Revolucion d'Octobre Revolucion Russa
Descobridor o inventaire
Data de descoberta
Contrari
Color
Simbol de quantitat
Simbol d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Informacions generalas
Data	7 - 8 de Novembre de 1917
Luoc	Petrograd
Eissida	Victoria dels bolchevics
Belligerants
Govern provisori	Garda roja Bolchevics Soviet de Petrograd
Comandants
Aleksandr Kerenski	Lenin Trotski

La revolucion d’Octobre (en rus : Октябрьская революция, Oktiabrskaia revolioutsiia ), tanben coneguda jol nom de revolucion bolchevica , es la segonda fasa de la Revolucion Russa apres la revolucion de Febrier e que se debanet dins la nuech del 25 d'octobre de 1917 ( 7 de novembre de 1917 ). La revolucion d'Octobre foguet largament favorizada per la Primiera Guerra mondiala . Del temps de la dintrada en guerra, totes los partits politics fogueron favorables a la participacion de Russia al conflicte, levat lo Partit obrier socialdemocrata de Russia. Mas, l'armada russa deguet subir de desfachas pesugas. Las usinas eran pas pro productivas, lo malhum ferroviari e la logistica ineficacas.

L'insistencia del govern provisori per contunhar la Primiera Guerra mondiala ? plan impopular ? empachet la realizacion de grandas reformas ^[1] . Lo programa bolchevic, rebatut dins lors eslogans "la patz, lo pan e la terra" e "tot lo poder als soviets" favoriza los bolchevics. La crisi economica, qu'a pejorat dempuei l'estiu, la decepcion deguda a l'absencia de reformas e lo sosten del govern provisori per gaireben totes los autre partits politics favorizeron los bolchevics que lanceron una intensa campanha de propaganda a Petrograd .

Lo 25 d'octobre de 1917, Lenin e Trotski lancan lors partisans dins una susmauta armada a Petrograd contra lo govern provisori dirigit per Kerenski. L'endeman, Trotski anoncia oficialament la dissolucion del govern provisori pendent l'obertura del Congres panrus dels soviets dels deputats obriers e paisans (que compte 649 delegats, amb 390 bolchevics). Los representants al soviet de tot lo pais aproban l'insurreccion. Lo congres adopta los decrets transferissent totes los poders als soviets e adopta tanben un decret sus la terra, sus la patz, sus las nacionalitats e sus lo contrarotle obrier sus la produccion.

L'endeman de la revolucion d'Octobre, Russia ven lo primier regim comunista (al sens marxista ) de l'Istoria.

Contexte [ modificar | Modificar lo codi ]

A la davalada de 1917, las consequencias de l'afar Kornilov son importantas : las massas torneron s'armar, los bolchevics podon sortir de lor miegclandestinitat, los prisonierrs politics de julhet, amb Trotsky , son liberats pels marins de Kronstadt. Per mestrejar lo putsch, Kerensky cridet ajuda als partits revolucionaris, acceptant la liberacion e l’armament dels quita bolchevics. Perdet le sosten de la drecha, que li pardona pas lo fracas del putsch, sens pasmens raliar l'esquerra, que lo jutge trop indulgent dins la repression dels complices de Kornilov, encara mens l’esquerra estrema bolchevica, que Lenin , de so amagat, donet lo mot d’ordre : ≪ Pas cap de sosten a Kerensky, luta contra Kornilov ≫.

Totjorn mai d’obriers e soldats penson qu’es pas possibla la conciliacion entre l’anciana societat defenduda per Lavr Kornilov e la novela. Lo putsch e l’aclapamement del govern provisori, donant als soviets lo cap de a la resistencia, enfortis l’autoritat e aumenta l’audiencia dels bolchevics. Lor prestigi resulta mai grand : estimulats per la contrerevolucion, las massas se radicalizan, de soviets, de sindicats se placan del costat bolchevics. Le 31 d'agost, lo soviet de Petrograd dona la majoritat als bolchevics, e elegis Leon Trotski a sa presidencia lo 30 setembre.

Totas las eleccions mostran la pojada; atal, a las eleccions municipalas de Moscou, entre junh e sptembre, los SR passan de 375 000 votes a 54 000, los menchevics de 76 000 a 16 000, los democratas constitucionals (KD) de 109 000 a 101 000, alara que los bolchevics passan de 75 000 a 198 000 votes. Lo mot d’ordre ≪ tot lo poder als soviets ≫ passa largament los bolchevics e es tanben utilisat per d'obriers SR o menchevics. Lo 31 d'agost, lo soviet de Petrograd e 126 soviets de provincia votan una resolucion en favor du poder dels soviets.

La revolucion contunha a s’accelerar, surbretot dins las campanhas. Pendent l'estiu de 1917, los paisans passan a l’accion, e prenon de terras als senhors, sen esperar mai la reforma agraria promesa e de contunh retardarda pel govern. La paisanaria russa torna de fach sa longa tradicion de vastas sosmautas espontaneas (lo bunt ), qu'avia ja marcat lo passat nacional, alara pendent las grandas sosmautas de Stenka Razine al segle XVII o d'Emelian Pougatchev ( 1774 - 1775 ) al temps de Catarina II . Pas totjorn violentas, aquestas occupacions massisas des terras sont pasmens sovent lo teatre de desencadenaments espontaneus o las proprietats dels mestres son brutladas, eles meteisse maltractats veire assassinats. Aquesta grandassa revolta paisana, benleu la mai importanta de l’istoria europea, es globalament victoriosa, e las terras son pertejadas, sens que lo govern condamne o ratifique lo movement.

Aprenent que lo ≪ partatge negre ^{[N 1]}  ≫ es de s’acomplir dins lors vilatges, los soldats, plan sovent d’origina paisana, desertan en massa per poder participar a temps per la redistribucion de las terras. L’accion de la propaganda pacifista , lo malcor apres lo fracas de l’ultima ofensiva de l’estiu fan lo reste. Las trencadas se voidan pauc a pauc.

A partir de junh de 1917, dins una sesilha del Ier congres dels sovets, Lenin avia ja anonciat dobertament que los bolchevics eran prets a prene lo poder, mas sul moment sas paraulas avian pas esta presas en serios ^[2] .

L'insurreccion [ modificar | Modificar lo codi ]

En octobre de 1917, Lenin e Trotski consideran que lo moment es vengut de n'acabar amb la situacion de doble poder (govern provisori e soviet dels deputats obriers e dels delegats dels soldats de Petrograd).

Los debats al sen del comitat central del Partit bolchevic per qu'aqueste organize una insurreccion armada e prenga lo poder son vius. Unes amb Kamenev e Zinoviev consideran que cal encara esperar, que lo partit es ja assegurat de la majoritat dins los soviets, e seria a lors avis isolat en Russia coma en Europa se prengava lo poder sol e non al sen d’un& coalicion de partits revolucionaris. Mas Lenin e Trotsky l’emportan e apres aver resistit, lo Comitat aproba e organiza l’insurreccion, que Lenin fixa la data per la velha de l’obertura del IId congres dels soviets, que l'amassada deu se far lo 25 d'octobre.

Un Comitat militar revolucionari es creat al sen del soviet de Petrograd e dirigit per Trotski, que n'es president. Es compausat d’obriers armats, de soldats e de marins. S’assegura lo raliament o a neutralitat dee la garnison de la capitala, e prepara menonosament la prisa d’assalt dels punts estrategics de la vila. La preparacion del cop de forca se fa gaireben pas a l'amagat, los plans liurats per Kamenev e Zinoviev son quitament disponibles dins los jornals, e lo quita Kerensky ne venon a desirar l’afrontament final que voidaria l’abces ^[3] .

L’insurreccion es lancada dins la nuech del 6 al de novembre de 1917 (24 al 25 d'octobre del calendier julian ). Los eveniments se debabanan gaireben sens sanguiniera. Los gardas rojas menats pels bolchevics prenon sens resistencia lo contrarotle dels ponts, de las garas, de la banca centrala, dels centres postals e telefonics, abans de lancar un assalt final sul palais d'Ivern. Los films oficials filmats mai tard montreron aquestes eveniments jos un angle eroic, mas dins la realitat los insurgents enfrenteron una resistencia flaca. En efiech, d'ntere las tropas cantonadas dins la capitala, sels unes batalhons d’escolans oficiers ( junkers ) sostenon lo govern provisori. I aura cinc morts e unes ferrits ^[4] . Pendent l’insurreccion los tramvais contunhant a circular, los teatres de jogar, los cemeercis demoran doberts. Un dels eveniments decisius del segle XX se realiza dins l'indiferencia ^[5] .

Se una ponhada de partisans podet venir mestre de la capitala facia a un govern provisori que pas degun sosten pas mai, la sosmauta deu ara esser ratificada per las massas. L'endeman, 25 d'octobre, Trotski anoncia oficialament la dissolucion del govern provisori pendent l’obertura del Congres panrus dels soviets dels deputats obriers e paisans (562 delegats eran presents, amb 382 bolchevics e 70 SR d'esquerra ^[6] ).

Mas una partida dels delegats consideravan que Lenin et los bolchevics avian pres lo poder de biais illegal, e un cinquentenat quiteron la sala ^[7] . Los demissionaris, socialistas revolucionaris de drecha e menchevics, creeron a partie de l'endeman un ≪ Comitat de Salut de la Patria e de la Revolucion ≫ ^[8] . Aquestas defeccions fogueron acompanhadas d'aquesta resolucion improvisada de Leon Trotski : ≪ Lo 2d Congres deu constatar que la partenca dels menchevics e dels SR es un ensag criminal e sens esper de trencar la representativitat d'aquesta assemblada al moment ont las massas s’esforcan de defendre la revolucion contra las atacas de la contrarevolucion ^[9]  ≫. Lo jorn seguent, los Soviets ratifican la constitucion d’un Conselh dels commissaris del poble integralament constituit de bolchevics, coma basa del govern novel, esperant la convocacion d’una assemblada constituenta. Lenin se justificara l'endeman als representants de la garnison de Petrograd afirmant ≪ Es pas culpa nostra se los S-R e los menchevics son partits. Lor aviam prepausat de partejar lo poder [...]. Avem invitat tot lo mond a participar al govern. ≫ ^[10]

Lo govern novel [ modificar | Modificar lo codi ]

Dins las oras seguentas, una ponhada de decrets anava jetar las basas del regim novel. Quand Lenin faguet sa primiera aparesisson publica, foguet ovacionat e sa primiera declaracion foguet : ≪ Anam ara precedir maintenant a la construccion de l’ordre socialista ≫.

D'en primier, Lenin anoncia l’abolicion de la diplomacia secreta e la proposiciona tots los paises belligerants de conecar de des parlaments ≪ en vista d’una patz equitabla e democratica, immediaae, sens annexion e sens indemnitat ≫.

Enseguida, es promulgat lo decret sus la terra: ≪ la granda proprietat fonsiera es abolida immediatament sens pas cap d'indemnitat ≫. Daissa als soviets de paisans la libertat de ne far co que volon, socializacion de la terra o partetja entre les paisans paures. Lo texte ratifica de fach una realitat ja presenta, que los paisans ja prengueron de terras pendent l’estiu de 1917. Mas coma aquo, ganha als bolchevics la neutralitat benvolenta dels camps, al mens fins a laprima de 1918.

Fin finala un govern novel, es nomenat, lo ≪ conselh dels comissaris del poble ≫. D’autras mesuras segueron, coma una novela abolicion de la pena de mort , la nacionalizacion de las bancas (14 de de decembre), lo contrarotle obrier sus la produccion, la creacion d’una milicia obriera, la jornada de las ueit oras, la sobeiranetat e l’egalitat de totes los pobles de Russia, lor drecha a dispausar d’eles meteis amb la separacion politica e la constitucion d’un Estat nacional independent ^[11] , l'anulacion dels engatjaments russes suls emprunts obligataris, la suppression de tot privilegi de caracter nacional o religios, la separacion de la Gleisa ortodoxa e de l'Estat, lo passatge del calendier julian al calendier gregorian , eca. La capitada d’Octobre acaba per l'ora la Revolucion rusa nascuda en febrier, prenant en 33 oras de mesuras que lo governt provisori avia pas prisas en 8 meses d’existencia.

En 1871 , los obriers parisencs avian pres lo poder pendent la Comuna de Paris . Aquesta primiera experiencia de ≪ dictatura de proletariat ≫ (coma la qualifiquet Friedrich Engels ^[12] ) s’acabet pel chaple de 10 000 a 20 000 comunards e de desportacions en massa. Prenent lo poder a Petrograd, Lenin e Trotski sabian que poirian pas tenir sens lo renforc de paises industrializats, l’Alemanhqa, la Franca e l’Anglaterra; per l'ora, per eles cal tenir mai que los 72 jorns de la Comuna de Paris ^[13] .

Cap a una guerra civila [ modificar | Modificar lo codi ]

Quand los bolchevics prenon lo poder a Petrograd, l'Estat rus es en descomposicion, l'armada existis gaireben pas pus, l'emperi es via de dislocacion jos l'accion de forcas centrifugas, e la populacion en presa e de grandas convulsions socialas revolucionarias. Mas, la Granda Guerra contunha.

Alara, forca gents vesian la revolucion d'Octobre que coma una peripecia suplementaria, e pauc volian creire a la subrevida durabla del novel regim bolchevic. Es en genier sz 1918, Lenin comenca a far de passes de danca dins la neu lo jorn ont son govern passet d'un jorn la durada d la Comuna de Paris de 1871 .

A partir del 12 de novembre, lo poder novel deu far fracacar un ensag de reconquista de Petrograd menadapar Kerenski e los Cosacs del general Krasnov. Aquastes darriers son ajudas dins la quita Petrograd per una mutineria dels oficiers escolans ( junkers ), que los prengueron lo cap. Los junkers son leu desfachs pels gardas roges. Arribats a 20 quilometres de la capitala, los cosacs encontreron la resistencia d'aquestes darriers, e patisson perdas importantas.

De son costat, le grand Quartier general (la ≪ stavka ≫) de l’armada russa annoncia le 31 d'octobre sa volontat de marchar sus Petrograd ≪ per i restablir l’ordre ≫. Rejonh pels caps del parti SR, Tchernov e Gots, prepausa la creacion d’un ≪ govern de l’ordre ≫. Pasmens, la massa dels soldats passa pauc a pauc als bolchevics, arrestant los oficiers. Lo 9 de novembre, Lenin crida mos soldats a s’opausar a l'ensag contrarevolucionari dels oficiers, a elegir de representants e engatjar directament de negociacions d’ armistici . Lo 18 de novembre, l’estat-major deu fugir dins lo sud, lo generalissim Dokhonin essent massacrat pels sieus soldats.

L'armistici amb los Emperis centrals es signat lo 15 de decembre. Pendent de negociacions que s'engat a Brest-Litovsk, los bolchevics cercan subretot a ganhar de temps espaerant que la contagion revolucionaria ganhe las linhas alemandas. Mas es sonque en marc de 1918, un cop la asperancas perdudas, qu'es signat lo plan celebre tractat de Brest-Litovsk.

A partir de la prima de 1918, dins las vilas coma los camps, las oposicions enflan contra lo regim novel, que sian popularas, liberalas, socialistas o monarquistas - alara que las ptencias estrangieras comencan a intervenir sul territori rus. Los quita bolchevics prengueron d'avanca una policia politica, la Tcheka, a partir de decembre de 1917, e dissolvent la Constituenta russa a partir de sa premiera sesilha en genier de 1918. A la prima de 1918, apres aver placat fora la lei los partits borgeses e liberals, engatgeron la repression dels anarquistas, puei trenca amb los SR d'esquerra.

Apres unes combats esporadics a partir de la davalada de 1917, la prima de 1918 e marcada per la constitucion d'una primiera armada blanca dins la region del Don, per de miliers d’oficiers e de junkers , e tanben pel general Kornilov, arrestat a la seguida de son ensag de putsch en setembre e qu'a podut quitar lo monasteri ont era prisonier. L'armada dels volontaris es formada pel general tsarista Alexeiev. Aquesta armada remanda las susmautas bolchevicas a Rostov de Don e Taganrog, los 26 de novembre e 2 de genier. Las gardas roges obrieras de Moscou e Petrograd , jol comandament d’Antonov-Ovseienko convergisson cap al sud e manan una guerra de partisans, qu'acaban per cacar Kornilov. Es al punt qu'aprenent la desbandada dels Blancs, Lenin crei poder s'exclamar, lo 1er d'abril de 1918, que la guerra civila es acabada.

De verai, es vertadierament a partir de l'estiu de 1918 que s'engatja la guerra civila russa , que l'eissida permet la subrevida del regim novel, mas amb un pretz forca car.

Victoria e crisi del≪ comunisme de guerra ≫ [ modificar | Modificar lo codi ]

Per far facia als problemas pausats per la guerra civila e l'ofensiva militara de paises estrangiers ( Alemanha , Anglaterra , Franca , Japon , Estats Units d'America ), e per assegurar lo provesiment de las vilas e de l'armada, Lenin decreta lo ≪ comunisme de guerra ≫, sue la mesura mager:

• nacionalizacion de las industrias e del comerci;
• produccion planificada de biais centralizat pel govern;
• estricta disciplina pels trbalhadors (los caumaires podon esser fusilhats);
• trabalh obligatori dels paisans;
• interdiccion de l'entrepresa privad;
• requisicion de la produccion agricola al dela del minim vital pels paisans;
• racionament e centralizacion de la distribucion de noiritura.

Los elements fondators del regim, jol nom de ≪  dictatura del proletariat  ≫ ^[14] , son a se realizar a aquesta epoca:

• dissolucion a sa primiera sesilha de l'Assemblada constituenta elegida al sufragi universal (genier de 1918); los bolchevics, majoritaris dins las vilas, i son minoritaris (25 % dels votes) en rason del voe dels camps en favor del Partit socialista revolucionari (60 % dels votes) ^[15]  ;
• creacion de l' Armada roja lo 23 de febrier de 1918: sos soldats son recrutats d'en primier sus la basa del volontariat, puei per conscripcion;
• creacion, en decembre de 1917, d'una policia politica, la Tcheka , e de tribunals d'excepcion, encargats d'arrestar e de jutjar los ≪ enemics del regim ≫ ^{[N 2]} coma los socialistas revolucionaris, los anarquistas , los menchevics, los socialistas revolucionaris d'esquerra, los sionistas , los bundistas, los pacifistas , los democratas, los liberals del Partit constitucional democratic, e, plan segur, los ≪ Blancs ≫ (partisans de la monarquia);
• pauc a pauc, lo Partit bolchevic ven lo partit unic;
• la censura de la premsa e de la radio, que cason dins las mans del partit;
• la IIIa internacionala (o Komintern ) es creada en marc de 1919 a Moscou, oficialament per esser l'instrument de la ≪ revolucion mondiala ≫; los partits comunistas estrangiers devon se somettre a las 21 condicions d'adesion, escrichas en julhet de 1920; las revolucions de 1919 en Alemanha e en Ongria, e tanben las caumas dins gaireben totes los paises europeus fan un temps pensar als Sovietics que la Revolucion ven mondiala; mas l'aclapament dels espartakistas en Allemanha e aquel de regim ongres de Bela Kun atudan las esperancas.

Los lotjaments de las classas aisidas son collectivizats: los apartaments collectius dintran atal dins la vida dels Russes. Alara que la moneda s'esfondra e que lo pais viu a l'ora del troc e dels salaris pagats en natura, lo regim instaura la gratuitat dels lotjaments, dels transports, de l'aiga, de l'electricitat e dels servicis publics, totes dins la man pel Partit Estat. Quitament de bolchevics sonhan alara a d'abolir l' argent , o al mens de limitar drasticament son usatge. D'en primier improvisat jol fuoc de las escasencas, lo ≪ comunisme de guerra ≫ (terme creat a posteriori , aparegut apres la fin de la guerra civila ) pareis alara un mejan de far passar directament la Russia al socialisme .

Lo poder restaura atal un poderos dirigisme sus l'economia e suls obriers. Per co far, esita pas a restablir una disciplina de ferre dins las usinas o far tornar de practicas asontidas coma lo salari de pecas, lo liuret de trabalh, lo lock-out, la retirada de las cartas d'avitalhament, l'arrestacion e la desportacion dels menaires de caumas. De centenas de caumaires son alara fusilhats. Los sindicats son espurats, bolchevizats e transformats en correja de transmission, las cooperativas absorbadas, los soviets transformats en closcs vueg. En 1920, Trotski provoca una granda controversia propausant la ≪ militarizacion ≫ del trabalh. Pels camps, de destacaments armats realizan violentament de requisicions forcadas de cerealas per noirir las vilas e l'Armada roja.

Lo poder comenca tanben un enorme esforc d' alfabetizacion , d'educacion e de propaganda en favor dels soldats e de las massas popularas. Encoratja un vam artistic placant los creators de las avantgardas al servici de la revolucion per una vasta produccion d'obras e d'afichas qu'ajuda lo raliament de las massas als bolchevics ^[16] .

Aquesta politica salva lo regim, mas provoca l'enorme malcontentament popular e a l'esfondrament radical de la produccion, de la moneda e del nivel de vida. L'economia es roinada, lo malhum de transports desmargat. Lo mercat negre e lo troc florisson ^[17] . L'inegalitat institucionala del racionament al benefici dels soldats e dels bureaucratas provoca de rancunas popularas. Las vilas se despoblan, forcas obriers e ciutadans afamats tornan a la terra. Atal Moscou e Petrograd se vuejan de mitat, alara que la classa obriera se descompausa : compta mens d'un milion d'actius en 1921, contra mai de tres milions en 1917.

En 1921 - 1922 , una famina doblada d'una forca granda epidemia de tifus fa de milions de morts pels camps russes.

La revolta de Kronstadt e l'instauracion de la NEP (marc de 1921) [ modificar | Modificar lo codi ]

Fastics pel monopoli del poderr aquerit pel partit bolchevic, e tanben per la violenca e la repression desplegada pels camps o contra los obriers en cauma, los marins de Kronstadt se revoltan en marc de 1921 e exigisson lo retorn al poder dels soviets, d'eleccions liuras, la libertat del mercat interior, la fin de la policia politica. En practica l'insurreccion consistis en la dissolucion del soviet de Kronstadt e en la designacion d'un ≪ comitat revolucionari provisori ≫ a sa placa ^[18] . La susmauta es espotida per Trotski e Tokhatchevski.

Mentretent, lo poder placa los menchevics fora la lei, reprimis las darrireras grandas ercas de protestacions obrieras, e comenca una violenta campanha de ≪ pacificacion ≫ contra los paisans insurgents. Lo Xn congres del Parti, tengut al meteis temps que l'insurreccion de Kronstadt, abolis tanben lo drech de fraction al sen del Partit.

Mas dins l'androna del ≪ comunisme de guerra ≫ e l'esfondrament de l'economia, Lenin decidis un retorn limitat e provisori al capitalisme de mercat : la Novela politica economica (NEP) es adoptada pendent lo meteis congres. Aquesta liberalizacion economica, que s'acompanha de pas cap de liberalizacion politica, permetra de reviscolar l'economia.

Notas e referencias [ modificar | Modificar lo codi ]

Notas [ modificar | Modificar lo codi ]

1. ↑ ≪ Partatge negre ≫ es lo nom d'una organizacion contestataria populista antitsarista nascuda en 1879, al moment de la scission amn l'organizacion terrorista.
2. ↑ La subrevida de l'Estat depend forca d'una vigilanca de sos ciutadans per la poliicia politica. La Tcheka , coneguda enseguida jos diferents noms: GPU , MVD , NKVD ( Narodnyi Komissariat Vnutrennih Del ), e fin finala KGB en 1953, es incargada de liquidar los ≪ pesolhs ≫ e autres ≪ agents capitalistas ≫ amb de ≪ metodes expeditius ≫. Es tanben encargzada dels percac dels dissidents, de lor expulsion del Partit e de lor jutjament per activitats contrarevolucionarias.

Referencias [ modificar | Modificar lo codi ]

Vejatz tanben [ modificar | Modificar lo codi ]

Articles connexes [ modificar | Modificar lo codi ]

• Revolucion de Febrier
• Guerra civila russa

Bibliografia [ modificar | Modificar lo codi ]

• Eric Aunoble, La Revolution russe, une histoire francaise, lectures et representations depuis 1917 , Paris, Editions La Fabrique, 2016
• Daniel Bensaid, Octobre 17, la Revolution trahie. Un retour critique sur la Revolution russe , preface de Sophie Wahnich, Paris, Editions Lignes, 2017
• Marc Ferro, La Revolution de 1917 , 2 vol., Paris, Aubier, 1967
• Leo Figueres, Octobre 1917 : la Revolution en debat , Paris, editions Le Temps des Cerises, 1998 ISBN 2-84109-131-7 Error d'escript : lo modul ≪ check isxn ≫ existis pas.
• (en) Sheila Fitzpatrick, The Russian Revolution , Oxford, Oxford University Press, 2008
• Richard Pipes, La Revolution russe , Paris, PUF, 1993
• Alexander Rabinowitch, Prelude to Revolution , 1991
• Alexander Rabinowitch, The Bolsheviks Come To Power: The Revolution of 1917 , 2004
• Alexander Rabinowitch, The Bolsheviks in Power: The First Year of Soviet Rule in Petrograd , 2007
• John Reed, Dix jours qui ebranlerent le monde , Editions sociales, 1986 ISBN 2-2090-5494-X Error d'escript : lo modul ≪ check isxn ≫ existis pas. ISBN 978-2-2090-5494-7 Error d'escript : lo modul ≪ check isxn ≫ existis pas. - ( Ten Days that Shook the World ), 1919
• Voline, La Revolution Inconnue, Livre premier : Naissance, croissance et triomphe de la Revolution russe (1825-1917) , Lausanne , Editions Entremonde, 2009 . ISBN 978-2-940426-02-7 Error d'escript : lo modul ≪ check isxn ≫ existis pas.
• Nicolas Werth, 1917 : la Russie en revolution , Paris, Gallimard, coll. ≪ Decouvertes Gallimard / Histoire ≫ ( Model:Nº ), 1997

Filmografia [ modificar | Modificar lo codi ]

• Serguei Eisenstein , Octobre , 1927