Przypowie??
,
parabola
[1]
? gatunek
literatury moralistyczno-dydaktycznej
, ktorego cechy formalne (schematyzm
fabuły
, uproszczona konstrukcja
postaci
, obiektywny narrator, selekcja realiow) słu?? wła?ciwemu odczytaniu
alegorycznego
lub
symbolicznego
znaczenia przedstawionego ?wiata, przekazaniu prawdy moralnej. Posługuje si? narracj?, w ktorej postacie i zdarzenia pełni? role nosicieli i zarazem przykładow prawd uniwersalnych.
Fabuła ulega zwykle schematyzacji, realia za? wyst?puj? w postaci zredukowanej. Interpretacja przypowie?ci wymaga si?gni?cia do znacze? alegorycznych lub symbolicznych. Przypowie?? była szczegolnie cz?sto stosowana w literaturze religijnej Dalekiego i Bliskiego Wschodu. Wiele znanych przypowie?ci znajduje si? w
Biblii
, np.
przypowie?? o synu marnotrawnym
.
Stosowana cz?sto w
homiletyce
i literaturze parenetycznej, inspirowała wielu pisarzy, np.
Adama Mickiewicza
(
Ksi?gi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego
) czy
Alberta Camusa
(
D?uma
).
Według
Andre Jollesa
przypowie?? jest jednym z morfologicznych archetypow le??cych u podstaw wspołczesnych gatunkow literackich
[2]
.
- ↑
przypowie??
, [w:]
Encyklopedia PWN
[dost?p 2023-09-17]
.
- ↑
Sendyka Roma,
W stron? kulturowej teorii gatunku
, [w:]
Kulturowa teoria literatury: głowne poj?cia i problemy
, pod red. Michała Markowskiego i Ryszarda Nycza, Krakow 2006, s. 257.