Bitwa pod Omdurmanem
? starcie zbrojne, ktore miało miejsce 2 wrze?nia 1898 roku pomi?dzy brytyjskimi i egipskimi wojskami dowodzonymi przez generała
Sir Horatia Herberta Kitchenera
a powsta?cami suda?skimi dowodzonymi przez kalifa
Abdullaha ibn Muhammada
, nast?pc?
Mahdiego
.
Bitwa pod Omdurmanem
powstanie Mahdiego
|
Bitwa na wspołczesnej rycinie
|
Czas
|
2 wrze?nia
1898
|
Miejsce
|
uj?cie
Nilu Bł?kitnego
do
Białego
|
Terytorium
|
Sudan
|
Wynik
|
zwyci?stwo sił brytyjsko-egipskich
|
Strony konfliktu
|
|
Dowodcy
|
|
Siły
|
8200 ?ołnierzy brytyjskich,
17 600 ?ołnierzy egipskich,
80 dział,
44 karabiny maszynowe
|
60 000
|
|
Straty
|
47?48
[1]
zabitych,
340?380 rannych
|
9700 zabitych,
ok. 16 000 rannych,
5000 wzi?tych do niewoli
|
|
Poło?enie na mapie Sudanu
|
15°45′07,00″N
32°31′12,48″E
/
15,751945
32,520132
|
Licz?ce 26 tys. ?ołnierzy wojska brytyjsko-egipskie dowodzone przez Lorda Kitchenera posuwały si? wzdłu?
Nilu
w kierunku
Chartumu
. Marsz doskonale uzbrojonej i wyposa?onej armii ubezpieczały posuwaj?ce si? rownolegle rzek?
kanonierki
, a aprowizacj? zapewniała rownolegle budowana od
Wadi Halfa
na potrzeby tej kampanii linia kolejowa.
Kilka kilometrow na połnoc od
Omdurmanu
, le??cego na lewym brzegu Nilu naprzeciw Chartumu, drog? zast?piły im siły suda?skich
mahdystow
, licz?ce około 60 tysi?cy ludzi. ?Sprawiało to wra?enie, ?e całe zbocze wzgorza maszeruje w nasz? stron?. Na tyłach tej hordy galopowali nieustannie je?d?cy; przed ni? rozsypywały si? po pustyni patrole; nad ni? powiewały setki chor?gwi, a tysi?ce mieni?cych si? w sło?cu grotow nieprzyjacielskich włoczni wygl?dały jak iskrz?ca si? chmura”
[2]
.
Kitchener otoczył swoj oboz
zerib?
(osłona ze ?ci?tych kolczastych krzakow), ale pozostawił poza ni? kawaleri?. Tył obozu przylegał do Nilu, zacumowały tam silnie uzbrojone brytyjskie kanonierki, statki zaopatrzeniowe, transportowe i szpitalne. Brytyjczycy, cho? mniej liczni, mieli olbrzymi? przewag? ogniow? (zwłaszcza dzi?ki artylerii i wła?nie wprowadzanym na uzbrojenie
karabinom maszynowym Maxima
) z czego mahdy?ci nie zdawali sobie sprawy, byli te? bez porownania lepiej wyszkoleni i karniejsi od Suda?czykow
[3]
.
Dzie? przed wła?ciwym starciem (1 wrze?nia) Suda?czycy odepchn?li znajduj?c? si? przed zerib? kawaleri? brytyjsk? na połnoc. O godzinie 6:45 nast?pnego dnia rozpocz?li frontalny atak na pozycje brytyjskiej piechoty. Brytyjczycy odpowiedzieli krzy?owym ogniem karabinow maszynowych i artylerii strzelaj?cej przede wszystkim
szrapnelami
. Ani jeden Suda?czyk nie zdołał dotrze? do zeriby ? brytyjska zapora ogniowa była niemo?liwa do przej?cia. ?mier? poniosło ponad 5 tysi?cy Suda?czykow. Jak napisał brytyjski korespondent wojenny, ??adne białe wojsko nawet przez pi?? minut nie wytrzymałoby takiej nawałnicy ?mierci. To była egzekucja, a nie bitwa”
[4]
.
Nast?pnie wojska brytyjskie wyszły zza zeriby i zaatakowały mahdystow. Zaciekłe kontrataki Suda?czykow spełzały na niczym. Teraz Kitchener postanowił przypiecz?towa? zwyci?stwo przy pomocy widowiskowej szar?y 21 Regimentu Lansjerow. Brał w niej udział po?niejszy premier
Winston Churchill
. Jednak kawalerzy?ci nieoczekiwanie natkn?li si? na przewa?aj?ce siły suda?skie. Starcie było krotkie, lecz krwawe. Kawalerzy?ci przebili si? przez masy mahdystow, ale ponie?li znaczne straty: 71 zabitych i rannych, podczas gdy mahdy?ci stracili prawdopodobnie około 60 zabitych i stu rannych
[5]
.
O godzinie 9:50 rozpocz?ła si? druga faza bitwy. Kalif postanowił obej?? pozycje brytyjskie i zaatakowa? Egipcjan, ale w ogniu egipskich karabinow i maximow atak załamał si?. Zgin?ło blisko 3500 mahdystow, a reszta atakuj?cej formacji uległa rozproszeniu
[6]
. Załamał si? tak?e trzeci i ostatni atak przeprowadzony około godziny 11. Armia suda?ska została rozbita, a Kitchener wkroczył do niebronionego Chartumu
[7]
.
Po?cig za uchodz?cym kalifem i innymi dostojnikami mahdystow trwał ponad rok i zako?czył si? 24 listopada 1899 roku starciem w okolicach miasta
Kaka
w Kordofanie (wioska Umm Duwajkirat). 8-tysi?czny korpus brytyjski pod dowodztwem gen. Wingate'a starł si? z resztkami mahdystow (około 10 tysi?cy) rozbijaj?c ich doszcz?tnie. Kalif Abdullah poległ. Ten epizod poło?ył kres rewolcie mahdystow
[8]
.