W 1796 gubernie mohylewsk? i połock? zjednoczono w białorusk? . W 1802 podzielono j? z kolei na witebsk? i mohylewsk?. W 1917 gubernie witebsk?, mohylewsk? oraz cz??ci mi?skiej i wile?skiej poł?czono w okr?g zachodni. W 1918 doł?czono do nich tak?e guberni? smole?sk? , a w pa?dzierniku 1919 gubernia mohylewska powstała na nowo jako homelska . ^{[ potrzebny?przypis ]}

Centrum guberni był Mohylew . W 1882 dzieliła si? na powiaty oraz ujezdy :

• czausowski
• czerykowski
• homelski
• horecki
• klimowicki
• mohylewski
• m?cisławski
• orsza?ski
• rohaczewski
• powiat sienne?ski lub sie?ski,
• starobychowski

Na terenie guberni, podobnie jak na innych terenach ziem zabranych , władze rosyjskie szczegolnie długo opo?niały utworzenie samorz?du terytorialnego, tzw. ziemstw . Wynikało to z obawy przed zdominowaniem ich przez miejscow? ludno?? nierosyjsk?, szczegolnie Polakow. Podczas gdy w innych cz??ciach Imperium Rosyjskiego ziemstwa tworzone były ju? w drugiej połowie XIX wieku, w guberni mohylewskiej ich namiastka powstała dopiero 2 kwietnia 1903 roku. Członkowie ziemstw byli jednak wyznaczani przez administracj? carsk? i mieli skrajnie ograniczone kompetencje. Samorz?d w guberni uległ wzmocnieniu 14 marca 1911 roku, gdy ta została obj?ta ukazem carskim o wprowadzeniu ziemstw z 12 czerwca 1890 roku. Była to jednak jego zmodyfikowana wersja, gwarantuj?ca dominuj?c? pozycj? Rosjan ^[1] .

Według spisu z 1897 roku, w guberni umiej?tno?? czytania i pisania posiadało 22% ludno?ci powy?ej 9 roku ?ycia ^[2] .

Według rosyjskiego spisu ludno?ciowego z 1897 roku Guberni? zamieszkiwały 1 686 764 osoby, podział etniczny populacji przedstawiał si? nast?puj?co ^[3] :

• Rosjanie (w spisie jako Rosjan okre?lano tak?e Ukrai?cow i Białorusinow) - 1 451 496 (86%) w tym:
  • Białorusini 1 389 782 (82%)
• ?ydzi - 203 507 (12%)
• Polacy - 17 526 (1%)
• Inni - 12 235 (0,7%)

Najwi?ksze miasta guberni w 1897 roku na podstawie danych z carskiego spisu powszechnego oraz porownanie przynale?no?ci administracyjnej przed rozbiorami Polski oraz przynale?no?ci pa?stwowej w mi?dzywojniu i wspołcze?nie:

• Dariusz Tarasiuk : Mi?dzy nadziej? a niepokojem. Działalno?? społeczno-kulturalna i polityczna Polakow na wschodniej Białorusi w latach 1905?1918 . Lublin : Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 211. ISBN? 978-83-227-2629-7 .
• Dorota Michaluk : Białoruska Republika Ludowa 1918?1920. U podstaw białoruskiej pa?stwowo?ci . Toru? : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika , 2010, s. 597. ISBN? 978-83-231-2484-9 .

• Szlachta guberni mohylewskiej . ( pol. ) .
• Gubernia mohylewska wg JewishGen ( ang. )
• Gubernia mohylewska , [w:] Słownik geograficzny Krolestwa Polskiego , t. VI: Malczyce ? Netreba, Warszawa 1885, s.?603  .
• Mapy i podział administracyjny guberni mohylewskiej