Alfa Centauri

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Alfa Centauri A
α¹ Cen
Ilustracja
Zdj?cie wykonane przez Europejskie Obserwatorium Południowe
Dane obserwacyjne ( J2000 )
Gwiazdozbior

Centaur

Rektascensja

14 h  39 m  36,4951 s

Deklinacja

?60° 50′ 02,308″

Paralaksa (π)

0,75481 ± 0,00411 ″ [1]

Odległo??

4,37 ly
1,34 pc [2]

Wielko?? obserwowana

0,01 m [1]

Ruch własny (RA)

?3679,25 ± 3,89 mas /rok [1]

Ruch własny (DEC)

473,67 ± 3,24 mas/rok [1]

Pr?dko?? radialna

?21,40 ± 0,76 km/s [1]

Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy

gwiazda ci?gu głownego

Typ widmowy

G2 V

Masa

1,14 M ?

Promie?

1,1 R ?

Metaliczno?? [Fe/H]

0,179

Wielko?? absolutna

4,37 m

Jasno??

1,52 L ? [3]

Temperatura

5900 K

Alternatywne oznaczenia
Cordoba Durchmusterung : CD?60°5293A
Katalog Gliesego : GJ 559 A
Katalog Henry’ego Drapera : HD 128620
Katalog Hipparcosa : HIP 71683
Katalog jasnych gwiazd : HR 5459
Rigil Kentaurus; CPD?60°5483A
Multimedia w Wikimedia Commons
Alfa Centauri B
α² Cen
Ilustracja
Porownanie wielko?ci gwiazd układu ze Sło?cem
Dane obserwacyjne ( J2000 )
Gwiazdozbior

Centaur

Rektascensja

14 h  39 m  35,063 s

Deklinacja

?60° 50′ 15,10″

Paralaksa (π)

0,79692 ± 0,02590 ″ [4]

Odległo??

4,37 ly
1,34 pc [2]

Wielko?? obserwowana

1,33 m

Ruch własny (RA)

?3614,39 ± 20,48 mas /rok [4]

Ruch własny (DEC)

802,98 ± 19,52 mas/rok [4]

Pr?dko?? radialna

?20,7 ± 0,9 km/s [4]

Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy

gwiazda ci?gu głownego

Typ widmowy

K1 V

Masa

0,92 M ?

Promie?

0,86 R ?

Metaliczno?? [Fe/H]

0,204

Wielko?? absolutna

5,71 m

Jasno??

0,50 L ? [3]

Temperatura

4350 K

Alternatywne oznaczenia
Cordoba Durchmusterung : CD?60°5293B
Katalog Gliesego : GJ 559 B
Katalog Henry’ego Drapera : HD 128621
Katalog Hipparcosa : HIP 71681
Katalog jasnych gwiazd : HR 5460
Toliman; CPD?60°5483B

Alfa Centauri ( α Cen , Rigil Centaurus , Toliman ) ? gwiazda wielokrotna w gwiazdozbiorze Centaura , trzecia pod wzgl?dem jasno?ci gwiazda widoczna na nocnym niebie. Układ Alfa Centauri zawiera gwiazdy poło?one najbli?ej Ziemi , nie licz?c Sło?ca , a tak?e najbli?sz? planet? pozasłoneczn? ; mo?liwe jest te? istnienie innych planet w tym układzie.

Nazwy [ edytuj | edytuj kod ]

Dwa najja?niejsze składniki tworz?ce układ Alfa Centauri, dla obserwatora patrz?cego okiem nieuzbrojonym wygl?daj? jak jedna, bardzo jasna gwiazda [5] . Historycznie przypisywano jej ro?ne nazwy, stosowane obok oznaczenia Bayera . Nazwa Rigil Kentaurus jest zlatynizowan? form? arabskiego okre?lenia ‏??? ????????‎ Rijl Qan??ris , co oznacza ?stopa centaura ”, przy czym słowo ?centaur” Arabowie zapo?yczyli od staro?ytnych Grekow ( stgr.   Κ?νταυρο? kentauros ) [6] . Bywa ona skracana do formy Rigil Kent [7] . Inna nazwa Toliman wywodzi si? od arabskiego ‏???????‎ al-?ulm?n , ?strusie” [7] . W XIX wieku znana była te? nazwa Bungula, zapewne wywodz?ca si? od litery beta (niepoprawnie przypisanej tej gwie?dzie) i łaci?skiego ungula , co oznacza ?kopyto” i odnosi si? do poło?enia w gwiazdozbiorze [6] .

Mi?dzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 roku formalnie zatwierdziła u?ycie nazw Rigil Kentaurus dla okre?lenia Alfa Centauri A oraz Proxima Centauri dla składnika Alfa Centauri C [8] . W 2018 roku nazw? Toliman przypisano gwie?dzie Alfa Centauri B [9] .

Ogolna charakterystyka [ edytuj | edytuj kod ]

Ze wzgl?du na blisko?? Alfy Centauri, jest ona trzeci? pod wzgl?dem jasno?ci gwiazd? na nocnym niebie ( jasno?? obserwowana układu: ?0,27 m ); ja?niejsze s? tylko Syriusz i Kanopus . Znajduje si? ona w gwiazdozbiorze Centaura , poło?onym na południowej połkuli nieba.

Składniki układu [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Proxima Centauri .

Układ Alfa Centauri tworz? trzy gwiazdy: dwie jasne gwiazdy ci?gu głownego , Alfa Centauri A i Alfa Centauri B , tworz?ce ciasny układ podwojny oraz okr??aj?cy je po dalekiej orbicie czerwony karzeł o nazwie Proxima Centauri [10] , czasem oznaczany Alfa Centauri C, ktory mo?e by? powi?zany grawitacyjnie z dwoma pozostałymi [11] .

Elipsa orbity składnikow A i B ma mimo?rod 0,52, minimalna odległo?? mi?dzy gwiazdami to 11,2 au (porownywalna ze ?redni? odległo?ci? Saturna od Sło?ca), ?rednia 23,7 au (wi?ksza ni? odległo?? Urana od Sło?ca), a maksymalna 35,6 au (?rednia odległo?? Plutona od Sło?ca). Okres obiegu składnikow jest rowny 79,9 roku [12] [13] . Podczas najwi?kszej separacji dwie gwiazdy mo?na rozro?ni? w niewielkim amatorskim teleskopie , a nawet przez dobr? lornetk? .

Alfa Centauri A, wi?ksza z dwoch gwiazd, jest bardzo podobna do Sło?ca. Ma taki sam typ widmowy G2 V, ale nieco wi?ksz? mas? (1,09 masy Sło?ca ) i przez to jest o połow? ja?niejsza. Alfa Centauri B ma mas? 0,90 M ? [14] , typ widmowy K0-1 V i jasno?? o połow? mniejsz? ni? Sło?ce. W 2007 masy składnikow szacowano na 1,14 M ? oraz 0,92 M ? , co daje ł?czn? mas? układu ok. 2 M ? [15] .

Do układu Alfa Centauri zaliczana jest te? oddalona od wi?kszych składnikow Proxima Centauri (kr??y w odległo?ci ok. 13 000 au, czyli ok. 0,205 roku ?wietlnego) [16] . Znajduje si? ona aktualnie najbli?ej Sło?ca spo?rod trzech składnikow (i tym samym spo?rod wszystkich gwiazd), czemu zawdzi?cza sw? nazw?; jest odległa o 4,22 roku ?wietlnego .

Układ planetarny [ edytuj | edytuj kod ]

Podobie?stwo składnikow A i B do Sło?ca i ich nieco wy?sza metaliczno?? sugerowały od dawna mo?liwo?? istnienia planet w tym systemie. Obliczenia teoretyczne wskazywały, ?e wokoł składnika B planety mog? posiada? stabilne orbity w obr?bie ekosfery , pomi?dzy 0,5 a 0,9 au (bardziej prawdopodobne jest ich istnienie w wewn?trznej cz??ci) [17] . Wokoł składnika A tak?e dalsze orbity mog? by? stabilne, jednak rownie? ekosfera jest poło?ona dalej (ok. 1,2?2,3 au). Brak planet-olbrzymow w układzie mo?e by? czynnikiem sprzyjaj?cym rozwojowi planet typu ziemskiego [18] .

W 2012 ogłoszono odkrycie planety orbituj?cej wokoł składnika B. Planeta o nazwie Alfa Centauri Bb miała mie? mas? około 1,16 masy Ziemi, co wskazywałoby, ?e jest planet? typu ziemskiego . Miała ona kr??y? zaledwie sze?? milionow kilometrow od swojej gwiazdy, czyli zbyt blisko, aby na jej powierzchni mogła istnie? ciekła woda i warunki sprzyjaj?ce powstaniu ?ycia [19] . Po?niejsze analizy wskazuj? jednak, ?e sygnał zinterpretowany jako efekt grawitacyjny planety wynikał z bł?du obliczeniowego [20] .

W 2016 roku ogłoszono odkrycie planety kr???cej wokoł Proximy Centauri, nazwanej Proxima Centauri b . Jest to obiekt o masie minimalnej 1,3 M ?? , najprawdopodobniej typu ziemskiego. Planeta kr??y siedem milionow kilometrow od gwiazdy, ale Proxima jest znacznie słabsza ni? Alfa Centauri B i taka odległo?? plasuje j? w ekosferze gwiazdy [21] .

Europejskie Obserwatorium Południowe planuje modernizacj? sieci Very Large Telescope na potrzeby poszukiwania planet okr??aj?cych gwiazdy systemu Alfa Centauri [22] .

Obserwacje [ edytuj | edytuj kod ]

Lokalizacja Alfy Centauri w gwiazdozbiorze Centaura.

Dwa głowne składniki układu le?? zbyt blisko siebie, by mo?na je było rozro?ni? gołym okiem , gdy? ich odległo?? k?towa waha si? od 2 do 22 sekund k?towych [5] , jednak przez wi?kszo?? okresu ich obiegu mo?na je rozro?ni? przy pomocy lornetki b?d? małego (5 cm) teleskopu [23] .

Na połkuli południowej, Alfa Centauri jest zewn?trzn? gwiazd? tzw. wska?nikow południa [23] , ktorych nazwa wynika z faktu, i? linia, poprowadzona na niebie od Alfy Centauri przebiegaj?ca przez gwiazd? Beta Centauri (Hadar) [24] , znajduj?cej si? o około 4,5° na zachod [23] , wskazuje dokładnie gwiazd? Gacrux w gwiazdozbiorze Krzy?a Południa [23] . Dzi?ki tym gwiazdom mo?na łatwo rozro?ni? ?prawdziwy” Krzy? Południa od asteryzmu w Gwiazdozbiorze ?agla , zwanego ? Fałszywym Krzy?em ” [25] .

Dwie jasne gwiazdy na dole po prawej to Alfa (z prawej) oraz Beta Centauri (po lewej, nad anten?). Linia, na ktorej le?? obie gwiazdy, wskazuje 4 jasne gwiazdy w Gwiazdozbiorze Krzy?a Południa (na prawo od kopuły teleskopu) w Obserwatorium La Silla [26] .

Na obszarach poło?onych na południe od rownole?nika 29° S Alfa Centauri jest gwiazd? okołobiegunow? i nigdy nie zachodzi za horyzontem [a] . Obie gwiazdy wraz z Krzy?em Południa, znajduj? si? za daleko na południu aby mogły by? widoczne na połnocy. Podczas lata na połkuli połnocnej, poni?ej szeroko?ci 29° N (m.in. na Połwyspie Synaj w Egipcie , na wyspie Lanzarote oraz w Galveston w Stanach Zjednoczonych ) Alfa Centauri znajduje si? blisko południowego horyzontu [24] . Do kulminacji gwiazdy dochodzi ka?dego roku o połnocy 24 kwietnia lub o godz. 21:00 w dniu 8 czerwca [24] [27] .

Ogl?dana z Ziemi, Proxima Centauri znajduje si? w odległo?ci 2,2° od składnikow A oraz B [28] . Jest to w przybli?eniu czterokrotno?? ?rednicy k?towej Ksi??yca w pełni (i prawie połowa odległo?ci mi?dzy Alfa Centauri AB oraz Beta Centauri). Proxima zwykle jest ciemnoczerwon? gwiazd? o jasno?ci obserwowanej rz?du 13,1 m na obszarze o małym zag?szczeniu gwiazd; do jej obserwacji potrzebne s? ?redniej wielko?ci teleskopy. Nazwana jako V645 Cen w katalogu G.C.V.S. (Wersja 4.2), Gwiazda rozbłyskowa typu UV Ceti mo?e gwałtownie rozja?ni? si? o ok. 0,6 magnitudo w ?wietle widzialnym, natomiast po kilku minutach ponownie słabnie [29] . Niektorzy astronomowie ? zarowno amatorzy, jak i profesjonali?ci ? regularnie probuj? namierzy? rozbłyski za pomoc? teleskopow optycznych b?d? radioteleskopow [30] .

Odległo?? [ edytuj | edytuj kod ]

Historyczne szacowania odległo?ci układu Alfa Centauri AB
?rodło Paralaksa ( mas ) Odległo?? ( pc ) Odległo?? ( ly ) Odległo?? (pm) Przypis
Henderson (1839) 1160 ± 110 0,86 +0,09 ?0,07 2,81 +0,29 ?0,24 26,6 +2,8 ?2,3 [31]
Henderson (1842) 912,8 ± 64 1,10 +0,08 ?0,07 3,57 +0,27 ?0,23 33,8 +2,5 ?2,2 [32]
Maclear (1851) 918,7 ± 34 1,09 ± 0,04 3,55 +0,14 ?0,13 33,6 +1,3 ?1,2 [33]
Moesta (1868) 880 ± 68 1,14 +0,10 ?0,08 3,71 +0,31 ?0,27 35,1 +2,9 ?2,5 [34]
Gill & Elkin (1885) 750 ± 10 1,333 ± 0,018 4,35 ± 0,06 41,1 +0,6 ?0,5 [35]
Roberts (1895) 710 ± 50 1,41 +0,11 ?0,09 4,59 +0,35 ?0,30 43,5 +3,3 ?2,9 [36]
Woolley et al. (1970) 743 ± 7 1,346 ± 0,013 4,39 ± 0,04 41,5 ± 0,4 [37]
Gliese & Jahreiß (1991) 749,0 ± 4,7 1,335 ± 0,008 4,355 ± 0,027 41,20 ± 0,26 [38]
van Altena et al. (1995) 749,9 ± 5,4 1,334 ± 0,010 4,349 +0,032 ?0,031 41,15 +0,30 ?0,29 [39]
Perryman et al. (1997) (A oraz B) 742,12 ± 1,40 1,3475 ± 0,0025 4,395 ± 0,008 41,58 ± 0,08 [40] [41] [42] [43]
Soderhjelm (1999) 747,1 ± 1,2 1,3385 +0,0022 ?0,0021 4,366 ± 0,007 41,30 ± 0,07 [44]
van Leeuwen (2007) (A) 754,81 ± 4,11 1,325 ± 0,007 4,321 + 0,024 - 0,023 40,88 ± 0,22 [45]
van Leeuwen (2007) (B) 796,92 ± 25,90 1,25 ± 0,04 4,09 + 0,14 - 0,13 38,7 + 1,3 - 1,2 [46]
RECONS TOP100 (2012) 747,23 ± 1,17 [b] 1,3383 ± 0,0021 4,365 ± 0,007 41,29 ± 0,06 [15]

Galeria [ edytuj | edytuj kod ]

  • Alfa Centauri po lewej, Proxima zaznaczona czerwonym kółkiem, Beta Centauri po prawej
    Alfa Centauri po lewej, Proxima zaznaczona czerwonym kołkiem, Beta Centauri po prawej
  • Względna pozycja dwóch głównych składników układu w 2003 roku
    Wzgl?dna pozycja dwoch głownych składnikow układu w 2003 roku
  • Zbliżenie gwiazd A i B, zdjęcie Teleskopu Hubble’a
    Zbli?enie gwiazd A i B, zdj?cie Teleskopu Hubble’a
  • Orbita składnika B wokół składnika A: widoczna z Ziemi (elipsa nachylona) i widziana sponad płaszczyzny orbity
    Orbita składnika B wokoł składnika A: widoczna z Ziemi (elipsa nachylona) i widziana sponad płaszczyzny orbity
  • Planeta Proxima Centauri b (wizja artystyczna)
    Planeta Proxima Centauri b (wizja artystyczna)

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Uwagi [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ Obliczono dla konkretnej szeroko?ci geograficznej, przy znanej deklinacji gwiazdy (δ) i przy u?yciu wzoru (90°+ δ). Deklinacja Alfy Centauri wynosi ?60°50′, zatem szeroko?? poni?ej ktorej gwiazda b?dzie okołobiegunow? znajduje si? na południe od wspołrz?dnych ?29°10′S (lub 29°S). Analogicznie, miejsce gdzie Alfa Centauri nigdy nie wschodzi, znajduje si? na połnoc od szeroko?ci (90°+ δ) N, czyli +29°N.
  2. ↑ Paralaksa na bazie oblicze? z pozycji van Altena et al. (1995) oraz Soderhjelm (1999).

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ a b c d e Alfa Centauri A w bazie SIMBAD ( ang. )
  2. ↑ a b The Sun and Stars. W: John Wilkinson: New Eyes on the Sun . 2012, s. 219?236, seria: Astronomers’ Universe. DOI : 10.1007/978-3-642-22839-1_10 . ISBN  978-3-642-22838-4 .
  3. ↑ a b Jim Kaler: RIGIL KENTAURUS (Alpha Centauri) with PROXIMA CENTAURI (Alpha Cen C) . [w:] STARS [on-line]. 2016-11-07. [dost?p 2017-07-03]. ( ang. ) .
  4. ↑ a b c d Alfa Centauri B w bazie SIMBAD ( ang. )
  5. ↑ a b Johannes Ebenhaezer Van Zyl: Unveiling the Universe: An Introduction to Astronomy . Springer, 1996. ISBN  3-540-76023-7 .
  6. ↑ a b Centaurus, the Centaur . W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning . Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 154 . ISBN  0-486-21079-0 . ( ang. ) .
  7. ↑ a b Centaurus Constellation . [w:] Constellation Guide [on-line]. [dost?p 2016-11-30]. ( ang. ) .
  8. ↑ Naming Stars . Mi?dzynarodowa Unia Astronomiczna , 2018-06-01. [dost?p 2018-09-24].
  9. ↑ IAU Catalog of Star Names (IAU-CSN) . Mi?dzynarodowa Unia Astronomiczna, 2018-09-07. [dost?p 2018-09-24].
  10. ↑ Alfa Centauri: najbli?szy układ gwiezdny . APOD.pl: Astronomiczne zdj?cie dnia, 2011-07-03.
  11. ↑ M. Beech: Alpha Centauri: Unveiling the Secrets of Our Nearest Stellar Neighbor . Nowy Jork: Springer, 2015, s. x-xi.
  12. ↑ W.   Hartkopf , D.M.   Mason , Sixth Catalog of Orbits of Visual Binaries [online], United States Naval Observatory , 2008 [dost?p 2017-02-28] [zarchiwizowane z adresu 2009-04-12] .
  13. ↑ Aitken, R.G. , ?The Binary Stars”, Dover, 1961, s. 236.
  14. ↑ Kim, Y-C. J. Standard Stellar Models; alpha Cen A and B . ?Journal of the Korean Astronomical Society”. 32, s. 119, 1999. Bibcode :  1999JKAS...32..119K .  
  15. ↑ a b The One Hundred Nearest Star Systems . [w:] Research Consortium On Nearby Stars [on-line]. Georgia State University, 2007-09-07. [dost?p 2014-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-11-12)].
  16. ↑ P. Kervella, F. Thevenin, C. Lovis. Proxima’s orbit around α Centauri . ?Astronomy & Astrophysics”. 598, s. L7, 2017. DOI : 10.1051/0004-6361/201629930 . ISSN   0004-6361 .  
  17. ↑ P. Thebault, F. Marzazi, H. Scholl. Planet formation in the habitable zone of alpha Centauri B . ? Monthly Notices of the Royal Astronomical Society ”. 393, s. L21?L25, 2009. DOI : 10.1111/j.1745-3933.2008.00590.x . arXiv : 0811.0673 .  
  18. ↑ Elisa V. Quintana, Jack J. Lissauer, John E. Chambers, Martin J. Duncan. Terrestrial Planet Formation in the Alpha Centauri System . ? Astrophysical Journal ”. 576 (2), s. 982, 2002. DOI : 10.1086/341808 . Bibcode :  2002ApJ...576..982Q .  
  19. ↑ Mike Wall: Discovery! Earth-Size Alien Planet at Alpha Centauri Is Closest Ever Seen . space.com, 2012-10-16. [dost?p 2012-10-17]. ( ang. ) .
  20. ↑ V. Rajpaul, S. Aigrain, S. Roberts. Ghost in the time series: no planet for Alpha Cen B . ?Oxford Journals”. 456 (1), 2015-10-19. DOI : 10.1093/mnrasl/slv164 . arXiv : 1510.05598 .  
  21. ↑ Odkryto planet? w ekosferze wokoł najbli?szej gwiazdy . Europejskie Obserwatorium Południowe , 2016-08-24. [dost?p 2016-08-24].
  22. ↑ VLT b?dzie szuka? planet w układzie Alfa Centauri . Europejskie Obserwatorium Południowe , 2017-01-09. [dost?p 2017-01-13].
  23. ↑ a b c d E.J.   Hartung , David   Frew , David   Malin , Astronomical Objects for Southern Telescopes , Cambridge University Press , 1994 .
  24. ↑ a b c Norton, A. P., Ed. I. Ridpath: Norton’s 2000.0: Star Atlas and Reference Handbook . Longman Scientific and Technical , 1986, s. 39?40.
  25. ↑ Jacquelin Mitton: The Penguin Dictionary of Astronomy . Penguin Books , 1993, s. 148 .
  26. ↑ Our Nearest Star System Observed Live . [dost?p 2016-01-27].
  27. ↑ James, Andrew: 'The '?Constellations: Part 2 Culmination Times”' . Southern Astronomical Delights, Sydney, New South Wales. [dost?p 2008-08-06].
  28. ↑ Matthews, R. A. J, Gilmore, Gerard. Is Proxima really in orbit about α Cen A/B? . ? Monthly Notices of the Royal Astronomical Society ”. 261, s. L5, 1993. DOI : 10.1093/mnras/261.1.l5 . Bibcode :  1993MNRAS.261L...5M .  
  29. ↑ G. Fritz   Benedict i inni , Proxima Centauri: Time-resolved Astrometry of a Flare Site using HST Fine Guidance Sensor 3 , ASP Conf. Ser. 154, The Tenth Cambridge Workshop on Cool Stars, Stellar Systems and the Sun, 1998, s. 1212, Bibcode :  1998ASPC..154.1212B .
  30. ↑ Page, A.A. Mount Tamborine Observatory . ?International Amateur-Professional Photoelectric Photometry Communication”. 10, s. 26, 1982. Bibcode :  1982IAPPP..10...26P .  
  31. ↑ Henderson, H. On the parallax of α Centauri . ? Monthly Notices of the Royal Astronomical Society ”. 4 (19), s. 168?169, 1839. DOI : 10.1093/mnras/4.19.168 . Bibcode :  1839MNRAS...4..168H .  
  32. ↑ T.   Henderson , The Parallax of α Centauri, deduced from Mr. Maclear’s Observations at the Cape of Good Hope, in the Years 1839 and 1840 , t. 12, Memoirs of the Royal Astronomical Society, 1842, s. 370?371, Bibcode :  1842MmRAS..12..329H .
  33. ↑ T.   Maclear , Determination of the Parallax of α1 and α2 Centauri, from Observations made at the Royal Observatory, Cape of Good Hope, in the Years 1842-3-4 and 1848 , t. 20, Memoirs of the Royal Astronomical Society, 1851, s. 98, Bibcode :  1851MmRAS..20...70M .
  34. ↑ C.G.   Moesta , Bestimmung der Parallaxe von α und β Centauri (Determining the parallax of α and β Centauri) , wyd. 8, t. 71, Astronomische Nachrichten, 1868, s. 117?118, DOI :  10.1002/asna.18680710802 , Bibcode :  1868AN.....71..113M ( niem. ) .
  35. ↑ David   Gill , W.L.   Elkin , Heliometer-Determinations of Stellar Parallax in the Southern Hemisphere , t. 48, Memoirs of the Royal Astronomical Society, 1885, s. 188, Bibcode :  1885MmRAS..48....1G .
  36. ↑ Alex W.   Roberts , Parallax of α Centauri from Meridian Observations 1879?1881 , wyd. 12, t. 139, Astronomische Nachrichten, 1895, s. 189?190, DOI :  10.1002/asna.18961391202 , Bibcode :  1895AN....139..177R .
  37. ↑ R.   Woolley i inni , Catalogue of stars within 25 parsecs of the Sun , ?Royal Observatory annals”, 5, Royal Greenwich Observatory, 1970, Bibcode :  1970ROAn....5....1W [dost?p 2014-05-09] .
  38. ↑ W. Gliese, H. Jahreiß: Gl 559 . [w:] Preliminary Version of the Third Catalogue of Nearby Stars [on-line]. Astronomische Rechen-Institut, 1991. [dost?p 2014-05-09].
  39. ↑ W.F. Van Altena, J.T. Lee, E.D. Hoffleit: GCTP 3309 . Wyd. czwarte. Yale University Observatory, 1995, seria: The General Catalogue of Trigonometric Stellar Parallaxes. [dost?p 2014-05-09].
  40. ↑ Perryman et.al: HIP 71683 . [w:] The Hipparcos and Tycho Catalogues [on-line]. 1997. [dost?p 2014-05-09].
  41. ↑ Perryman et.al: HIP 71683 . [w:] The Hipparcos and Tycho Catalogues [on-line]. 1997. [dost?p 2014-05-09].
  42. ↑ Perryman et.al: HIP 71681 . [w:] The Hipparcos and Tycho Catalogues [on-line]. 1997. [dost?p 2014-05-09].
  43. ↑ Perryman et.al: HIP 71681 . [w:] The Hipparcos and Tycho Catalogues [on-line]. 1997. [dost?p 2014-05-09].
  44. ↑ Staffan Soderhjelm: HIP 71683 . [w:] Visual binary orbits and masses post Hipparcos [on-line]. 1999. [dost?p 2014-05-09].
  45. ↑ Floor van Leeuwen: HIP 71683 . [w:] Validation of the new Hipparcos reduction [on-line]. 2007.
  46. ↑ Floor van Leeuwen: HIP 71681 . [w:] Validation of the new Hipparcos reduction [on-line]. 2007.

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

  • Tablice fizyczno-astronomiczne . Wyd. IV. Warszawa: Adamantan, 2005. ISBN  83-7350-065-0 .

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Alfa_Centauri&oldid=73476853 ”