Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ekliptyka
(z
gr.
?κλειψι?
'
za?mienie
') ?
okr?g wielki
na
sferze niebieskiej
, po ktorym w ci?gu roku pozornie porusza si?
Sło?ce
obserwowane z Ziemi.
Płaszczyzna ekliptyki zawiera w sobie
orbit?
Ziemi. Orbity wszystkich planet
Układu Słonecznego
le?? blisko tej płaszczyzny. Wzdłu? ekliptyki usytuowane s?
konstelacje zodiakalne
.
Nachylenie
płaszczyzny
rownika niebieskiego
wzgl?dem ekliptyki powoli zmienia si? w czasie i aktualnie wynosi 23°26′14″
[1]
, co jest nast?pstwem nachylenia osi Ziemi. K?t ten po raz pierwszy wyznaczono w Chinach około 1100 roku p.n.e. Dokonano tego na podstawie obserwacji długo?ci cienia rzucanego przez
gnomon
. Nachylenie płaszczyzny orbity Ksi??yca wzgl?dem ekliptyki wynosi ~5°.
Poniewa? rok trwa około 365,25 dni, a k?t pełny ma 360°, Sło?ce zdaje si? przesuwa? o około 1° dziennie wzdłu? linii ekliptyki. Ruch ten odbywa si? z zachodu na wschod przeciwstawnie do dobowego ruchu sfery niebieskiej ze wschodu na zachod.
Ekliptyka i rownik niebieski przecinaj? si? w dwoch miejscach zwanych
punktem Barana
i
punktem Wagi
. Gdy Sło?ce si? w nich pojawia, nast?puje
zrownanie dnia z noc?
, to znaczy noc i dzie? trwaj? około 12 godzin w ka?dym punkcie na Ziemi.
Kiedy Sło?ce osi?ga najdalej oddalony na połnoc od rownika niebieskiego punkt, na
połkuli połnocnej
mamy do czynienia z
letnim przesileniem
, natomiast na
połkuli południowej
z
przesileniem zimowym
. Gdy Sło?ce znajdzie si? w punkcie najdalej oddalonym na południe, sytuacja jest odwrotna.
Gdy Ksi??yc w
pełni
lub
nowiu
znajduje si? dostatecznie blisko przeci?cia jego orbity z ekliptyk? (w?zła orbity), na cz??ci Ziemi mo?na zaobserwowa? zjawisko za?mienia. W przypadku pełni b?dzie to
za?mienie Ksi??yca
, zwi?zane z jego przej?ciem przez połcie? lub cie? Ziemi, w nowiu b?dzie to
za?mienie Sło?ca
, zwi?zane z rzucaniem cienia lub połcienia Ksi??yca na Ziemi?.