nazwa wpisana na list? UNESCO

[2] Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

[Cda-3] Cueva de Altamira, The Sistine Chapel of Palaeolithic Art . [dost?p 2012-10-31]. ( ang. ) .

[4] Aleksandra A. Cetwi?ska Aleksandra A. , Opor przed nowym. Badacze wobec XIX-wiecznych odkry? archeologicznych w połnocnej Hiszpanii [online], archeowiesci.pl, 22 listopada 2021 [dost?p 2022-01-14] ( pol. ) .

[5] Lech Ratajski : Wycieczka w paleolit , [w:] ? Poznaj ?wiat ” R. XIX, nr 3 (220), marzec 1971, s. 3?6.

[sw-6] Visit the Altamira Caves in Cantabria, Spain ? a visitors guide to Altamira Caves with places to visit . [dost?p 2012-10-31]. ( ang. ) .

[whs-7] Altamira Cave, World Heritage Site . [dost?p 2012-10-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-03)]. ( ang. ) .

[8] Visita la Cueva de Altamira . [dost?p 2012-10-31]. ( hiszp. ) .

[UNESCO-9] The United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization: Cave of Altamira and Paleolithic Cave Art of Northern Spain . [dost?p 2012-10-31]. ( ang. ) .

[:1-10] Wspolnie z Portugali?

[:2-11] Wspolnie ze Słoweni?

[:3-12] Wspolnie z Albani?, Austri?, Belgi?, Bo?ni? i Hercegowin?, Bułgari?, Chorwacj?, Czechami, Francj?, Macedoni? Połnocn?, Niemcami, Polsk?, Rumuni?, Słowacj?, Słoweni?, Szwajcari?, Ukrain? i Włochami

[:4-13] Wspolnie z Francj?

[a]

[b]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[A]

[B]

[C]

[D]

Kulturowe	Historyczne centrum Kordoby Alhambra , Generalife i Albaicin w Grenadzie Katedra w Burgos Klasztor i pałac Eskurial pod Madrytem Dzieła Gaudiego w Barcelonie: Park Guell , Pałac Guell , Casa Mila , Casa Vicens , fasada Narodzenia Pa?skiego i krypta katedry Sagrada Familia , Casa Batllo i krypta w Colonia Guell Jaskinia Altamira i paleolityczna sztuka jaskiniowa połnocnej Hiszpanii Stare miasto i akwedukt w Segowii Zabytki Oviedo i Krolestwa Asturii Stare miasto w Santiago de Compostela Stare miasto w Avili wraz z ko?ciołami poza murami Zabytki w stylu mudejar w Aragonii Historyczne centrum Toledo Stare miasto w Caceres Katedra , alkazar i Głowne Archiwum Indii w Sewilli Stare miasto w Salamance Klasztor w Poblet Zespoł archeologiczny w Meridzie Krolewski klasztor Santa Maria de Guadalupe Szlak pielgrzymkowy do Santiago de Compostela Historyczne miasto warowne Cuenca Giełda Jedwabiu w Walencji Las Medulas Pałac Muzyki Katalo?skiej i szpital ?w. Pawła w Barcelonie Klasztory Yuso i Suso w San Millan de la Cogolla Sztuka naskalna basenu Morza ?rodziemnego na Połwyspie Iberyjskim Prehistoryczna sztuka naskalna w dolinie Coa i Siega Verde ^[A] Uniwersytet i dzielnica zabytkowa w Alcala de Henares San Cristobal de La Laguna stanowisko archeologiczne Risco Caido Stanowisko archeologiczne Atapuerca Zespoł katalo?skich ko?ciołow roma?skich w Vall de Boi Zespoł archeologiczny Tarraco Gaj palmowy w Elche Rzymskie mury obronne w Lugo Krajobraz kulturowy Aranjuezu Renesansowe zespoły zabytkowe Ubeda i Baeza Most Biskajski Wie?a Herkulesa Krajobraz kulturowy Serra de Tramuntana Kopalnie rt?ci w Almaden i Idrii ^[B]
Przyrodnicze	Park Narodowy Garajonay Park Narodowy Donana Park Narodowy Teide Pradawne i pierwotne lasy bukowe Karpat i innych regionow Europy ^[C]
Kulturowe i przyrodnicze	Pireneje ? Mont Perdu ^[D] Ibiza ? ro?norodno?? biologiczna i kulturowa
Niematerialne	Misterium w Elche Patum de Berga Trybunały Irygacyjne ?rodziemnomorskiego wybrze?a Hiszpanii: Rada M?drcow w Murcji i Trybunał Wodny w Walencji J?zyk gwizdow z wyspy La Gomera Pie?? Sybilli z Majorki Flamenco Castell Dieta ?rodziemnomorska ?wi?to Matki Bo?ej Dobrego Zdrowia w Algemesi ?wi?to dziedzi?cow w Kordowie Sokolnictwo