La
Quatrena Crosada
foguet una
crosada
que se debanet de
1202
a
1204
. Inicialament dirigida contra
Egipte
, foguet en realitat menada per lei
Venecians
contra leis adversaris de sa poissanca marchanda. S'acabet ansin per la conquista e lo pilhatge de
Constantinoble
e lo partiment dau territori bizantin entre lei venceires. Lei
Venecians
vengueron la premiera poissanca maritima de la
Mar Mediterranea
. Per lei
Bizantins
, maugrat la restauracion de l'Emperi en
1261
, l'expedicion marquet lo comencament dau declin finau.
Apres la revirada de la
Tresena Crosada
(
1189
-
1192
), l'idea de convocar una
crosada
novela foguet emesa per lo
papa
Innocenci III
(
1198
-
1216
) quauquei mes apres son eleccion. Pasmens, lo contexte generau era pauc favorable a una tala expedicion en causa de conflictes entre
Franca
e
Anglaterra
e entre lo
Sant Emperi
e la papautat. Pasmens, gracias au trabalh dau predicaire
Foulques de Neuilly
(†
1201
), la constitucion d'una armada
crosada
es finalament decidida en novembre de
1199
durant un torneg organizat per lo comte
Tibaut III de Campanha
(
1197
-
1201
).
L'objectiu de l'expedicion foguet
Egipte
. Per lei caps crosats, aqueu
pais
era pus interessant que
Siria
per trobar l'avitalhament necessari ai tropas. De mai, la region era lo centre dei possessions d'una dinastia aiubida en declin. Per assegurar lo transport dei crosats, de discussions comenceron amb lei republicas marchandas
italianas
que dispausavan dau mestritge dei rotas maritimas
mediterraneas
. Apres lo refus de
Genoa
,
Venecia
acceptet de transportar 30 000 omes ? una forca considerabla per lo segle XIII ? en cambi de 85 000 marcs d'argent.
En
1180
, la mort de l'emperaire
Manual I
er
Comnen
(
1143
-
1180
) entrainet una crisi greva dins l'
Emperi Bizantin
en causa de l'incapacitat de sei successors de resouvre lei problemas eissits dei tensions internas de la societat bizantina. Feble e pauc interessat per la gestion de l'
Estat
, son fiu
Alexis II
(
1180
-
1183
) foguet reversat e assassinat per
Andronic I
er
(
1183
-
1185
). Energic e ambicios, aqueu darrier assaiet de reformar l'Emperi mai son despotisme menet a son reversament en
1185
per
Isaac II Ange
.
Pasmens,
Isaac II
foguet pas capable d'arrestar la crisi interna que minava l'Emperi. En particular, poguet pas s'opausar au desvolopament de l'
aristocracia
feudala
e au declin dei classas mejanas de paisans soudats. Or, aquo demenissia lei revenguts imperiaus e afeblissia lo potenciau militar bizantin. Per assaiar de reglar aqueu problema,
Isaac II
aumentet leis
imposts
e alteret la
qualitat
dei
monedas
, co qu'agravet la crisi. En
1195
, foguet donc reversat per
Alexis III Ange
. Dins aquo, l'emperaire noveu era pas pus eficac e la situacion financiera de l'Emperi se melhoret pas. Ansin, au comencament dau segle XIII, lo poder imperiau era contestat e lo contexte era favorable a un cop d'Estat.
La reunion de l'armada crosada aguet luoc dins lo corrent de l'estiu de
1202
. Pasmens, foguet mens nombrosa que prevista e lei crosats troberon solament 51 000 marcs d'argent sus lei 85 000 necessaris au transport dei tropas. Apres de negociacions, lo
doge
Enrico Dandolo
(
1192
-
1205
) acceptet d'escalonar lo pagament de la soma mancanta en cambi de la presa de la
vila
portuaria
de
Zara
per lei crosats. Tenguda per leis
Ongres
, la ciutat era una possession anciana de
Venecia
.
Catolica
, aquela vila era placada sota la proteccion dau
papa
car lo rei d'
Ongria
s'era crosat en
1196
. Lo papa enebiguet donc sa presa e una partida dei caps e dei chivaliers crosats abandoneron l'expedicion. En revenge, lo resta acceptet l'oferta veneciana e Zara foguet presa e pilhada lo 10 de novembre de
1202
. Aquo entrainet l'excomunicacion dei
Venecians
e dei crosats.
A la fin de
1202
, la situacion de la
Crosada
era malaisada en causa de l'
excomunicacion
e de l'impossibilitat de pagar lei
Venecians
per assegurar la fin dau transport.
Alexis Ange
, fiu de l'ex-emperaire
Isaac II
aguet donc l'idea d'aprofichar aquela situacion per restablir son restablir son paire sus lo trone bizantin. Per aquo, protemet de pagar lo deute dei crosats e de participar militarament a la conquista d'
Egipte
. En cambi, demandet a son torn l'ajuda dei crosats.
Lei crosats e lei
Venecians
desbarqueron dins la region de
Constantinoble
en abriu de
1203
. Pasmens, la populacion bizantina demoret fidela a
Alexis III
e lei crosats degueron donc assetjar la capitala imperiala. Per de rasons desconegudas, l'emperaire prenguet pauc de mesuras per protegir lei muralhas e lei
Venecians
aproficheron l'absencia deis unitats principalas de la flota bizantina per intrar dins la Corna d'Aur. Aquo li permetet d'atacar
Constantinoble
per lei muralhas maritimas de l'est qu'eran pus vulnerables a un assaut que lei muralhas terrestres de l'oest. En despiech de la resistencia acarnada de la
garda varega
, aquo permetet ai Venecians de prendre lo contrarotle dei muralhas. Vencut,
Alexis III
s'enfugiguet.
Isaac II
foguet liberat e restablit. Puei, acceptet lei condicions negociadas per son fiu amb lei Venecians.
Apres lo restabliment d'
Isaac II
, la coabitacion entre Grecs e Latins foguet malaisada en causa dei tensions ancianas entre crosats e
Bizantins
[1]
. De mai,
Isaac II
e son fiu, vengut lo coemperaire
Alexis IV
, descurbigueron l'estat marrida dei financas imperialas. Incapables de pagar lei somas promesas ai crosats e ai Venecians, assaieron de trobar de solucions per ganhar de temps. Pasmens, aquo mau foncionet e lei crosats exigigueron un pagament en decembre de
1203
. Puei, comenceron de pilhar la region de
Constantinoble
. Per s'aparar contra aquela menaca, lo partit antilatin decidet d'organizar un cop d'Estat. Menat per
Alexis Ducas
, prenguet lo contrarotle dau palais e executet
Alexis IV
(
Isaac II
moriguet d'una crisi cardiaca durant l'eveniment). Lo cap deis insurgents venguet emperaire sota lo nom d'
Alexis V
lo 28 de genier de
1204
.
Lei crosats e lei
Venecians
comenceron lo setge de
Constantinoble
a partir dau 8 d'abriu de
1204
. Lei crosats fogueron encargats d'atacar a l'oest per la terra e lei
Venecians
ataqueron a l'
est
per la
mar
. Lo
papa
Innocenci III
avia enebit l'ataca mai seis ordres fogueron esconduts per lo clergat crosat. Apres una viva resistencia bizantina, lei Crosats e lei Venecians prengueron tornarmai una partida dei barris.
Alexis V
decidet de s'enfugir dins la nuech dau 12 au 13 e la vila foguet en partida destrucha per d'
incendis
utilizats per lei crosats per empachar una contra-ataca bizantina.
La fugida de l'emperaire entrainet l'afondrament de la defensa bizantina. De miliers d'abitants abandoneron la vila que foguet pilhada durant tres
jorns
. Lo butin pres per lei crosats e lei
Venecians
foguet considerable car
Constantinoble
era la capitala de l'
Emperi Roman
dempuei nou segles. Es estimat a 900 000 marcs d'argent (sia 220 tonas d'
argent
). Puei, lei venceires se partejeron lo territori bizantin mentre que de caps bizantins locaus assaieron de mantenir lo poder imperiau.
Partiment de l'
Emperi Bizantin
apres la Quatrena Crosada.
La Quatrena Crosada entrainet la disparicion provisoria de l'
Emperi Bizantin
que foguet pas restaurat avans
1261
. En placa, lei crosats fonderon d'estats latins qu'ocuperon una partida de
Grecia
e d'
Anatolia
durant una partida dei segles XIII e XIV. Sovent mau administrats, aquelei principats degueron pauc a pauc redurre seis ambicions a la region situada a l'entorn de sa capitala
[2]
. De son caire, lei
Venecians
aproficheron sa victoria per renforcar mai sa presencia en
Mediterranea Orientala
amb l'annexion de plusors illas e
ports
estrategics. Vengueron ansin la premiera poissanca navala de la region fins a l'emergencia de l'
Emperi Otoman
.
Per l'
Emperi Bizantin
, la Quatrena Crosada es una catastrofa que marca lo comencament dau periode finau de l'
Emperi Bizantin
. D'efiech, en mai de la desfacha, lei crosats pilheron lo territori ocupat per assaiar de financar lo foncionament deis Estats Latins e gardar lo sosten de la flota veneciana
[3]
. Ansin, maugrat una darriera renaissenca durant lo reine de
Miqueu VIII Paleoleg
(
1258
-
1282
), la poissanca bizantina declinet irremediablament a partir de la fin dau
segle XIII
.
- (fr)
Rene Grousset
,
Histoire des croisades et du royaume franc de Jerusalem
, Perrin, 1936.
- (en)
Jonathan Phillips,
The Fourth Crusade and the sack of Constantinople
, Viking, 2004.
- (en)
Donald E. Queller e Thomas F. Madden,
The Fourth Crusade : The Conquest of Constantinople
, 1997.
- (fr)
Geoffroy de Villehardouin,
La conquete de Constantinople : histoire de la quatrieme croisade
, Tallandier, 2000.
- ↑
Per exemple, en
1182
, una partida de la populacion de
Constantinoble
, ostils ais avantatges economics donats ai marchands italians, avia organizat lo chaple dei ≪ Latins ≫ presents dins la vila.
- ↑
De mai, la poissanca dei Latins foguet rapidament demenida per lor desfacha contra lei
Bulgars
a la
batalha d'Andrinople
en
1205
.
- ↑
Per exemple, lei crosats de l'
Emperi Latin
, fondat a l'entorn de
Constantinoble
, venderon totei lei
metaus
trobats dins lei roinas de la vila, compres dins aquelei deis edificis religios.