Akademicki Ranking Uniwersytetow ?wiata ( ang. Academic Ranking of World Universities - ARWU ), zwyczajowo lista szanghajska lub ranking szanghajski ? zestawienie klasyfikuj?ce uczelnie na podstawie osi?gni?? naukowych i badawczych ich pracownikow i absolwentow. W latach 2003-2008 ranking był prowadzony i opracowywany przez Institute of Higher Education przy Uniwersytecie Jiao Tong w Szanghaju , a od 2009 robi to ShanghaiRanking Consultancy (organizacja formalnie nie podporz?dkowana ?adnym uniwersytetom ani agencjom rz?dowym) ^{[1] [2] [3]} .

Opis [ edytuj | edytuj kod ]

Ranking tworzony jest w oparciu o 4 kryteria: jako?? edukacji ( Quality of Education ), jako?? kadry ( Quality of Faculty ), publikacje przypisane uczelni ( Research Output ) i przeci?tny wynik pracownika ( Per Capita Performance ). Jako?? kadry ma wag? 10% i ustala si? j? na podstawie liczby absolwentow, ktorzy otrzymali Nagrody Nobla i Medale Fieldsa . Na jako?? kadry składaj? si? 2 wska?niki (oba z wag? 20%), mianowicie liczby pracownikow, ktorzy otrzymali Nagrody Nobla i Medale Fieldsa i takich, ktorzy uznani zostali za najcz??ciej cytowanych ( Highly Cited Researchers ) przez firm? Clarivate. W przypadku publikacji uwzgl?dnia si? osobno artykuły tylko z czasopism Nature i Science (waga 20%) i wszystkie indeksowane w Science Citation Index-Expanded i Social Science Citation Index (tak?e z wag? 20%). Ostatnie kryterium ma wag? 10% i jego wynik ustala si? na podstawie powy?szych 5 wska?nikow z uwzgl?dnieniem liczby kadry akademickiej uczelni ^{[4] [1]} .

Obecnie ARWU obejmuje ponad 1800 uczelni, ale publikuje si? jedynie list? 1000 najwy?ej sklasyfikowanych (w latach 2003-2016 było ich 500, a w 2017 - 800). Dokładne miejsce w rankingu podawane jest tylko w przypadku pierwszej setki, pozostałe uczelnie wymieniane s? w grupach licz?cych 50 (miejsca 101-200) lub 100 (pozostałe) placowek ^{[1] [5]} .

We wszystkich dotychczasowych edycjach rankingu (stan na czerwiec 2024) pierwsze miejsce zajmował Uniwersytet Harvarda . W ostatnim rankingu (z 2023 roku) drugi był Uniwersytet Stanforda , a trzeci Massachusetts Institute of Technology . W pierwszej dziesi?tce było a? 8 uczelni ameryka?skich (w pierwszej setce było ich 38, a w całym rankingu 187). Najlepsz? uczelni? europejsk? był, zajmuj?cy czwarte miejsce w rankingu ogolno?wiatowym, University of Cambridge , w pierwszej dziesi?tce - na siodmym miejscu - uplasował si? te? University of Oxford . Najlepsz? uczelni? francusk? okazał si? pi?tnasty Universite Paris-Saclay , a szwajcarsk? dwudziesta ETH Zurich . Z uczelni azjatyckich najwy?ej - na 22. miejscu - sklasyfikowano Tsinghua University .

W rankingu uwzgl?dniane s? tak?e polskie szkoły wy?sze: w 2023 Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Jagiello?ski znajdowały si? odpowiednio w pi?tej setce rankingu, Akademia Gorniczo-Hutnicza i Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu w dziewi?tej, a Uniwersytet im. Adama Mickiewicza , Politechnika Gda?ska , Warszawski Uniwersytet Medyczny , Uniwersytet Mikołaja Kopernika i Politechnika Warszawska w dziesi?tej. W pierwszym (z 2003, obejmuj?cym jedynie 500 uczelni) było ich 3: Uniwersytet Warszawski (miejsca 301-350), Uniwersytet Jagiello?ski i Uniwersytet Wrocławski . W rankingu z 2016 (ostatnim przed powi?kszeniem) uplasowały si? jedynie UW i UJ, w 2017 (w zestawieniu obejmuj?cym 800 placowek) Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Jagiello?ski, Akademia Gorniczo-Hutnicza, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, ?l?ski Uniwersytet Medyczny i Uniwersytet Wrocławski, a w 2018 (pierwszym z 1000 uczelni) Polska miała 12 reprezentantow ^[5] .

Oprocz ogolnej klasyfikacji uczelni, tworzone jest tak?e zestawienie szkoł wy?szych w ramach poszczegolnych dyscyplin - Global Ranking of Academic Subjects ( GRAS ). Po raz pierwszy opublikowano go w roku 2017. Ranking z 2023 obejmuje 55 dyscyplin pogrupowanych w 5 dziedzin: nauk przyrodniczych, medycznych, społecznych, o ?yciu oraz technicznych i in?ynieryjnych. W zestawieniach znalazło si? ponad 1900 uczelni ze 104 krajow. Rankingi w poszczegolnych dyscyplinach obejmuj? ro?ne ilo?ci uczelni (od 100 do 500) ^[6] .

W GRAS 2023 sklasyfikowano 7 dyscyplin prowadzonych na Uniwersytecie Warszawskim. Najwy?sze pozycje zaj?ły fizyka i matematyka ? w przedziale miejsc 101-150 (w?rod 500 uczelni) ^{[7] [6]} . Z kolei Uniwersytet Jagiello?ski został sklasyfikowany w 12 dziedzinach, z ktorych najlepiej wypadła matematyka (miejsca 151-200) ^{[8] [6]} . Na miejscach 76-100 (500 uczelni) znalazły si? nauki rolnicze Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu , taki sam wynik (ale w?rod 300 uczelni) osi?gn?ły te? nauki weterynaryjne Szkoły Głownej Gospodarstwa Wiejskiego ^[6] .

Krytyka [ edytuj | edytuj kod ]

Wielu ekspertow uwa?a ranking szanghajskiego uniwersytetu za niemiarodajny, mi?dzy innymi ze wzgl?du na przyj?te przez jego autorow kryteria faworyzuj?ce dziedziny, w ktorych przyznawane s? Nagrody Nobla, oraz du?? rol? publikacji w ? Nature ” lub ? Science ”, co działa na niekorzy?? dziedzin humanistycznych i technicznych ^[9] .

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

• ?wiatowe Rankingi Uniwersyteckie QS
• webometryczny ranking uniwersytetow ?wiata

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• Witryna internetowa Akademickiego Rankingu Uniwersytetow ?wiata ( ang. )