Orkus i jego ksi??yc Vanth
|
| Odkrywca
|
M. Brown
,
Chad Trujillo
,
D. Rabinowitz
[1]
|
| Data odkrycia
|
17 lutego 2004
[1]
[2]
|
| Numer kolejny
|
90482
|
| Oznaczenie tymczasowe
|
2004 DW
|
| Charakterystyka
orbity
(2023-09-13)
|
Przynale?no??
obiektu
|
Pas Kuipera
plutonek
[3]
[4]
|
| Poło? wielka
|
39,15
[2]
au
|
| Mimo?rod
|
0,2277
[2]
|
| Peryhelium
|
30,23
[2]
au
|
| Aphelium
|
48,06
[2]
au
|
Okres obiegu
wokoł Sło?ca
|
244,93
[2]
lat
|
| Inklinacja
|
20,56
[2]
°
|
| Charakterystyka fizyczna
|
| ?rednica
|
874 ? 1020
[5]
km
910 ± 45
[6]
km
|
| Masa
|
6,41 ± 0,19 × 10
20
[7]
kg
|
| ?rednia
g?sto??
|
2,3 ± 0,8
[7]
g/cm
3
|
| Okres obrotu
|
ok. 13,188
[2]
h
|
| Albedo
|
0,20
[5]
,
0,28 ± 0,04
[8]
|
| Jasno?? absolutna
|
ok. 2,18
[2]
m
|
| ?rednia temperatura powierzchni
|
<44
[9]
K
|
| Satelity naturalne
|
1 (
Vanth
)
[2]
|
|
|
(90482) Orkus
(2004 DW) ? du?a
planetoida
transneptunowa
[2]
z
Pasa Kuipera
, obiekt typu
plutonek
[3]
[4]
. Prawdopodobnie w przyszło?ci zostanie ona zaliczona do grona
planet karłowatych
.
Planetoida została odkryta 17 lutego 2004 w
Obserwatorium Palomar
przez
Mike’a Browna
,
Chada Trujillo
i
Davida Rabinowitza
[1]
przy pomocy
Teleskopu Samuela Oschina
. Otrzymała ona najpierw oznaczenie prowizoryczne
2004 DW
. Obiekt ten został po?niej odnaleziony na wykonanych wcze?niej zdj?ciach, pochodz?cych nawet z 8 listopada 1951
[3]
[2]
.
Nazwa obiektu pochodzi od
Orkusa
, boga zmarłych z
mitologii rzymskiej
.
Orbita
(90482) Orkusa nachylona jest do płaszczyzny
ekliptyki
pod k?tem 20,56°. Ma ona podobny kształt do orbity
Plutona
, ale jest inaczej zorientowana w przestrzeni. Na jeden obieg wokoł
Sło?ca
ciało to potrzebuje ok. 245
lat
, kr???c w ?redniej odległo?ci 39,2
j.a.
od Sło?ca
[2]
. Orkus znajduje si? w
rezonansie orbitalnym
3:2 z Neptunem (czyli jest to
plutonek
)
[3]
.
Obserwacje w dalekiej podczerwieni, przeprowadzone w 2007 roku przez
Kosmiczny Teleskop Spitzera
, pozwoliły stwierdzi?, ?e Orkus ma ?rednic? 946,3
+74,1
−72,3
km
[5]
. Jego
albedo
wynosi 0,20, a
jasno?? absolutna
to ok. 2,18
m
. ?rednia
temperatura
jego powierzchni szacowana jest na mniej ni? 44
K
[9]
.
Na powierzchni Orkusa stwierdzono za pomoc?
bada? spektroskopowych
obecno??
zwi?zkow organicznych
i
lodu wodnego
. Powierzchnia ma neutraln? barw?.
W 2005 roku odkryto
towarzysza
Orkusa, ktory oznaczony został prowizorycznie
S/2005 (90482) 1
. Jego ?rednica szacowana jest na 443 ± 10 km
[4]
. Obiega on Orkusa w czasie ok. 9,53915 dni w odległo?ci ok. 9000 km
[6]
. Przypuszcza si?, ?e jest to raczej przechwycona planetoida, ni? fragment wybity przez kolizj?.
W 2009 roku nadano mu nazw?
Vanth
, pochodz?c? z mitologii
etruskiej
[2]
.
- ↑
a
b
c
Discovery Circumstances: Numbered Minor Planets (90001)-(95000)
. Minor Planet Center, 2014-01-17. [dost?p 2014-02-17].
(
ang.
)
.
- ↑
a
b
c
d
e
f
g
h
i
j
k
l
m
n
(90482) Orkus
w bazie
Jet Propulsion Laboratory
(
ang.
)
[dost?p 2023-09-24]
- ↑
a
b
c
d
Marc W. Buie:
Orbit Fit and Astrometric record for 90482
. SwRI (Space Science Department), 2009-12-25. [dost?p 2009-12-25].
(
ang.
)
.
- ↑
a
b
c
Wm. Robert Johnston:
List of Known Trans-Neptunian Objects
. Johnston’s Archive, 2023-07-23. [dost?p 2023-09-24].
(
ang.
)
.
- ↑
a
b
c
Physical Properties of Kuiper Belt and Centaur Objects: Constraints from Spitzer Space Telescope
. 2007-11-05. [dost?p 2009-12-25].
(
ang.
)
.
- ↑
a
b
Wm. Robert Johnston:
(90482) Orcus and Vanth
. [w:]
Johnston’s Archive
[on-line]. 2019-05-27. [dost?p 2019-07-14].
(
ang.
)
.
- ↑
a
b
Carry, B., Hestroffer, D., Demeo, F.E., Thirouin, A. i inni.
Integral-field spectroscopy of (90482) Orcus-Vanth
. ?Astronomy & Astrophysics”. 534, s. A115, 2011.
DOI
:
10.1051/0004-6361/201117486
.
arXiv
:
0910.4784
.
Bibcode
:
2011A&A...534A.115C
.
(
ang.
)
.
- ↑
Brown M.E., Ragozzine, D., Stansberry, J., Fraser, W.C.
The size, density, and formation of the Orcus-Vanth system in the Kuiper belt
. ?The Astronomical Journal”. 139 (6), s. 2700?2705, 2010.
DOI
:
10.1088/0004-6256/139/6/2700
.
arXiv
:
0910.4784
.
Bibcode
:
2010AJ....139.2700B
.
(
ang.
)
.
- ↑
a
b
Barucci M.A., Merlin, Guilbert, Bergh i inni.
Surface composition and temperature of the TNO Orcus
. ?Astronomy and Astrophysics”. 479 (1), s. L13?L16, 2008.
DOI
:
10.1051/0004-6361:20079079
.
Bibcode
:
2008A&A...479L..13B
.
(
ang.
)
.