Adelajda Orlea?ska (1698?1743)

Batylda
Bathilde
	Maria Ludwika Adelajda Orlea?ska ; Marie Louise Adelaide d'Orleans
	Ksieni
	; Portret panny Batyldy z Chartres w stroju pielgrzymim , mal. Jean-Baptiste Santerre , 1718, Wersal
Kraj działania	Francja
Data i miejsce urodzenia	13 sierpnia 1698 ; Wersal
Data i miejsce ?mierci	10 lutego 1743 ; Pary?
Miejsce pochowku	Ko?cioł Val-de-Grace w Pary?u
	Ksieni Chelles
Okres sprawowania	6 czerwca 1719 ? 10 lutego 1743
Wyznanie	katolicyzm
Ko?cioł	Ko?cioł rzymskokatolicki
?luby zakonne	1717
	Multimedia w Wikimedia Commons

Batylda z Chartres ^[1], fr. Bathilde de Chartres , wła?c. Maria Ludwika Adelajda Orlea?ska , fr. Marie Louise Adelaide d'Orleans (ur. 13 sierpnia 1698 w Wersalu , zm. 10 lutego 1743 w Pary?u ) ? francuska benedyktynka , w 1719?1743 ksieni Chelles .

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Adelajda, bo tym imieniem zwracali si? do niej bliscy, urodziła si? jako corka Filipa II (1674?1723), ksi?cia Orleanu , i jego ?ony Franciszki Marii de Bourbon (1677?1749), za panowania Ludwika XIV Wielkiego (1638?1715), ktory jednocze?nie był dla niej dziadkiem (w linii ?e?skiej) i stryjecznym dziadkiem (w m?skiej). Miała sze?cioro rodze?stwa, siostry: starsz? Mari? Ludwik? (1695?1719), młodsze Karolin? Aglai? (1700?1761), Ludwik? El?biet? (1709?1742), Filipin? El?biet? (1714?1734) i Ludwik? Dian? (1716?1736), oraz brata Ludwika (1703?1752). Dzieci?stwo sp?dziła, mieszkaj?c w pałacu wersalskim . Z dniem urodzenia otrzymała od krola tytuł honorowy panny z Chartres ( fr. Mademoiselle de Chartres ), ktory przysługiwał jej do 1710, kiedy to starsza siostra wyszła za m??, a sam? Adelajd? zacz?to tytułowa? pann? orlea?sk? ( fr. Mademoiselle d'Orleans ).

W wieku nastoletnim nawi?zała bliskie relacje z siostrami Mari? Ludwik? i Karolin? Aglai?. Jednak to Adelajda była uwa?ana na najurodziwsz? i najbardziej wdzi?czn? z corek orlea?skich, b?d?c ulubienic? babki El?biety Karoliny Wittelsbach (1652?1722) ^[2]. Odebrała staranne wychowanie, typowe dla panien dworskich jej czasow. Wykazywała szczegolne uzdolnienia muzyczne i taneczne. Obok tego interesowała si? filozofi? i teologi? oraz naukami przyrodniczymi, poprzez samokształcenie rozwijała wiedz? z zakresu fizjologii i chirurgii człowieka ^[2].

Rodzice rozwa?ali wyda? j? za m?? za Ludwika Augusta (1700?1755), ksi?cia Dombes, najstarszego syna Ludwika Augusta (1670?1736), ksi?cia Maine, i Ludwiki Benedykty de Bourbon-Conde (1676?1753). Jednak bardzo pobo?na Adelajda nie wzbudziła uwagi młodego ksi?cia, ktora jednak swatała go z młodsz? siostr? Karolin? Aglai?. Kolejnym kandydatem do r?ki Adelajdy był Jakub Franciszek Stuart (1688?1766), pretendent do tronu Wielkiej Brytanii, ktory zrezygnował z zalotow, zorientowawszy si?, ?e narzeczona jest znacznie lepiej wykształcona ^[3].

Chc?c rozwija? si? duchowo i intelektualnie, Adelajda postanowiła wst?pi? do zakonu ^[3]. W sierpniu 1718 zło?yła ?luby wieczyste w zgromadzeniu benedyktynek w Pary?u i przyj?ła imi? zakonne Batylda ^[4]. Wkrotce, w wieku 21 lat, została wyznaczona na nast?pczyni? ksieni Chelles przez niedoszłego te?cia, regenta krola Ludwika XV Ukochanego (1710?1774) ^[5]. 6 czerwca 1719 obj?ła koadiutur? nad opactwem, z pełni? praw podejmowania decyzji. W 1720 uzyskała podobny urz?d dla opactwa w Noyon , ale nigdy go nie obj?ła. W marcu 1723, po ?mierci poprzedniczki Charlotty Agnes de Villars (ur. 1654), odbył si? ingres do ko?cioła opackiego w Chelles ^[6]. Jako ksieni dbała o popraw? warunkow sanitarnych klasztoru i miasta, buduj?c uj?cie wody. Zało?yła te? szkoł? klasztorn? dla dziewcz?t w Nevers .

Była miło?niczk? sztuki i mecenask? muzyki. W 1720?1721 przy okazji ?lubu siostry Karoliny Aglai odbyła podro? do połnocnych i ?rodkowych Włoch . Z jej inicjatywy w 1719?1731 funkcj? kapelmistrza opactwa i ?superintendenta komnat ksieni” pełnił Jean-Baptiste Morin (1677?1745) ^[7].

Zmarła w 1743 w Pary?u w czasie rekonwalescencji po ?le przebytej ospie . Została pochowana w tamtejszym ko?ciele Val-de-Grace .

W literaturze [ edytuj | edytuj kod ]

Adelajda Orlea?ska pojawia si? dwukrotnie jako posta? utworow literacko-fabularnych . Polskiemu czytelnikowi mo?e by? znana jako bohaterka Corki regenta (1845) Aleksandra Dumasa . Autor charakteryzuje j? jako kobiet? pi?kn? i powabn?, ale ?osobliw?”, interesuj?c? si? polowaniem i fechtunkiem, wykazuj?c? zainteresowania nie tylko muzyk?, ale te? chemi? i medycyn? ^[8].

Przodkowie [ edytuj | edytuj kod ]


Prapradziadkowie	kr. Francji Henryk IV Wielki (1553?1610) ∞1600 Maria Medycejska (1575?1642)	kr. Hiszpanii Filip III (1578?1621) ∞1599 Małgorzata Rakuszanka (1584?1611)	kr. Czech palatyn Re?ski Fryderyk V Zimowy (1596?1632) ∞1613 El?bieta Stuart (1596?1662)	landgraf Hesji-Kassel Wilhelm V Stały (1602?1637) ∞1736 Amelia El?bieta z Hanau (1602?1651)	kr. Francji Henryk IV Wielki (1553?1610) ∞1600 Maria Medycejska (1575?1642)	kr. Hiszpanii Filip III (1578?1621) ∞1599 Małgorzata Rakuszanka (1584?1611)	Gaspard de Rochechouart (1575?1643) ks. Mortemart ∞? Louise de Maure (1575??)	Jean de Grandseigne (???) markiz Marsillac ∞? Catherine de La Beraudiere (???)
Pradziadkowie	kr. Francji, Ludwik XIII Sprawiedliwy (1601?1641) ∞1615 Anna Habsbur?anka (1601?1666)		palatyn Re?ski, Karol Ludwik (1617?1680) ∞1650 Karolina Heska-Kassel (1627?1685)		kr. Francji, Ludwik XIII Sprawiedliwy (1601?1641) ∞1615 Anna Habsbur?anka (1601?1666)		Gabriel de Rochechouart (1600?1675), ks. Mortemart ∞1632 Diane de Grandseigne (1615?1666)
Dziadkowie	Filip I Orlea?ski (1640?1701), ks. Orleanu ∞1671 El?bieta Karolina Wittelsbach (1652?1722)				kr. Francji, Ludwik XIV Wielki (1638?1715) x Franciszka de Rochechouart (1641?1707)
Rodzice	Filip II Orlea?ski (1674?1723), ks. Orleanu ∞1692 Franciszka Maria de Bourbon (1677?1749)
Adelajda Orlea?ska (1698?1743)

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ Imi? zakonne.
↑ ^a ^b d'Orleans ↓ , s. 225?228.
↑ ^a ^b Saint-Simon ↓ , s. 23?38.
↑ Saint-Simon ↓ , s. 200?201.
↑ Saint-Simon ↓ , s. 99?111.
↑ Saint-Simon ↓ , s. 269.
↑ Francois F. Turellier Francois F. , Un Processional, etabli par Jean-Baptiste Morin (1677?1745) , ?Ostinato Rigore: revue internationale d’etudes musicales”, 8?9, 1997, s. 283?291 , ISSN 1251-3369 ( fr. ) .
↑ Aleksander A. Dumas Aleksander A. , Corka regenta , Warszawa: ?Hachette”, 2014, s. 64?65, 275, ISBN 978-83-7739-716-9 .

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

Elisabeth Charlotte d'Orleans : Memoirs of Louis XIV and His Court and of the Regency . David Widger (tłum.); Ron Burkey (oprac.). Wyd. 3. Moscow: ?Dedo” Press, 2007. ISBN 978-1-4065-5981-1 . ( ang. ) .
Ludwik Saint-Simon : Pami?tniki . Maria Boche?ska, Aleksander Boche?ski (tłum.); Aleksander Boche?ski (oprac.). Wyd. 2. T. 1?2. Warszawa: PIW , 1984. ISBN 83-06-01025-6 .

[1] Imi? zakonne.

[CITEREFd'Orleans225–228-2] 'Orleans ↓ , s. 225?228.

[CITEREFSaint-Simon23–38-3] Saint-Simon ↓ , s. 23?38.

[CITEREFSaint-Simon200–201-4] Saint-Simon ↓ , s. 200?201.

[CITEREFSaint-Simon99–111-5] Saint-Simon ↓ , s. 99?111.

[CITEREFSaint-Simon269-6] Saint-Simon ↓ , s. 269.

[7] Francois F. Turellier Francois F. , Un Processional, etabli par Jean-Baptiste Morin (1677?1745) , ?Ostinato Rigore: revue internationale d’etudes musicales”, 8?9, 1997, s. 283?291 , ISSN 1251-3369 ( fr. ) .

[8] Aleksander A. Dumas Aleksander A. , Corka regenta , Warszawa: ?Hachette”, 2014, s. 64?65, 275, ISBN 978-83-7739-716-9 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]