Wiosna astronomiczna rozpoczyna si? w momencie
rownonocy wiosennej
i trwa do momentu
przesilenia letniego
, co w przybli?eniu oznacza na
połkuli połnocnej
okres pomi?dzy 21 marca a 22 czerwca (na
połkuli południowej
mi?dzy 23 wrze?nia a 22 grudnia); czasami daty te wypadaj? dzie? wcze?niej lub dzie? po?niej, a w
roku przest?pnym
mog? by? dodatkowo cofni?te o jeden dzie?. Podczas wiosny astronomicznej
dzienna
pora dnia jest dłu?sza od pory
nocnej
, a ponadto z ka?d? kolejn?
dob?
dzie? jest dłu?szy, noc krotsza, a? do przesilenia letniego, od tego dnia dni staj? si? krotsze, a noce dłu?sze. Temperatura powietrza wiosn? rzadko spada poni?ej 0 °C.
Za wiosn? klimatyczn? przyjmuje si? okres
roku
, w ktorym ?rednie dobowe
temperatury powietrza
wahaj? si? pomi?dzy 5 a 15
°C
. Zasadniczo wiosn? poprzedza
zima
, jednak pomi?dzy tymi okresami znajduje si? klimatyczny etap przej?ciowy ?
przedwio?nie
. Za pocz?tek wiosny fenologicznej przyjmuje si? pocz?tek
wegetacji
oraz kwitnienie
przebi?niegow
i
krokusow
. W zale?no?ci od
kontynentu
i strefy klimatycznej, pory roku zmieniaj? si? wcze?niej, b?d? po?niej i trwaj? dłu?ej, b?d? krocej.
Dla
połkuli południowej
wszystkie opisane
daty
i zjawiska s? przesuni?te o poł roku. Za miesi?ce wiosenne na połkuli połnocnej uznaje si? marzec, kwiecie? i maj, a na południowej wrzesie?, pa?dziernik i listopad.
Pierwszy dzie? wiosny obchodzony jest w dniu rownonocy wiosennej, ktory najcz??ciej przypada w dniu 21 marca, dnia poprzedniego lub nast?pnego, w zale?no?ci, gdzie jest obserwowany.
W XX wieku wiosna w strefie czasowej Polski rozpoczynała si? zwykle 21 marca, za? w miar? przybli?ania si? ko?ca stulecia coraz cz??ciej 20 marca. W 2011 roku pierwszy dzie? wiosny przypadł na 21 marca (godz. 00:21), za? wszystkie kolejne do roku 2043 b?d? przypada? wył?cznie 20 marca, a od 2044 roku ? 19 albo 20 marca. Kolejny pocz?tek wiosny w dniu 21 marca nast?pi dopiero w roku 2102
[1]
. Przyczyn? zjawiska jest ro?nica czasu trwania roku kalendarzowego i zwrotnikowego, wyrownywana poprzez stosowanie
kalendarza gregoria?skiego
. Rok 2000 był rokiem przest?pnym (w przeciwie?stwie do lat 1700, 1800, 1900) i przez to data
rownonocy wiosennej
(jak i daty
rownonocy jesiennej
i
przesile?
) przesun?ły si? w kierunku pocz?tku roku (efekt "spo?niania si? kalendarza"). W roku 2100, w wyniku pomini?cia jednego roku przest?pnego, daty znow przesun? si? o 1 dzie? dalej, "powracaj?c" na swoje miejsce.
W staro?ytnej Mezopotamii obchodzono uroczysto?ci zwi?zane ze zbiorem zbo?. ?wi?to to nosiło nazw? Akitu. Uroczysto?ci noworoczne obchodzono w wi?kszo?ci miast staro?ytnej Mezopotamii. Gdy pomi?dzy sob? stan?li
Marduk
i
Aszur
akitu
zyskało nowe znaczenie jako ?wi?to narodowe, obchodzone na pocz?tku roku w stolicy z udziałem krola, oraz elit dworskich i kapła?skich.
Nouruz to tradycyjne ira?skie ?wi?to nowego roku, obchodzone w dniu rownonocy wiosennej, od 2010 obchodzone na arenie mi?dzynarodowej. Nazwa ?wi?ta pochodzi z j?zyka staroperskiego od słow
nava
(nowy) i
r?zaŋh
(dzie?), i zachowuje swoje znaczenie rownie? we wspołczesnym
j?zyku perskim
.
W religii
chrze?cija?skiej
wiosn? obchodzone s? uroczysto?ci
Wielkiejnocy
, ktora jest najwa?niejszym ?wi?tem tego wyznania
[2]
. Uroczysto?ci wielkanocne poprzedza
Wielki Tydzie?
. Ostatnie trzy doby tego tygodnia:
Wielki Czwartek
(wieczor),
Wielki Pi?tek
,
Wielka Sobota
i
Niedziela Zmartwychwstania
znane s? jako
Triduum Paschalne
(
Triduum Paschale
).
Z obchodami ?wi?t wielkanocnych zwi?zanych jest wiele zwyczajow ludowych. Przetrwały one do wspołczesno?ci w formie szcz?tkowej, jak na przykład po?egnanie zimy polegaj?ce na rytualnym spaleniu b?d? utopieniu kukły symbolizuj?cej
Marzann?
? bogini? zimy i ?mierci
[3]
. Wspolne spo?ywanie malowanych jajek (
pisanek
), rownie? pochodz?ce jeszcze z tego okresu, z czasem stało si? cz??ci? obchodow wielkanocnych
[4]
. W
rodzimowierstwie słowia?skim
nadej?cie wiosny celebruje
?wi?to Jarych Godow
, przypadaj?ce na wiosenn? rownonoc. W wierzeniach rodzimowiercow jest to czas, gdy bog
Jaryło
pokonuje boga
Welesa
, a wyznawcy wykonuj? zabiegi maj?ce zapewni? płodno?? ziemi
[5]
.
1 maja
obchodzone jest
?wi?to Pracy
, obchodzone od 1890. ?wi?to maj?ce na celu podkre?lenia pracy ludzkiej, upami?tnia je
pochod pierwszomajowy
. W Polsce od 1950 jest
?wi?tem pa?stwowym
, wolnym od pracy
[6]
.
3 maja
obchodzone jest w
Polsce
?wi?to Narodowe Trzeciego Maja
, ustanowione w 1919
[7]
, oraz ponownie w 1990
[8]
w rocznic? uchwalenia
Konstytucji 3 maja
Rzeczypospolitej Obojga Narodow
.
Obchodzona jest rownie?
majowka
.
Wiosn? wszystkie organizmy zwi?kszaj? swoj? aktywno?? po zimowym u?pieniu.
Zwierz?ta
rozpoczynaj?
rozmna?anie
. W ka?dym ?rodowisku
sie? pokarmowa
jest bardziej skomplikowana ni?
zim?
. ?wiat zwierz?t przechodzi okres budzenia si? do ?ycia, a nast?pnie rozpoczyna si? pierwsza faza okresu rozmna?ania, czyli dobieranie si? w pary i zapłodnienie u zwierz?t. Niektore ptaki powracaj? z cieplejszych stref klimatycznych.
Gdy dni staj? si? coraz dłu?sze, a odczuwalna temperatura powietrza wzrasta,
ro?liny
budz? si?, wypuszczaj? li?cie b?d? zakwitaj?. Na drzewach pojawiaj? si? li?cie, np. na Mazowszu najwcze?niej około 24 marca, a najpo?niej w ostatniej dekadzie kwietnia
[9]
.