Lo sonagrama de la votz umana revela son ric contengut
armonic
.
Lo
votz
es l'ensemble dels
sons
produchs pel frejament de l'
aire
dels
palmons
suls plecs del
laringe
de l'
esser uman
. La votz inclutz la
paraula
, lo
crit
, lo
rire
e lo
cant
. Per extension en el son emes pels animals. Lo mot, etimologicament, ven del latin
vox
.
L'estudi dels sons produchs per la votz se nomena la
fonetica
. Es una de las brancas de la
linguistica
. Dins lo domeni de la
medecina
, l'estudi de la
fisiologia
e de la patologia de la votz e los sonhs de santat que li son donats son tractat dins la
foniatria
.
L'
aparelh vocal
o aparelh de la fonacion (ensemble dels organs que realizan la produccion vocala) realiza diferentas estapas permetent la conversion del buf en sons: la bufaria alimentada per l'
aparelh respiratori
(contrarotlat e regulat pels sostens e le sistema muscular abdominodiafragmatic); l'emission per l'aparelh de produccion sonor constituit pel
laringe
, cavitat mobila al terme de la
traquea
ont s’encontran las
cordas vocalas
que la vibracion modula forca rapidament lo debit (e la pression) d'aire, alara que los
muscles
larinjat permeton d'ajustar la nautor del son e dins una certa mesura le
timbre
(contengut armonic) ; l'amplificacion realizada per de resonators (
faringe
,
cavitat buccala
, las cavitats cranianas, la massa ossosa) ; l'articulacion, merce al terme de la
lenga
, del vel de palais, de las
gencivas
superioras, de la
incisivas
superioras e dels dos
pots
. Las cavitats bucalas e nasalas alteran lo timbre de la votz e un pauc la nautor : favorizan unas frequencias pulseu que d'autras segon lor forma e dimensions, e reagisson amb la cavitat larinjada.
La votz es un instrument a l’encop dins sa foncion fisicoacostica de comunicacion amb l'autre, e dins sa foncion psicologica o de ligam a l'autre e a se meteis, donc dins sa foncion pragmatica e identitaria.
Diagrama anatomic de las cordas vocalas.
Los omes e las femnas an de cordas vocalas de talhas diferentas; los omes adults an mai sovent una votz mai greva e de cordas vocalas mai longas, o, entre 17 e 25 mm mesurat verticalament sus l’esquema cai costat. Aquelas de las femnas se situisson entre 12,5 e 17,5.
De factors genetics son a l'origina de la diferencia de talha de las cordas vocalas al sen d'un meteis sexe, d’aqui ven lo classament de las voses dels
cantaires
per
tessitura
. S’encontra par exemple pels omes las bassas, baritons e tenors e per las femnas las contraltos, mezzo-sopranos e sopranos. La talha de las cordas vocalas es pas la sola font de diferencia entre las voses d'omes e de femnas. La cavitat resonanta (traquea, bouca…) es mai sovent mai granda pels omes, co qui favoriza tanben los sons greus de biais independent de las quita cordas vocalas.
La votz es unica, a causa de la forma e de la talha de sas cordas vocalas, mas tanben del reste del cors de la persona. Los umans podon destibar o sarrar lors cordas vocalas, o cambiar lor espessor, e tenben cambiar la pression d'aire transferida. La forma del pecho e del col, la posicion de la lenga, e la tension de forca muscles podon esser alteradas en produsent un efiech sus la nautor, lo volum e lo timbre del son produch. Le son fa reson tanben en diferentas partidas del cors ; la talha e l’estructura ossosa d'un individu podon tocar sa votz.
Los cantaires podon aprene a trabalhar sus la respiracion, lo posicionament de la garganta e la dobertura de la boca per produire de registres diferents. Un cambiament de las cavitats de resonanca poira donar una ≪ votz de pecho ≫ o al contrari una ≪ votz de testa ≫.
Se destria quatre biais d'emetre de sons vocals, dichs mecanismes
[1]
:
- lo mecanisme 0 dich Fry o
strowbass
: subretot accessible als omes, sembla a un gargarisme sins aiga ;
- lo mecanisme I dich votz de pecho : es lo mecanisme mai frequent per un ome. Permet de produire de sons de frequencia fondamentala compresa entre 80 e 400 Hz ;
- lo mecanisme II dich votz de testa : es lo mecanisme mai frequent per una femna. Permet de produire de sons de frequencia fondamentala compresa entre 300 e 1500 Hz ;
- lo mecanisme III dich vetz de fiulet : es una votz destimbrada, comparabla a una sirena o un cruissiment de greda.
Un registre vocal es l'ensemble de las frequencias emesas amb un reson identic, es a dire la partisa de l'espandida vocala ont lo cantaire emet de nautors amb un timbre gaireben identic. Los artistas de cant classic utilizan diferents regitres vocals en modificant lo son emes per diferents resonators de lor cors (cavitat orala, fossas nasalas...) per omogeneizar lo timbre de lor votz. Per exemple, lo tenor liric pot pujar fins al contra-ut, a
528 Hz
, en mecanisme de pecho
[2]
.
La
fonetica
es la disciplina scientifica qu’estudia los sons produchs per la votz en vista de la comunicacion verbala.
La votz pot patir de forca disfoncionaments ; se pot notar la decas de prononciacion, e los damatges de la cordas vocalas. Lo fach de parlar trop longtemps o trop fort pot menar a una fatiga dels organs de la paraula. Los atudaments de votz podon taben esser lo resultat d'una malautia infeciosa.
Un atudament de votz que dura mai de doas setmanas es lo simptoma d'un problema de fons e demanda una consultacion en ORL.
- Bernard Baas,
La voix deliee
, collection Le Bel Aujourd'hui, Editions Hermann, 2010
- Michele Castellengo, ≪ 5. La voix humaine - Les mecanismes, les variations de la qualite vocale 1968-2001 ≫, dans Laboratoire d'Acoustique Musicale Jussieu - Presentation des recherches 1963-2002, 2002 (lire en ligne)
- Cecile Fournier, La voix un art et un metier : anatomie, physiologie, acoustique, phonetique, technique de la voix professionnelle, Seyssel, Comp'act, 1999, 2e ed..
- Dr Yves Ormezzano,
Le Guide de la voix
,
Model:Ed.
O. Jacob, 2000