Niemowl?ta to najmniejsze ludzkie dzieci, licz?c od momentu urodzenia, a? do pierwszych urodzin. W tym okresie podstawowym pokarmem człowieka jest mleko matki, ktore w specyficznych warunkach mo?e zosta? cz??ciowo lub całkowicie zast?pione przez komercyjne mleko spo?ywcze dla niemowl?t, oparte o proteiny mleka krowiego, lub specjaln? formuł? sojow? dla niemowl?t. Dopiero u niemowlakow w 6-8 miesi?cu ?ycia zaleca si? stopniowe wprowadzanie innych pokarmow, dlatego wykarmienie niemowlaka na wega?skiej diecie nie jest spraw? skomplikowan?. W skrocie polega na zast?pieniu mi?sa w diecie zmielonymi warzywami str?czkowymi i przetworami sojowymi ^[1] .

Badania pokazuj?, ?e niemowlaki rosn? normalnie na diecie wegetaria?skiej i wega?skiej, szczegolnie, je?li ich podstawowym pokarmem jest matczyne mleko. Na jako?? i skład mleka wpływa odpowiednia dieta, dlatego młode, karmi?ce matki powinny wiedzie?, jakie s? zalecenia dla karmi?cych kobiet na wega?skiej diecie. Niektore obserwacje wskazuj?, ?e dzieci wegetaria?skich matek rosn? nieco wolniej, od dzieci matek nie-wegetarianek, ale wci?? w granicach normy. Nie jest to nic niepokoj?cego i mo?e wynika? z faktu, ?e matki wegetarianki cz??ciej karmi? dzieci piersi?, a niemowl?ta karmione formułami dla niemowl?t rosn? nieco szybciej od tych, karmionych wył?cznie mlekiem matki. Je?eli niemowl? ro?nie w granicach normy, oznacza to, ?e jego potrzeby kaloryczne s? zaspokojone. Niemowl?ta rosn? prawidłowo na diecie wega?skiej, je?li s? karmione piersi? lub sojow? formuł? dla niemowl?t i korzystaj? z dodatkowej suplementacji ?elazem, witamin? B ₁₂ i witamin? D.

Uwaga! Nieprawidłowo skomponowana dieta wega?ska, uboga w kalorie i składniki od?ywcze, mo?e prowadzi? do powa?nych, nieodwracalnych problemow rozwojowych niemowl?t. Tylko odpowiednio zbilansowana dieta wega?ska, zwłaszcza w poł?czeniu z mlekiem matki, mo?e zaspokoi? potrzeby ?ywieniowe małych dzieci [2] .

Karmienie piersi? i sztuczne mleko [ edytuj ]

Zach?ca si? matki, aby rozwa?yły karmienie piersi? swoich dzieci. Wspołcze?nie zaleca si?, by karmi? niemowl? wył?cznie piersi? przynajmniej do czwartego miesi?ca ?ycia, a jeszcze lepiej do szostego. Po tym okresie mo?na stopniowo wzbogaca? diet? o inne produkty spo?ywcze, ktore b?d? stanowi? uzupełnienie mleka matki ^[3] . Dzieci mo?na karmi? piersi? jeszcze po okresie niemowl?ctwa. Istniej? dowody, ?e mleko matki ma na dziecko lepszy wpływ, ni? sztuczne mleko dla niemowl?t. Dzieci te maj? po?niej mniejsze ryzyko niektorych chorob, s? te? chronione przed chorobami zaka?nymi przez przeciwciała, ktore zawiera mleko matki.

Je?eli z jaki? powodow niemowl? nie mo?e by? karmione piersi?, mo?na skorzysta? z gotowych formuł, przeznaczonych specjalnie dla niemowl?t. Tradycyjne, sztuczne mleko produkuje si? na bazie mleka krowiego. Istniej? tak?e specjalne formuły, stworzone w oparciu o białko sojowe, odpowiednie dla niemowl?t wega?skich. Cz??? z nich zawiera dodatek witaminy D, ktora ma pochodzenie zwierz?ce, ale niestety s? one jedynym substytutem matczynego mleka, odpowiednim dla tak małych dzieci. Nale?y te? zaznaczy?, ?e specjalne formuły dla niemowl?t to nie to samo, co zwykłe mleko krowie lub mleko sojowe. Te produkty nie nadaj? si? dla niemowlakow.

Harmonogram karmienia niemowl?t [ edytuj ]

Zaleca si?, by do szostego miesi?ca ?ycia, niemowl?ta były karmione wył?cznie mlekiem matki lub specjaln? formuł? dla niemowl?t. Jednak?e z ro?nych powodow ju? w czwartym miesi?cu mo?na wprowadzi? niewielkie ilo?ci produktow zbo?owych. W handlu dost?pne s? specjalne kaszki dla niemowl?t, wzbogacone o ?elazo. Kaszk? mo?na przygotowa? samemu, ale nale?y pami?ta? o kilku zasadach bezpiecze?stwa. Produkty zbo?owe musz? by? dokładnie zmiksowane na m?czk? i ugotowane bez dodatkow przypraw do jednolitej, gładkiej konsystencji.

Pierwszym stałym pokarmem niemowl?t mo?e by? biały ry?, jednak?e nie mo?e on stanowi? podstawy diety, ze wzgl?du na zawarto?? arsenu. Zaleca si? stopniowo wprowadza? do diety niemowl?cia kolejne pokarmy, co trzy, cztery dni. Dzi?ki temu łatwo zauwa?ymy ewentualne alergie pokarmowe. Nale?y zacz?? od małych ilo?ci pokarmu, 1-2 ły?eczek. Kolejnymi zbo?ami, ktore mo?na wprowadzi? do diety, s? kaszki j?czmienne i owsiane, wzbogacone o ?elazo. Je?eli niemowl? dobrze reaguje na kaszk?, mo?na stopniowo zwi?ksza? jej ilo?ci, a? do ⅓ - ½ fili?anki dziennie, w dwoch porcjach. Niemowl?ta po szostym miesi?cu ?ycia mog? te? je?? kaszki z pełnych zbo?, np. pszenicy, j?czmienia, owsa lub mi?kkiej kukurydzy.

W niektorych przypadkach ju? w czwartym miesi?cu ?ycia, do kaszek mo?na doda? niewielkie ilo?? masła z orzeszkow ziemnych, bez innych dodatkow. Dzi?ki temu mo?na zmniejszy? ryzyko po?niejszej alergii pokarmowej na orzechy. Je?eli dziecko ma egzem?, nale?y skonsultowa? z pediatr? mo?liwo?? wprowadzenia masła orzechowego do diety ju? w czwartym miesi?cu ?ycia ^[4] .

Wi?kszo?? niemowl?t w wieku sze?ciu miesi?cy mo?e ju? przyjmowa? ro?norodne pokarmy stałe. Dobrymi, pierwszymi pokarmami s?: mus jabłkowy, puree z puszkowanej we własnym sosie brzoskwini lub gruszki, zmielone gotowane ziemniaki, marchew lub zielony groszek. Banany i awokado s? tak?e odpowiednie dla dzieci, bogate w kalorie i składniki od?ywcze, ponadto łatwe w przygotowaniu, nie wymagaj? bowiem gotowania.

Około 7-8 miesi?ca ?ycia niektore niemowl?ta potrafi? ju? pi? z kubeczka, wi?c mo?na wzbogaci? ich diet? w 100% sok owocowy, np. jabłkowy. Nie nale?y podawa? soku młodszym niemowlakom, ze wzgl?du na ryzyko biegunki. Sok musi te? by? pasteryzowany, co zmniejsza ryzyko zaka?e? bakteryjnych. Niemowl?ta nie powinny pi? wi?cej, ni? 120 g soku na dob?.

W tym okresie niemowl?ta mog? ju? przyjmowa? pokarmy o du?ej zawarto?ci białka. Z wega?skich pokarmow s? to puree z warzyw str?czkowych bez skorki, dokładnie zmiksowane tofu lub jogurt sojowy. Stopniowo mo?na wzbogaca? diet? w zielone warzywa li?ciaste, np. jarmu?. Poniewa? maj? mocny smak, lepiej rozdrobni? niewielkie ich ilo?ci np. z awokado, musem jabłkowym lub tofu.

Niemowl?ta w wieku 10 miesi?cy mog? ju? je?? niewielkie fragmenty jedzenia, bez konieczno?ci mielenia, np. drobne kawałki tofu, chleba czy krakersow. Zaleca si? te? wprowadza? do diety małe ilo?ci masła orzechowego, je?li niemowl? nie ma egzemy i historii alergii w rodzinie. Inaczej nale?y skonsultowa? to z lekarzem. Niemowl? mo?e łatwo zadławi? si? wi?ksz? ilo?ci? masła, dlatego nale?y je rozdrabnia? z kaszk? lub dodawa? małe ilo?ci do krakersow. Jednorocznym niemowlakom mo?na wprowadza? do diety ro?ne rodzaje maseł orzechowych, masło z orzeszkow ziemnych, masło migdałowe, czy tahini z nasion sezamu.

Przygotowywanie ?ywno?ci dla niemowl?t [ edytuj ]

W handlu dost?pnych jest wiele gotowych produktow ?ywno?ciowych, przeznaczonych dla niemowl?t. Niestety tylko nieliczne s? kompatybilne z diet? wega?sk?. Dlatego konieczno?ci? jest przygotowywanie ?ywno?ci dla starszych niemowlakow. Przygotowuj?c ?ywno?? dla niemowl?t, nale?y zachowa? szczegoln? ostro?no?? i stosowa? si? do poni?szych zasad ^[3] :

• Nie nale?y dodawa? do jedzenia dla niemowl?t soli, cukru, ani przypraw
• ?ywno?? przeznaczon? dla niemowl?t nale?y dokładnie umy?, mocno ugotowa? i porz?dnie zmieli?, do po??danej konsystencji
• Z warzyw i owocow przeznaczonych dla niemowl?t nale?y usun?? tward? skor?, pestki lub włokniste cz??ci.
• Warzywa str?czkowe dla niemowl?t nale?y starannie ugotowa? i przecisn?? przez sito, aby pozbawi? ich twardej skorki.
• Przygotowan? ?ywno?? mo?na przechowywa? w sterylnych warunkach w lodowce do dwoch dni, lub zamrozi? w małych ilo?ciach do po?niejszego wykorzystania. Nie nale?y zamra?a? wielokrotnie.
• Nie nale?y podawa? niemowlakom miodu ani syropu kukurydzianego, gdy? istnieje ryzyko wyst?pienia botulizmu.
• Niemowlakom poni?ej czwartego miesi?ca ?ycia nie nale?y podawa? warzyw, szczegolnie szpinaku, burakow, marchewki etc., ze wzgl?du na wysok? zawarto?? azotanow.
• Je?eli w rodzinie dziecka nie ma historii alergii na orzechy, a niemowl? nie ma egzemy, mo?na wprowadzi? do diety niemowlaka masło orzechowe bez dodatkow, w niewielkich ilo?ciach, jako dodatek do innych, stałych pokarmow, ?eby zminimalizowa? ryzyko zadławienia si?. Je?eli dziecko ma egzem?, nale?y skonsultowa? z lekarzem mo?liwo?? przeprowadzenia testow alergicznych ^[4] .

Suplementy [ edytuj ]

Zaleca si? wzbogaci? diet? niemowl?t o dodatkowe suplementy witaminowe i mineralne.

Jadłospis [ edytuj ]

Przypisy [ edytuj ]

1. ↑ ^{1,0 1,1 1,2} Mangels, Reed, Virginia Messina, and Mark Messina. The dietitian's guide to vegetarian diets . Jones & Bartlett Publishers, 2011.
2. ↑ Mangels, Reed, Virginia Messina, and Mark Messina. The dietitian's guide to vegetarian diets . Jones & Bartlett Publishers, 2011.
3. ↑ ^{3,0 3,1 3,2} Mangels, Ann Reed, and Virginia Messina. " Considerations in planning vegan diets: infants ." Journal of the American Dietetic Association 101.6 (2001): 670-677.
4. ↑ ^{4,0 4,1} Eichenfield, Lawrence F., et al. " Addendum guidelines for the prevention of peanut allergy in the United States: Report of the National Institute of Allergy and Infectious Diseases?sponsored expert panel ." prevention 9: 12.