Serial telewizyjny

Serial telewizyjny ? wieloodcinkowy program telewizyjny, zazwyczaj maj?cy okre?lon? struktur? narracyjn? i utrzymany w okre?lonej konwencji (np. dramatu , komedii , science-fiction , horroru ) lub ł?cz?cy ro?ne konwencje.

W XXI w. nast?pował stały wzrost popularno?ci i ogl?dalno?ci seriali, za ktorym pod?? wzrost poda?y ? w samych Stanach Zjednoczonych z roku na rok ro?nie liczba nowych produkcji, od 253 (2010 r.) po 419 (2015 r.) ^[1], 455 (2016 r.) i 487 (2017 r.) ^[2].

Bardzo cz?stym zjawiskiem jest promowanie przez seriale aktorow, ktorzy po pocz?tkowym sukcesie serialu zaczynaj? swoje indywidualne kariery aktorskie, z dala od seriali, zazwyczaj w filmach pełnometra?owych, rzadziej na deskach teatralnych. Takimi aktorami s? m.in.: Richard Chamberlain , Roger Moore , Sylvester Stallone , czy Robin Williams .

W Polsce seriale produkuj? stacje telewizyjne TVP , Polsat , TVN , HBO , czy Canal+ Premium . Na rynku w ostatnich latach popularne stały si? rownie? seriale platform streamingowych takich jak Netflix , Player , czy HBO Max . Nieistniej?ca Wizja Jeden tak?e ma na swoim koncie po kilka swoich tytułow. Pierwszy polski serial telewizyjny to Barbara i Jan , zrealizowany w roku 1964, premiera w 1965.

Jak wynika z bada?, seriale emitowane w polskich stacjach telewizyjnych ogl?daj? głownie kobiety. ?Spo?rod przeszło 30 produkcji, ktore brano pod uwag? przy tworzeniu ankiety, tylko trzy s? ch?tniej ogl?dane przez panow”. W Polsce najch?tniej ogl?danymi serialami s?: M jak miło?? , Barwy szcz??cia , Na dobre i na złe i Ojciec Mateusz .

Seriale ch?tnie ogl?dane s? na wsi. Według bada? z 2008 roku najwierniejszymi widzami seriali s? mieszka?cy wojewodztw mazowieckiego i ?l?skiego ^[3]. Najch?tniej ogl?danym polskim serialem od lat jest serial M jak miło?? , ktory 1 marca 2005 roku osi?gn?ł widowni? 12,5 mln widzow ^[4]. Sezon 2022/2023 ?ledziło 3,1 mln osob ^[5].

Typy seriali

Mo?na wyro?ni? nast?puj?ce typy seriali telewizyjnych:

Seriale fabularne:
- Serial wła?ciwy ? produkcja przedstawiaj?ca dzieje wybranej grupy bohaterow w ramach rozwijaj?cej si? chronologicznie, z odcinka na odcinek akcji, np. Chłopi Rybkowskiego , Dom Łomnickiego , Polskie drogi Morgensterna , Zmiennicy Barei , Przyłbice i kaptury Piestraka czy Miasteczko Twin Peaks Lyncha , lub telenowele: Dynastia , Niewolnica Isaura . Odpowiednikiem literackim jest powie?? publikowana w odcinkach.
- Seria ? produkcja z tymi samymi bohaterami, ale z indywidualn? fabuł? ka?dego odcinka, np. Stawka wi?ksza ni? ?ycie , seriale kryminalne jak Kojak , Columbo , Napisała: Morderstwo czy polskie 07 zgło? si? , seriale komediowe ?wiat według Kiepskich , Kasia i Tomek lub telenowele: Rodzina zast?pcza . Odpowiednikiem literackim jest zbior opowiada? z jednym bohaterem.
- Serial antologiczny ? produkcja zawieraj?ca ide? lub pomysł przewodni, lecz ro?nych bohaterow i ro?ne fabuły, np. Dekalog Kie?lowskiego , Alfred Hitchcock przedstawia . Odpowiednikiem literackim jest zbior opowiada? w tym samym gatunku lub stylu.
Seriale dokumentalne , np. polskie telenowele dokumentalne : S.O.S. Dzieciom! , Kochaj mnie , Pierwszy krzyk , Przedszkolandia , Prawdziwe psy .
Seriale animowane , przede wszystkim dla dzieci, np. Mi? Uszatek , Przygody Misia Colargola , Zaczarowany ołowek , Przygody kota Filemona z Se-ma-fora , Bolek i Lolek , Reksio , Krecik , seriale Disneya z Myszk? Miki , Kaczorem Donaldem oraz wiele innych, a tak?e dla dorosłych i młodzie?y: South Park , Simpsonowie , b?d? spora cz??? powstałych anime .

Gatunki seriali

Seriale telewizyjne, podobnie jak film fabularny , mo?na podzieli? na wiele gatunkow. Najpopularniejsze to:

seriale kryminalne , np. Gliniarz i prokurator , ?wi?ty , Columbo , Kojak , Sherlock ;
seriale akcji/sensacyjne, np. Kobra ? oddział specjalny , Arrow , Skazany na ?mier? ;
seriale science fiction , np. cała seria Star Trek , SeaQuest , Babilon 5 , Z Archiwum X ;
seriale fantasy , np. Buffy postrach wampirow , The Lair , Wi?zy krwi , Wied?min , Gra o tron , Kroniki Shannary ;
seriale horrory , np. ?ywe trupy , American Horror Story , Nie z tego ?wiata ;
seriale wojenne, np. Czterej pancerni i pies , Kolumbowie , Wichry wojny , Czas honoru , Wojenne dziewczyny ;
seriale szpiegowskie, np. Pogranicze w ogniu , ?ycie na gor?co , Stawka wi?ksza ni? ?ycie ;
seriale komediowe, np. Przyjaciele , Teoria wielkiego podrywu , Jak poznałem wasz? matk? ;
seriale dramatyczne, np. Trzyna?cie powodow
seriale obyczajowe, np. Jan Serce , Daleko od szosy , Czterdziestolatek , Wojna domowa , Cudowne lata , Kobieta za lad? , Przystanek Alaska , Seks w wielkim mie?cie ;
telenowele , np. Niewolnica Isaura , W kamiennym kr?gu , Zbuntowany anioł , Barwy grzechu ;
opery mydlane , np. Dallas , Dynastia , Moda na sukces , ?ar młodo?ci , Dni naszego ?ycia , Gute Zeiten, schlechte Zeiten , Un posto al sole , a tak?e Klan , Na Wspolnej , M jak miło?? , chocia? oficjalnie okre?la si? je w Polsce jako seriale obyczajowe lub telenowele;
westerny , np. Bonanza , Dr Quinn , Domek na prerii ;
seriale kostiumowe, np. kolejne seriale o Robin Hoodzie , Duma i uprzedzenie , Korzenie , Lalka , Ja, Klaudiusz , Zniewolona ;
seriale medyczne , np. Doktor Kildare , Szpital na peryferiach , Ostry dy?ur , Szpital Dobrej Nadziei , Chirurdzy , Dr House ;
seriale prawnicze , np. Ally McBeal , Prawnicy z Miasta Aniołow , Potyczki Amy , Kancelaria adwokacka , Magda M. ;
seriale młodzie?owe , np. Beverly Hills, 90210 , Ich pi?cioro , Felicity , Buffy: Postrach wampirow , Jezioro marze? ;
Na przestrzeni ostatnich sze??dziesi?ciu lat najpopularniejszymi serialami były jednak komedie , w tym produkcje z gatunku sitcom , ktorych przedstawicielami s? takie komedie jak: Alf , ?wiat według Bundych , Zdrowko , ’Allo ’Allo! , Co ludzie powiedz?? . Głown? zasad? sitcomow jest fakt, ?e wi?kszo?? sytuacji, gier słownych, gagow sytuacyjnych, odbywa si? podczas przebywania bohaterow danego serialu w konkretnym miejscu, zazwyczaj siedz?cych np. na kanapie (jak ma to miejsce w ?wiecie według Bundych czy Przyjaciołach );
seriale netmobilowe ? Mobizody .

Zobacz te?

Przypisy

↑ Rekordowo du?o nowych seriali, w 2015 roku zadebiutowało 419 [online] [dost?p 2016-09-16] .
↑ 487 seriali wyprodukowanych w 2017 roku, w 2018 b?dzie 520 [online] [dost?p 2018-01-31] ( pol. ) .
↑ Kto ogl?da telewizyjne seriale?
↑ Raport tygodniowy: 2005-03-06 . agbnielsen.pl. [dost?p 2012-07-18].
↑ ?M jak miło??” nadal hitem TVP2 [online], www.wirtualnemedia.pl, 25 maja 2023 [dost?p 2023-10-03] ( pol. ) .

[1] Rekordowo du?o nowych seriali, w 2015 roku zadebiutowało 419 [online] [dost?p 2016-09-16] .

[2] 487 seriali wyprodukowanych w 2017 roku, w 2018 b?dzie 520 [online] [dost?p 2018-01-31] ( pol. ) .

[3] Kto ogl?da telewizyjne seriale?

[4] Raport tygodniowy: 2005-03-06 . agbnielsen.pl. [dost?p 2012-07-18].

[5] ?M jak miło??” nadal hitem TVP2 [online], www.wirtualnemedia.pl, 25 maja 2023 [dost?p 2023-10-03] ( pol. ) .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]