Howard Carter
(ur.
9 maja
1874
w
Brompton
,
Kensington
, zm.
2 marca
1939
tam?e) ?
brytyjski
archeolog
i
egiptolog
, uczestnik wielu ekspedycji archeologicznych w
Egipcie
, w latach 1899?1903 głowny inspektor zabytkow w
Gornym Egipcie
, od 1908 roku kierował wykopaliskami
lorda Carnarvona
, a w 1922 roku odkrył nienaruszony
grobowiec Tutanchamona
z bogatym wyposa?eniem.
Howard Carter urodził si? 9 maja 1874 roku w
Brompton
w londy?skim
Kensington
[1]
[a]
. Był najmłodszym synem z jedena?ciorga dzieci w rodzinie
Samuela Johna Cartera
(1835?1892),
malarza
i ilustratora, specjalizuj?cego si? w malowaniu wiejskich pejza?y i portretowaniu zwierz?t domowych z okolicznych maj?tkow ziemskich, oraz jego ?ony Marthy Joyce Sands
[4]
. B?d?c dzieckiem o w?tłym zdrowiu, dzieci?stwo sp?dził w
Swaffham
, niewielkiej wiosce w
angielskim
hrabstwie
Norfolk
, wychowywany przez dwie siostry ojca Fanny i Kate
[4]
.
Z uwagi na zły stan zdrowia nie posłano go do szkoły publicznej, lecz najprawdopodobniej uzyskał podstawowe wykształcenie w zakresie czytania, pisania i matematyki w jednej z tzw.
dame schools
, prywatnych placowek prowadzonych przez kobiety
[5]
. Carter nie odebrał formalnego wykształcenia przygotowuj?cego do zawodu. O jego nikłej znajomo?ci
ortografii
i
interpunkcji
?wiadczyły liczne bł?dy w po?niejszych listach pisanych z wyprawy do
Egiptu
[5]
. Carter wykazywał jednak uzdolnienia plastyczne i zach?cany był do rysowania zwierz?t
[4]
.
Pierwsza wyprawa do Egiptu
[
edytuj
|
edytuj kod
]
W wieku 17 lat, za wstawiennictwem lady Amherst of Hackney ? ?ony barona Amherst of Hackney
Williama Tyssena-Amhersta
(1835?1909), został przyj?ty do ekipy archeologicznej
Percy’ego Edwarda Newberry’ego
(1869?1949), ktory prowadził prace dokumentacyjne m.in. w
Beni Hassan
[6]
. W 1891 roku Carter wyjechał do
Egiptu
i rozpocz?ł prac? dla
Egypt Exploration Fund
[7]
. Wowczas pomagał Newberry’emu w sporz?dzaniu rysunkow z Beni Hassan
[8]
. W 1892 roku doł?czył do
Williama Flindersa Petriego
(1853?1942)
[9]
.
W latach 1893?1899 pracował w
Deir el-Bahari
, gdzie pod kierunkiem Szwajcara
Edouarda Naville’a
dokumentował dekoracje
?wi?tyni Hatszepsut
[10]
, a jego rysunki uznawane s? za jedne z najlepszych w swoim rodzaju
[8]
. Podczas pracy Howardowi pomagał przez jeden sezon brat Vernet
[11]
. Rysunki braci zostały opublikowane w latach 1895?1908 w sze?ciotomowym dziele Naville’a
The Temple of Deir el Bahari
[11]
.
W 1899 roku Carter został mianowany głownym inspektorem zabytkow
Gornego Egiptu
Egyptian Antiquities Service
(EAS) (ang.
Antiquities Service Inspector General for Upper Egypt
) i przez kolejne cztery lata pracował nad dokumentacj? zabytkow Gornego Egiptu, szczegolnie
Teb
[8]
. Wowczas odkrył
cenotaf
Mentuhotepa II
,
grobowce
Hatszepsut
,
Totmesa II
i
Totmesa IV
, a tak?e odgruzował grobowiec
Merenptaha
[8]
.
W 1904 roku został mianowany inspektorem
Dolnego Egiptu
[8]
. Jego kariera na tym stanowisku zako?czyła si? nagle w wyniku incydentu z udziałem francuskich turystow zwiedzaj?cych
Sakkar?
w 1905 roku
[8]
. Nast?pnie pracował jako rysownik i handlarz antykami
[8]
.
Praca dla lorda Carnarvona
[
edytuj
|
edytuj kod
]
W 1908 roku Carter został zaanga?owany przez
lorda Carnarvona
, by prowadzi?
wykopaliska
w zachodnich Tebach
[8]
. Wowczas odkryto m.in. grob z okresu wczesnej
XVIII dynastii
oraz pozostało?ci ?wi?tyni
Hatszepsut
[8]
. W latach 1912?1913 prowadził prace na terenach staro?ytnego
Ksois
i
Balamun
[8]
. W 1914 roku Carter odkrył kolejny grob z okresu wczesnej XVIII dynastii, najprawdopodobniej krolowej
Ahmes-Nefertari
[8]
.
Odkrycie grobowca Tutanchamona
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Okres
I wojny ?wiatowej
Carter sp?dził w Egipcie
[8]
. W 1916 roku odkrył grobowiec przeznaczony dla
Hatszepsut
a w 1917 roku rozpocz?ł wykopaliska w
Dolinie Krolow
, ktore przez pi?? lat nie przyniosły znacz?cych odkry?
[8]
. Po zako?czeniu sezonu 1921?1922 wykopaliska miały zosta? zako?czone z uwagi na brak sukcesu
[8]
.
Na pocz?tku listopada 1922 roku postanowiono usun?? pozostało?ci barakow dla robotnikow zatrudnionych przy wznoszeniu staro?ytnych grobowcow i rozpocz?? prace wykopaliskowe
[12]
. 4 listopada Carter odkrył stopie?, a dzie? po?niej odkopano całe schody prowadz?ce w gł?b ziemi i odsłoni?to cz??? drzwi
[13]
. Carnarvona nie było w tym czasie w Egipcie i Carter wstrzymał si? z dalszymi pracami do przyjazdu partnera
[14]
. Wspolnie wznowili prace 24 listopada ? przez kilka pierwszych dni udra?niali korytarz, ktory był za pierwszymi drzwiami, by dotrze? do kolejnych zapiecz?towanych drzwi
[15]
. Drugie drzwi otwarto w dniu 26 listopada
[16]
? za nimi znajdowały si? dwie komory z bogatym wyposa?eniem, lecz nie znaleziono
sarkofagu
. Zauwa?ono jednak trzecie zamurowane drzwi, ktorych postanowiono nie otwiera? ze wzgl?du na konieczno?? przygotowania si? do zabezpieczenia dotychczasowych i przyszłych znalezisk (urz?dzenia laboratorium i magazynow)
[17]
. Prace wznowiono 16 grudnia 1922 roku ? zbadano wyposa?enie obu komor, znaleziska zewidencjonowano i przeniesiono do magazynow na powierzchni
[18]
.
16 lutego 1923 roku
[19]
otwarto komor? grobow? ze skrzyni? grobow? zbudowan? ze złotej blachy oraz kolejn? komor? wypełnion? artefaktami
[20]
. Badania komory grobowej zostały spowolnione z powodu ?mierci Carnarvona (6 kwietnia 1923
[21]
) i zwi?zanych z tym problemow prawnych z koncesj? na dalsze badania
[22]
. Otwarcia sarkofagu dokonano dopiero 13 pa?dziernika 1925 roku
[23]
, a 28 pa?dziernika po otwarciu trzeciej trumny znaleziono
mumi?
faraona
Tutanchamona
[23]
. Grobowiec okazał si? by? w stanie nienaruszonym
[3]
. Znaleziska z grobowca znajduj? si? w
Muzeum Egipskim
w
Kairze
[3]
.
Swoje odkrycie i prace w grobowcu Tutanchamona Carter opisał w trzytomowym dziele
The Tomb of Tut-ank-Amen
[24]
.
Po zako?czeniu oczyszczania grobowca Tutanchamona w 1932 roku Howard Carter wycofał si? z prac wykopaliskowych
[25]
[26]
. A? do ?mierci dzielił swoj? egzystencj? mi?dzy dom w
Luksorze
(w okresie zimowym) a mieszkanie w
Londynie
[25]
[26]
. Gdy zainteresowanie Tutanchamonem spadło, wiodł do?? odizolowane ?ycie z kilkoma bliskimi przyjaciołmi
[26]
.
Carter zmarł 2 marca 1939 roku w londy?skim
Kensington
w wieku 64 lat z powodu
chłoniaka Hodgkina
[27]
[8]
. Został pochowany na cmentarzu
Putney Vale Cemetery
w
wielkolondy?skiej
gminie
Wandsworth
[28]
[27]
.
- ↑
W
akcie urodzenia
Cartera jako miejsce jego narodzin podany jest adres: 10 Rich Teracce, Brompton, Kensington
[1]
. ?rodła czasem podaj?, ?e Carter urodził si? w
Swaffham
w
angielskim
hrabstwie
Norfolk
[2]
[3]
. James (2012) tłumaczy to wpisem o Swaffham w publikacji
Who's Who
, do ktorej Carter podał, ?e urodził si? w latach 70. w domu ojca w Earl's Court, uznaj?c zapis o miejscu urodzenia w Swaffham za pomyłk?
[1]
.
- ↑
a
b
c
James 2012 ↓
, s. 3.
- ↑
Howard Carter
, [w:]
Encyclopædia Britannica
[dost?p 2017-11-04]
(
ang.
)
.
- ↑
a
b
c
Carter Howard
, [w:]
Encyklopedia PWN
[dost?p 2017-11-04]
.
- ↑
a
b
c
James 2012 ↓
, s. 7.
- ↑
a
b
James 2012 ↓
, s. 8.
- ↑
James 2012 ↓
, s. 17.
- ↑
James 2012 ↓
, s. 17 i 22.
- ↑
a
b
c
d
e
f
g
h
i
j
k
l
m
n
o
Bard 2005 ↓
, s. 190?191.
- ↑
James 2012 ↓
, s. 37.
- ↑
James 2012 ↓
, s. 58.
- ↑
a
b
James 2012 ↓
, s. 66.
- ↑
Ceram 1974 ↓
, s. 186?7.
- ↑
Ceram 1974 ↓
, s. 187-8.
- ↑
Ceram 1974 ↓
, s. 188.
- ↑
Ceram 1974 ↓
, s. 189.
- ↑
Howard Carter:
The first excavation season in the tomb of Tutankhamun. Part 1: October 28 to December 31, 1922
. [w:]
Tutankhamun: Anatomy of an Excavation. Howard Carter's diaries and journals
[on-line]. Griffith Institute, 2010-10-06. [dost?p 2017-11-04].
(
ang.
)
.
- ↑
Ceram 1974 ↓
, s. 191?2.
- ↑
Ceram 1974 ↓
, s. 195?6.
- ↑
Howard Carter:
The first excavation season in the tomb of Tutankhamun. Part 2: January 1 to May 31, 1923
. [w:]
Tutankhamun: Anatomy of an Excavation. Howard Carter's diaries and journals
[on-line]. Griffith Institute, 2010-10-06. [dost?p 2017-11-04].
(
ang.
)
.
- ↑
Ceram 1974 ↓
, s. 196?8.
- ↑
Ceram 1974 ↓
, s. 207.
- ↑
Ceram 1974 ↓
, s. 196 i 199.
- ↑
a
b
Howard Carter:
Tutankhamun: Anatomy of an Excavation. Howard Carter's diaries. The fourth excavation season in the tomb of Tutankhamun. September 23, 1925 to May 21, 1926
. [w:]
Tutankhamun: Anatomy of an Excavation. Howard Carter's diaries and journals
[on-line]. Griffith Institute, 2010-10-06. [dost?p 2017-11-04].
(
ang.
)
.
- ↑
Howard Carter:
The Tomb of Tutankhamun Vol. I: The Discovery
. BIG BYTE BOOKS, 2014.
ISBN
978-1-939331-00-7
. [dost?p 2017-11-04].
brak strony w ksi??ce
- ↑
a
b
Orrin Grey:
Howard Carter and the Discovery of Pharaoh Tutankhamun’s Tomb
. [w:]
History
[on-line]. explorethearchive.com, 2022-12-15. [dost?p 2024-05-09].
(
ang.
)
.
- ↑
a
b
c
Unveiling History: Howard Carter and the Discovery of Tutankhamun’s Tomb
. observervoice.com, 2024-05-09. [dost?p 2024-05-09].
(
ang.
)
.
- ↑
a
b
Howard Carter
. findagrave.com. [dost?p 2024-05-09].
(
ang.
)
.
- ↑
A. Peter Dore:
Grave of Howard Carter and tombs of ancient Egypt
. [w:]
Arts
[on-line]. dailysabah.com, 2024-03-01. [dost?p 2024-05-09].
(
ang.
)
.