Lo
sonet
es un tipe d'estrofa poetica d'origina italiana compausada per catorze
verses
amb un nombre de sillabas variablas (existis de versions italianas e castelhana d'onze
sillabas
per vers).
Los verses s'organizan en quatre estrofas: dos
quatrins
(estrofas de 4 verses) e dos
tercets
(estrofas de 3 verses). Encara que la distribucion del contengut del sonet es pas fixada, se pot dire que lo primier quatrin presenta lo tema del sonet e que lo segond l'amplifica o lo desvolopa. Lo primier tercet dona l'idea centrala, o exprimis de sentiments ligats al tema dels quatrins. Lo tercet final, aquel qu'es mai pertocant, acaba amb una reflexion greva o amb un sentiment prigond (dins ambedos cases, desligats dels verses precedents). D'aquel biais, lo sonet classic presenta una introduccion, un desvolopament e una conclusion dins lo darrier tercet, que balha d'un biais un sens al resta del poema.
De
Sicilia
, d'ont es originari, lo sonet passet dins l'Italia centrala, que l'utilizeron los poetas del
dolce stil nuovo
:
Guido Guinizzelli
(1240 - 1276) e
Guido Cavalcanti
(1259 - 1300) entre d'autras.
Dins lo
segle XIV
,
Dante Alighieri
escriguet forca sonets amoroses consacrats a la sieuna amada
Beatrice Portinari
, e reculhits dins son libre
Vita Nuova.
Mas lo sonet mai influent del segle es, sens dobte, aquel del poeta
Francesco Petrarca
, lo
Canzoniere
(Canconier), que lo sonet se revela coma l'estructura mai adaptada per l'expression del sentiment amoros. Jos l'influencia de
Petrarca
, lo sonet s'espandis al resta de las literaturas europeas. Los representants magers per la lenga
francesa
son
Clement Marot
, e
Joachim du Bellay
,
Pierre de Ronsard
. Lo sonet foguet introduch en lenga
anglesa
pel poeta
Thomas Wyatt
, e segueron
Edmund Spenser
e subretot
William Shakespeare
. Foguet introduch en lenga
portuguesa
per
Sa de Miranda
e tanben utilizat per
Luis de Camoes
. En lenga
castelhan
foguet adaptat per
Inigo Lopez de Mendoza
e
Juan Boscan
amb
Garcilaso de la Vega
. Se trapa pel primier cop en lenga
catalana
amb
Pere Torroella
puei
Pere Serafi
,
Pasmens s'existis diferentas versions de la rima d'aquela estrofa, se considera que la rima classica del sonet es consonanta. Dins los dos quatrins, pot esser tant crosada coma encadenada (ABBA o ABAB), e pot variar dins los dos quatrins o se mantener la meteissa.
[1]
Los dos tercets riman tanben en consonanta e seguisson mai sovent los models CDE CDE, CCD EED, CCD DEE o CDC DCD.
Aquesta seccion es voida, pas pro detalhada o incompleta.
Vostra ajuda
es benvenguda !
D'entre los poetas occitans mager avent utilizat lo sonet i a
Peire Godolin
e per exemple son
Segonda Floreta
:
Belas de qui le Cel manleva le visatge
Quand vol brodar de lums son grand abilhament,
E dont la galhardia forca tan docament
Que tot cor va bocar jos l'arquet d'un mainatge;
Guinholet e Liris, perleta del vilatge
Vos desiran far part de lor contentament,
Quand pifres e clarins, d'un gai resonament,
Cercan de gratilhons les pes e le coratge;
Sense nos mespresar per n'estre que Pastors
Venetz tastar le gaug de vostres servitors,
E guimbar bravament sur l'erbeta florida.
Un Decembre d'afars non nos torra jamai,
A l'An de nostra umor non se troba que Mai
Que de mila plasers nos corona la vida.
Se cal tanben far mencion de
Lois Belaud de la Belaudiera
,
Jacob de Gassion
o
Guilhem de Sallusti deu Bartas
per exemple.
- ↑
Encyclopaedia Britannica