Genez? NTN było to, ?e polska strona, uznaj?c, ?e Mi?dzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze nie uwzgl?dnił nale?ycie skarg polskich, postanowiła powoła? jego krajowy odpowiednik ^[2] .

Dekret o utworzeniu Trybunału podpisał prezydent Krajowej Rady Narodowej (KRN) Bolesław Bierut , a kontrasygnowali: premier Edward Osobka-Morawski , minister sprawiedliwo?ci Henryk ?wi?tkowski oraz minister bezpiecze?stwa publicznego Stanisław Radkiewicz . Trybunał orzekał na podstawie całego obowi?zuj?cego po wojnie ustawodawstwa karnego:

• Rozporz?dzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. ? Kodeksu karnego ( Dz.U. z?1932?r. nr?60, poz.?571 , ze zm.; art. 225, 235, 236, 246, 259 i 278);
• Dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 23 wrze?nia 1944 r. ? Kodeksu karnego Wojska Polskiego ( Dz.U. z?1957?r. nr?22, poz.?107 , ze zm.);
• przepisow szczegolnych, jak np. Dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 31 sierpnia 1944 r. o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy winnych zabojstw i zn?cania si? nad ludno?ci? cywiln? i je?cami oraz dla zdrajcow Narodu Polskiego ( Dz.U. z?1946?r. nr?69, poz.?377 , ze zm.).

Trybunał orzekał w składzie trzech s?dziow i czterech ławnikow powoływanych spo?rod posłow do KRN. Jego wyroki, podobnie jak orzeczenia S?du Najwy?szego , były ostateczne i niezaskar?alne. Skazanym przysługiwało prawo do zwrocenia si? o łask? do Prezydenta KRN. Najwy?szy Trybunał Narodowy s?dził w szczegolno?ci:

• osoby odpowiedzialne za przegran? Polski we wrze?niu 1939 roku oraz faszyzacj? mi?dzywojennej Polski
• przest?pcow pospolitych z okresu II wojny ?wiatowej
• reichsdeutschow i volksdeutschow
• działaczy podziemia nacjonalistycznego.

Trybunał działał do 1948 roku, mimo ?e nie został zlikwidowany ?adnym aktem prawnym ^[3] . Kolejne procesy przeciwko zbrodniarzom wojennym toczyły si? przed s?dami powszechnymi.

Wymagania formalne, wybor oraz kadencja członkow Trybunału edytuj

Ta sekcja jest niekompletna. Je?li mo?esz, rozbuduj j? .

Zgodnie z art. 3 ust. 2 dekretu o Najwy?szym Trybunale Narodowym, prezydium Krajowej Rady Narodowej na wniosek Ministra Sprawiedliwo?ci powoływała na s?dziow Najwy?szego Trybunału Narodowego osoby posiadaj?ce kwalifikacje s?dziowskie.

Osoby zasiadaj?ce w Trybunale edytuj

Ta sekcja jest niekompletna. Je?li mo?esz, rozbuduj j? .

s?dziowie:

• Emil Stanisław Rappaport
• Stanisław Rybczy?ski ^[4]
• Henryk Cie?luk
• M. Dobrom?ski, Prezes S?du Apelacyjnego w Warszawie ^[5]
• Albert Eimer, prezes Specjalnego S?du Karnego w Krakowie ^[5]
• Jozef Zembaty , s?dzia Specjalnego S?du Karnego w Katowicach ^[5]
• Felix Jarosz, s?dzia zapasowy ^[5]

s?dziowie ławnicy:

• Stanisław Stasiak ^[6]
• Stanisław Stefa?ski , poseł do KRN ^[6]
• Henryk Wojcik ^[6]
• Janusz Wierusz-Kowalski ^[6]
• Marian Liti?ski , poseł do KRN ^[5]
• Albin Jura , poseł do KRN ^[5]
• Franciszek Zymła, poseł do KRN ^[5]
• Pelagia Lewi?ska , posłanka do KRN ^[5]
• Henryk Dobrowolski , ławnik zapasowy, poseł do KRN ^[5]

Prokuratura Trybunału edytuj

Ta sekcja jest niekompletna. Je?li mo?esz, rozbuduj j? .

prokuratorzy:

• Tadeusz Cyprian ^[5]
• Henryk Gacki
• Jerzy Sawicki
• Mieczysław Siewierski ^[5]
• Stefan Kurowski

Ta sekcja jest niekompletna. Je?li mo?esz, rozbuduj j? .

Wyroki Trybunału były ostateczne i prawomocne, a przepisy kodeksu post?powania karnego dotycz?ce apelacji zostały wył?czone. Skazanemu przysługiwała pro?ba do Prezydenta Krajowej Rady Narodowej o zastosowanie prawa łaski .

W wypadku orzeczenia w wyroku skazuj?cym kary ?mierci akta sprawy wraz z opini? Trybunału trafiały do Prezydenta KRN, z mo?liwo?ci? skorzystania przez niego z prawa łaski.

Ta sekcja jest niekompletna. Je?li mo?esz, rozbuduj j? .

• Stanisław Hejmowski

Przed Trybunałem odbyło si? siedem procesow:

1. Oskar?ony: Arthur Greiser .

   Proces odbył si? w Poznaniu 22 czerwca ? 7 lipca 1946.

   Miejsce: aula Uniwersytetu Pozna?skiego ^[7]

   Wyrok: kara ?mierci, wyrok wykonano.

2. Oskar?ony: Amon Goth .

   Proces w Krakowie 27 sierpnia ? 5 wrze?nia 1946.

   Miejsce: sala S?du Okr?gowego w Krakowie ^[7]

   Wyrok: kara ?mierci, wyrok wykonano.

3. Oskar?eni: Ludwig Fischer , Ludwig Leist , Josef Meisinger , Max Daume

   Proces w Warszawie 17 grudnia 1946 ^[8] ? 24 lutego 1947

   Miejsce: sala w siedzibie Zwi?zku Nauczycielstwa Polskiego przy ul. Smulikowskiego 6/8 ^[9]

   Wyrok: Fischer, Meisinger, Daume ? kara ?mierci, Leist ? 8 lat wi?zienia, wyroki wykonano.

4. Oskar?ony: Rudolf Hoß .

   Proces w Warszawie 11 marca ^[10] ? 29 marca 1947

   Miejsce: sala w siedzibie Zwi?zku Nauczycielstwa Polskiego przy ul. Smulikowskiego 6/8 ^[9]

   Wyrok: kara ?mierci, wyrok wykonano.

5. Oskar?eni: 40 członkow załogi obozu w O?wi?cimiu .

   Pierwszy proces o?wi?cimski w Krakowie 24 listopada ? 16 grudnia 1947

   Wyroki: 23 wyroki ?mierci, 16 wyrokow pozbawienia wolno?ci od 3 lat do do?ywotniego, jeden wyrok uniewinniaj?cy.

6. Oskar?ony: Albert Forster .

   Proces w Gda?sku 5 kwietnia ? 29 kwietnia 1948

   Wyrok: kara ?mierci, wyrok wykonano.

7. Oskar?ony: Josef Buhler .

   Proces w Krakowie 17 czerwca ? 5 lipca 1948

   Wyrok: kara ?mierci, wyrok wykonano.

Dodatkowo Najwy?szy Trybunał Narodowy uznał rz?d Generalnego Gubernatorstwa za organizacj? przest?pcz?.

• Tadeusz Cyprian , Jerzy Sawicki , Siedem procesow przed Najwy?szym Trybunałem Narodowym , Pozna? 1962.
• Marian Podgoreczny , Proces gauleitera Alberta Forstera , Palestra R. 1975 nr 19/9(213), s. 20?38. Artykuł dost?pny w kolekcji cyfrowej Muzeum Historii Polski .
• Grzegorz Jakubowski, S?downictwo powszechne w Polsce w latach 1944?1950 , Instytut Pami?ci Narodowej, Warszawa 2002.
• Dekret z dnia 22 stycznia 1946 r. o Najwy?szym Trybunale Narodowym ( Dz.U. z?1946?r. nr?5, poz.?45 )
• Dekret z dnia 17 pa?dziernika 1946 r. o zmianie dekretu z dnia 22 stycznia 1946 r. o Najwy?szym Trybunale Narodowym ( Dz.U. z?1946?r. nr?59, poz.?325 )
• Dekret z dnia 11 kwietnia 1947 r. o zmianie dekretu o Najwy?szym Trybunale Narodowym ( Dz.U. z?1947?r. nr?32, poz.?143 )
• Tekst jednolity Dekretu o Najwy?szym Trybunale Narodowym zamieszczony w Obwieszczeniu Ministra Sprawiedliwo?ci z dnia 31 pa?dziernika 1946 r. ( Dz.U. z?1946?r. nr?59, poz.?327 )

• Baza ?wiadectw ?Zapisy Terroru”, w ktorej gromadzone s? zeznania składane przed Głown? Komisj? Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce wykorzystane w procesach przed Najwy?szym Trybunałem Narodowym
• Wyrok Najwy?szego Trybunału Narodowego z 22 grudnia 1947 r. w tzw. procesie o?wi?cimskim