Układ kontroli trakcji
,
system kontroli trakcji
,
TCS
(
ang.
traction control system
, dosł. ?system kontroli trakcji”),
ASR
(
niem.
Antriebsschlupfregelung
, dosł. ?regulacja po?lizgu nap?du”) ?
system
zaliczany do grupy systemow
Advanced Vehicle Control Systems
(
Automated Highway Systems
), ktorego głownym zadaniem jest niedopuszczenie do nadmiernego
po?lizgu
koł pojazdu podczas przyspieszania, objawiaj?cego si? ich buksowaniem. Układ kontroli trakcji wchodzi w skład
układu stabilizacji toru jazdy
(ESC).
Po?rednio systemy takie mog? wpływa? rownie? na polepszenie wła?ciwo?ci trakcyjnych pojazdu podczas ruchu w zakr?cie. Wi?kszo?? systemow działa jedynie w zakresie niskich pr?dko?ci pojazdu (do 40 km/h) aczkolwiek budowane s? te? wersje działaj?ce dla całego zakresu pr?dko?ci. Jest kolejnym, po systemie
ABS
, podwy?szaj?cym
bezpiecze?stwo czynne
. Działanie systemu wpływa tak?e na zmniejszenie zu?ycia opon i paliwa. System ten wykorzystuje elementy systemu ABS. Mo?e rownie? wykorzystywa? inne elementy, jak jednostk? steruj?c? prac? silnika.
W zale?no?ci od producenta samochodu system taki mo?e posiada? ro?ne nazwy. W Polsce jednym z popularniejszych okre?le? jest
ASR
(od
niem.
Antriebsschlupfregelung
). Nazwa ASR jest wykorzystywana w pojazdach produkowanych m.in. przez koncern
Mercedes-Benz
,
Volkswagen
,
Fiat
lub
Rover
. Koncerny
Ford
,
Saab
, Mazda oraz Chevrolet (Daewoo) stosuj? nazw?
TCS
(od ang.
Traction control system
).
Toyota
stosuje nazw?
TRC
(od ang.
Track control
). Firma
BMW
stosuje oznaczenie
ASC+T
lub nowszy model
DSC
(ang.
Dynamic stability control
). Stosowane s? rownie? oznaczenia
TC
(ang.
Traction Control
) i inne.
W momencie rozpoznania przez jednostk? steruj?c? po?lizgu ktorego? z koł lub osi (ro?nica cz?stotliwo?ci sygnałow z czujnikow
ABS
dla ro?nych koł jest wi?ksza ni? podczas normalnej jazdy), nast?puje zmniejszenie ich pr?dko?ci, ktore realizowane mo?e by? na kilka sposobow:
- wykorzystanie hamulcow do przyhamowania koł znajduj?cych si? w po?lizgu ? rozwi?zanie zapewniaj?ce szybki czas reakcji systemu, jednak?e negatywnie wpływaj?ce na komfort podro?y.
- opo?nienie zapłonu lub całkowite jego odł?czenie przy jednoczesnym odci?ciu wtrysku
- przymkni?cie przepustnicy ? w rozwi?zaniach, gdzie przepustnica jest sterowana elektronicznie
by wire
, jest ona przymykana
wbrew woli
kierowcy. W rozwi?zaniach tradycyjnych wyst?puje dodatkowa przepustnica. Rozwi?zanie najbardziej komfortowe, ale o najdłu?szym czasie reakcji.
W zale?no?ci od szczegołowych rozwi?za? wykorzystywany jest tylko jeden sposob sterowania, dwa lub wszystkie.
W poje?dzie bez systemu kontroli trakcji po najechaniu na ?lisk? powierzchni? przez jedno z koł nap?dowych, spadnie opor stawiany układowi nap?dowemu przez to koło, koło zacznie si? obraca? szybciej, ni? wynika to z pr?dko?ci toczenia si? koła, w wyniku czego b?d? wzrastały obroty układu nap?dowego. Na skutek (efekt uboczny) działania
mechanizmu ro?nicowego
, ktory powoduje, ?e
moment
obrotowy jest taki sam na wszystkich kołach nap?dzanych, drugie koło nap?dowe tocz?ce si? prawidłowo nie b?dzie wykorzystywa? swej przyczepno?ci. Zjawisko utrudnia ruszenie, gdy jedno z koł jest na ?liskiej nawierzchni, utrudnia jazd? po ?liskiej nawierzchni szczegolnie na zakr?cie. Zjawisko to wyst?puje te? w wyniku najechania na kału?? ? wowczas silnik, ktory utracił obci??enie, gwałtownie zwi?ksza obroty, a po odzyskaniu przyczepno?ci układ nap?dowy musi wytraci? obroty do pr?dko?ci wynikaj?cej z pr?dko?ci jazdy, co wywołuje szarpni?cie pojazdem, zmian? warunkow przyczepno?ci koł do jezdni, bardzo niebezpieczne na zakr?tach
[1]
.
W samochodzie wyposa?onym w system kontroli trakcji, system wykrywa taki stan ? gdy na ?liskiej powierzchni kr?ci si? tylko jedno z koł nap?dowych ? system kontroli trakcji ogranicza moc silnika, a nast?pnie wł?cza cz??ciowo hamulec ?lizgaj?cego si? koła, tak aby układ ro?nicowy mimo wszystko przeniosł moment nap?dowy rownie? na drugie koło. W ten sposob, dzi?ki systemowi kontroli trakcji, na ?liskiej powierzchni optymalnie nap?dzane s? wszystkie koła nap?dowe. Nale?y zauwa?y?, i? w tym przypadku system kontroli trakcji działa jako elektroniczna blokada mechanizmu ro?nicowego.
- Anton Herner, Hans-Jurgen Riehl:
Elektrotechnika i elektronika w pojazdach samochodowych
. WKŁ, s. 306-307.
- Autotechnika motoryzacyjna
2006/03 str. 15-16,
ISSN
0239-6440