한국   대만   중국   일본 
Bitwa pod Omdurmanem ? Wikipedia, wolna encyklopedia

Bitwa pod Omdurmanem

Bitwa pod Omdurmanem ? starcie zbrojne, ktore miało miejsce 2 wrze?nia 1898 roku pomi?dzy brytyjskimi i egipskimi wojskami dowodzonymi przez generała Sir Horatia Herberta Kitchenera a powsta?cami suda?skimi dowodzonymi przez kalifa Abdullaha ibn Muhammada , nast?pc? Mahdiego .

Bitwa pod Omdurmanem
powstanie Mahdiego
Ilustracja
Bitwa na wspołczesnej rycinie
Czas

2 wrze?nia 1898

Miejsce

uj?cie Nilu Bł?kitnego do Białego

Terytorium

Sudan

Wynik

zwyci?stwo sił brytyjsko-egipskich

Strony konfliktu
Imperium brytyjskie
Egipt
mahdy?ci
Dowodcy
Horatio Kitchener Abdullahi
Siły
8200 ?ołnierzy brytyjskich,
17 600 ?ołnierzy egipskich,
80 dział,
44 karabiny maszynowe
60 000
Straty
47?48 [1] zabitych,
340?380 rannych
9700 zabitych,
ok. 16 000 rannych,
5000 wzi?tych do niewoli
Poło?enie na mapie Sudanu
Mapa konturowa Sudanu, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „miejsce bitwy”
15°45′07,00″N  32°31′12,48″E / 15,751945  32,520132

Licz?ce 26 tys. ?ołnierzy wojska brytyjsko-egipskie dowodzone przez Lorda Kitchenera posuwały si? wzdłu? Nilu w kierunku Chartumu . Marsz doskonale uzbrojonej i wyposa?onej armii ubezpieczały posuwaj?ce si? rownolegle rzek? kanonierki , a aprowizacj? zapewniała rownolegle budowana od Wadi Halfa na potrzeby tej kampanii linia kolejowa.

Przed bitw?

edytuj

Kilka kilometrow na połnoc od Omdurmanu , le??cego na lewym brzegu Nilu naprzeciw Chartumu, drog? zast?piły im siły suda?skich mahdystow , licz?ce około 60 tysi?cy ludzi. ?Sprawiało to wra?enie, ?e całe zbocze wzgorza maszeruje w nasz? stron?. Na tyłach tej hordy galopowali nieustannie je?d?cy; przed ni? rozsypywały si? po pustyni patrole; nad ni? powiewały setki chor?gwi, a tysi?ce mieni?cych si? w sło?cu grotow nieprzyjacielskich włoczni wygl?dały jak iskrz?ca si? chmura” [2] .

Kitchener otoczył swoj oboz zerib? (osłona ze ?ci?tych kolczastych krzakow), ale pozostawił poza ni? kawaleri?. Tył obozu przylegał do Nilu, zacumowały tam silnie uzbrojone brytyjskie kanonierki, statki zaopatrzeniowe, transportowe i szpitalne. Brytyjczycy, cho? mniej liczni, mieli olbrzymi? przewag? ogniow? (zwłaszcza dzi?ki artylerii i wła?nie wprowadzanym na uzbrojenie karabinom maszynowym Maxima ) z czego mahdy?ci nie zdawali sobie sprawy, byli te? bez porownania lepiej wyszkoleni i karniejsi od Suda?czykow [3] .

Decyduj?ce starcie

edytuj

Dzie? przed wła?ciwym starciem (1 wrze?nia) Suda?czycy odepchn?li znajduj?c? si? przed zerib? kawaleri? brytyjsk? na połnoc. O godzinie 6:45 nast?pnego dnia rozpocz?li frontalny atak na pozycje brytyjskiej piechoty. Brytyjczycy odpowiedzieli krzy?owym ogniem karabinow maszynowych i artylerii strzelaj?cej przede wszystkim szrapnelami . Ani jeden Suda?czyk nie zdołał dotrze? do zeriby ? brytyjska zapora ogniowa była niemo?liwa do przej?cia. ?mier? poniosło ponad 5 tysi?cy Suda?czykow. Jak napisał brytyjski korespondent wojenny, ??adne białe wojsko nawet przez pi?? minut nie wytrzymałoby takiej nawałnicy ?mierci. To była egzekucja, a nie bitwa” [4] .

Nast?pnie wojska brytyjskie wyszły zza zeriby i zaatakowały mahdystow. Zaciekłe kontrataki Suda?czykow spełzały na niczym. Teraz Kitchener postanowił przypiecz?towa? zwyci?stwo przy pomocy widowiskowej szar?y 21 Regimentu Lansjerow. Brał w niej udział po?niejszy premier Winston Churchill . Jednak kawalerzy?ci nieoczekiwanie natkn?li si? na przewa?aj?ce siły suda?skie. Starcie było krotkie, lecz krwawe. Kawalerzy?ci przebili si? przez masy mahdystow, ale ponie?li znaczne straty: 71 zabitych i rannych, podczas gdy mahdy?ci stracili prawdopodobnie około 60 zabitych i stu rannych [5] .

O godzinie 9:50 rozpocz?ła si? druga faza bitwy. Kalif postanowił obej?? pozycje brytyjskie i zaatakowa? Egipcjan, ale w ogniu egipskich karabinow i maximow atak załamał si?. Zgin?ło blisko 3500 mahdystow, a reszta atakuj?cej formacji uległa rozproszeniu [6] . Załamał si? tak?e trzeci i ostatni atak przeprowadzony około godziny 11. Armia suda?ska została rozbita, a Kitchener wkroczył do niebronionego Chartumu [7] .

Umm Duwajkirat

edytuj

Po?cig za uchodz?cym kalifem i innymi dostojnikami mahdystow trwał ponad rok i zako?czył si? 24 listopada 1899 roku starciem w okolicach miasta Kaka w Kordofanie (wioska Umm Duwajkirat). 8-tysi?czny korpus brytyjski pod dowodztwem gen. Wingate'a starł si? z resztkami mahdystow (około 10 tysi?cy) rozbijaj?c ich doszcz?tnie. Kalif Abdullah poległ. Ten epizod poło?ył kres rewolcie mahdystow [8] .

Przypisy

edytuj
  1. Battle of Omdurman , [w:] Encyclopædia Britannica [dost?p 2017-06-23] ( ang. ) .
  2. A. Moorehead, s. 618.
  3. D. Gazda, s. 185.
  4. A. Moorehead, s. 628.
  5. D. Gazda, s. 190.
  6. D. Gazda, s. 191.
  7. D. Gazda, s. 192.
  8. D. Gazda, s. 197-199.

Bibliografia

edytuj