Ing
palakul
(‘’axe’’ o ‘’ax’’ king Ingles) metung yang kasangkapan a libu-libu ra nang banuang gagamitan king pamanabas, pamamangal ampong pamamutut
dutung
, pamamutut
trosu
, antimong
sandata
, at anting
sagisag
kareng seremonias ampo kareng sagkal ning armas (coat of arms, in heraldry). Dakal ya alkus ampong espesial a gamit ing palakul, dapot keraklan, bibilugan ne ning metung a buntuk a maki pulu o talanan.
Deng minunang alimbawa da reng palakul maki buntuk lang
batu
a makatuglung king metung a talanan, king paralan a makabage ketang kayang materialis, ampo king gamit na niti. Aniang agyu na nong gawan ning teknolohiya deti, linto la reng palakul a gawa king
tansu
,
bakal
, ampong
aseru
.
Ing palakul alimbawa ne ning
simpling makina
, uling metung yang uri ning
wedge
, o dobling
padagusdus
(dual inclined plane). Uli na niti, mababawas ing sikanan a kailangan ning mamutut dutung. Babangalan ne ning palakul ing dutung kapamilatan ning prisiun (pressure). Magsilbi ya muring
baluat
(lever) ing talanan ning palakul; uli na niti, sisikan ing puersa ketang gilid a mamutut (nung subukan meng gamitan ing buntuk ning palakul a yalang talanan, lalu mung aintindian iti). King mapinung pamanadtad kapamilata’ning side axe, makasaup iti, dapot nung mamutut kapamilatan ning double bitted axe, e magagamit masalese ing palakul.
Keraklan, atin lang mababong anggulu ning taram (shallow wedge angle) deng palakul a pamutut, kabang mas malalam no man anggulu deng palakul a pamangal. Keraklan, double beveled la reng keraklan kareng palakul (pante la reng misusumangid nang tagiliran ning taram), dapot ating espesial a palakul a maki metung mung bevel blade, at metung a offset handle ba lang magamit deti king obrang pamagpakinis (finishing) a e la dilikadu deng buku nang taliri ning gagamit. E no makaing dakal ngeni deti, dapot kanita, e la mawawala deti kareng kasangkapan da reng karpinteru, at e la mu magagamit king pamag-trosu. Ating kasangkapan a kayawig na niti, ing
billhook
, a maki makuyad a talanan at makabang taram, at magagamit kareng obra nung nu e ya bage ing palakul. Nanupata, king Francia ampong Olandia, ing billhook ing keraklan dang gagamitan a kasangkapang bangku (bench tool) deng karpinteru ampong gagawang aparador, imbes na ing palakul.
Maki bakal lang buntuk ampong dutung a talanan deng palakul ngeni (keraklan
hickory
king America ampng
ash
king Britania ampong Europa, dapot maralas la muring magagamit deng talanan a
plastic
ampong
fiberglass
. Atin lang kanya-kanyang gamit, alkus (porma) ampong dagul deng makabayung palakul. Den namang
palatso
, mangalati lang palakul a maki talanan, at maralas atin lang
martiliu
king gulut.
Maralas dong gagamitan antimong sandata deng palakul uling malagua lang gawan deti. Keraklan, deng gagawang kasangkapan a maki taram kareng nayun ing magsilbing talagawang armas da reng panginuan a piyudal neng panaun ning gera.
- W. Borkowski, Krzemionki mining complex (Warszawa 1995)
- P. Petrequin, La hache de pierre: carrieres vosgiennes et echanges de lames polies pendant le neolithique (5400 - 2100 av. J.-C.) (exposition musees d'Auxerre Musee d'Art et d'Histoire) (Paris, Ed. Errance, 1995).
- R. Bradley/M. Edmonds, Interpreting the axe trade: production and exchange in Neolithic Britain (1993).
- P. Petrequin/A.M. Petrequin, Ecologie d'un outil: la hache de pierre en
Irian Jaya
(Indonesie). CNRS Editions, Mongr. du Centre Rech. Arch. 12 (Paris 1993).
- Schulze, Andre(Hrsg.): Mittelalterliche Kampfesweisen. Band 2: Kriegshammer, Schild und Kolben. - Mainz am Rhein. : Zabern, 2007. -
ISBN 3-8053-3736-1
H. Bachtold-Staubli, Handworterbuch des deutschen Aberglaubens (Berlin, De Gruyter 1987).