Aleksiej Nikołajewicz Kuropatkin
(
ros.
Алексей Николаевич Куропаткин
; ur.
17 marca
?
/
29 marca
1848
w powiecie
chołmskim
guberni
pskowskiej
, zm. 16 stycznia 1925 w maj?tku Szeszurino, w powiecie
toropieckim
guberni pskowskiej) ? generał piechoty (1900), generał adiutant (1902), rosyjski Minister Wojny w latach 1898-1904, cz?sto obarczany odpowiedzialno?ci? za głowne pora?ki Rosjan w czasie
wojny rosyjsko-japo?skiej
, szczegolnie w
bitwie pod Mukdenem
i
bitwie pod Liaoyang
.
Kształcił si? w Korpusie Kadetow i
1 Pawłowskiej Szkole Wojskowej
. Promowany nas stopie? oficerski w 1866 w 1 turkiesta?skim batalionie strzeleckim. Słu?ył w Turkiestanie. Uczestnik wojen o podporz?dkowanie przez Rosj? Azji w latach 1866-1868, 1875-1877.
W 1874 uko?czył
Mikołajewsk? Akademi? Sztabu Generalnego
. Po zako?czeniu akademii słu?ył w Turkiesta?skim Okr?gu Wojskowym. Od 16 grudnia 1875 starszy adiutant sztabu okr?gu, od 1876 oficer do zada? specjalnych sztabu okr?gu. W 1877 skierowany do sztabu głownego armii uczestnicz?cej w wojnie rosyjsko tureckiej 1877-1878. Za udział w działaniach wyro?niony orderem ?wi?tego Jerzego 4. stopnia i złot? broni?. Od lipca 1877 starszy oficer do zada? specjalnych Naczelnego Dowodcy Wielkiego ksi?cia
Mikołaja Mikołajewicza
(starszego). Od wrze?nia 1877 do wrze?nia 1878 szef sztabu 16 Dywizji Piechoty. Od wrze?nia 1878 adiunkt w Mikołajewskiej Akademii Sztabu Generalnego. Od sierpnia 1879 dowodca Turkiesta?skiej Brygady Piechoty, po?niej przedstawiciel kieruj?cy cz??ci? azjatyck? Sztabu Głownego, szef sztabu awangardy Oddziału Kulczy?skiego, szef sztabu Oddziału Turkiesta?skiego. Za udział w walkach nagrodzony
Orderem ?wi?tego Jerzego
3. stopnia (1881). Od marca 1883 w Sztabie Głownym armii rosyjskiej. Od 27 marca 1890 dowodca Wojsk Obwodu Zakaspijskiego. Od stycznia 1898 do 7 lutego 1904 minister wojny (do 1 lipca 1898 pełni?cy obowi?zki ministra) i przewodnicz?cy Rady Wojennej.
Po rozpocz?ciu wojny rosyjsko-japo?skiej 1904-1905 7 lutego 1904 wyznaczony na dowodc? Armii Mand?urskiej. Dowodził cało?ci? l?dowych sił zbrojnych walcz?cych z Japoni?. Działał zgodnie z doktryn? pasywno-obronn?, co stało si? jedn? z przyczyn kl?ski armii rosyjskiej. Od 13 pa?dziernika 1904 Naczelny Dowodca cało?ci rosyjskich sił l?dowych i morskich walcz?cych z Japoni?. Po kl?sce pod Mukdenem 3 marca 1905 usuni?ty ze stanowiska i wezwany do
Petersburga
na rozmow? z carem. Prosił cara o pozostawienie go na Japo?skim Teatrze Działa? Wojennych. 8 maja wyznaczony na dowodc? 1 Armii Mand?urskiej. W zwi?zku z likwidacj? 1 Armii 3 lutego 1906 usuni?ty ze stanowiska i pozostawiony w ?wicie cara.
Po rozpocz?ciu
I wojny ?wiatowej
zło?ył pro?b? o skierowanie na front, lecz nie uzyskał poparcia wielkiego ksi?cia
Mikołaja Mikołajewicza
(młodszego). 12 wrze?nia 1915 wyznaczony na dowodc? Korpusu Grenadierow. W działaniach wojennych nie pokazał zdolno?ci dowodczych. 23 stycznia 1916 zorganizował atak na Niemcow, dwoma pułkami z u?yciem reflektorow. Niemcy rozbili ostrzałem artylerii reflektory, pułki z wielkimi stratami odrzucili. W styczniu 1916 wyznaczony na dowodc? 5 Armii
Frontu Połnocnego
. Na skutek choroby gen.
Nikołaja Ruzskiego
6 lutego 1916 otrzymał rozkaz obj?cia obowi?zkow naczelnego dowodcy Frontu Połnocnego (1, 5, 12 Armie, 42 samodzielny Korpus). 21 marca rozpocz?ł operacj?, ktora miała na celu zwi?za? walk? wojska niemieckie i nie pozwoli? dowodztwu niemieckiemu przerzuci? wojska pod
Verdun
. Operacja nie przyniosła rezultatu. Wojska rosyjskie poniosły straty (60 tys. ?ołnierzy). Dowodztwo niemieckie pod Verdun przerzuciło 3 Korpus Alpejski, 3 i 103 Dywizj? Piechoty. Po tej operacji Kuropatkin doszedł do wniosku, ?e wszelkiego rodzaju działania zaczepne prowadzone przez wojska rosyjskie nie maj? sensu ze wzgl?du na przewag? techniczn? wojsk niemieckich. Na odprawie 14 kwietnia w
Stawce
, dotycz?cej dalszych działa? wojennych, wyraził ten pogl?d. Pod wpływem gen.
A. A. Brusiłowa
Stawka przyj?ła decyzje o dalszym prowadzeniu operacji zaczepnych i wyznaczyła operacj? na 31 maja. Zgodnie z dyrektyw? Stawki głowne uderzenie miało by? przeprowadzone siłami
Frontu Zachodniego
, a fronty Połnocny i
Południowo-Zachodni
otrzymały zadanie wsparcia, przy czym armie Kuropatkina miały prowadzi? uderzenie na pomocniczym kierunku na
?wi?ciany
. Gen. Kuropatkin przygotował operacj? przeciwko spodziewanemu desantowi z Liflandii. 12 Armia z jego frontu rozpocz?ła przygotowania do działa? na tyły armii niemieckich. W ko?cu czerwca odwołany ze stanowiska dowodcy Frontu.
Od 22 lipca 1916 generał gubernator Turkiestanu i dowodca Siemirecze?skiego Kozackiego Wojska. Kierował tłumieniem
powstania w Turkiestanie
.
Po
rewolucji lutowej
30 lutego 1917 usuni?ty ze stanowiska, chocia? oficjalnie był gubernatorem do 5 czerwca 1917, kiedy to został wyznaczony członkiem Aleksandrowskiego Komitetu Rannych.
Od maja 1917 do ko?ca ?ycia mieszkał w swoim byłym maj?tku Szeszurino w
powiecie chołmskim
. Zorganizował szkoł? wiejsk?, w ktorej pracował jako nauczyciel. Wykładał tak?e w szkole ?redniej. W 1918 i 1919 odrzucił propozycj? ambasadora francuskiego dotycz?c? emigracji i przedstawicieli oddziałow Białej Gwardii walki z władz? sowieck?. Został zamordowany przez bandytow. Pochowany w maj?tku. W 1964 na mogile postawiono pomnik z napisem ?Zało?ycielowi szkoły wiejskiej w Nagowsku”.
Autor prac wojskowo-historycznych i wojskowo-geograficznych.
- K. A. Zalesskij,
I mirowaja wojna. Rukowoditieli i wojennaczalniki
, ?WECZE”, Moskwa 2000
- Bolszaja Sowietskaja Encykłopedia
, t. 14, Moskwa 1973