 |
Aqueste article es eissit d'una
traduccion automatica
e fa besonh d'unas correccions de gramatica, d'ortografia o de sintaxi.
|
Mussa ibn Nussayr
?En arab
???? ?? ????
,
M?sa ibn Nus?ayr?
(
La Meca
, can. 640 - ?, Can. 717) foguet un general
arab
, conqueridor del
Magreb
e de l'Al Andalos e vali de Ifriquiya.
Lo sieu nom complet era
Abu-Abd-ar-Rahman Mussa
b.
Nussayr B. Abd-ar-Rahman B. Zayd A lo-Lakhmi
(o
a lo-Bakri
) ?en arab,
?????? ?????? ???? ?? ???? ?? ??? ?????? ?? ??? ?????? ?? ??????
,
Ab? ?Abd ar-Ra?m?n M?sa
b.
Nus?ayr b. ?Abd ar-Ra?M?n b. Zayd A lo-Lakhm?
(o a lo-Bakr?)?. Nasquet cap al
640
e lo sieu paire era un dels preps de Muawiya ibn Abi-Sufyan, lo futur primier califa
omeia
.
Cap a l'an
700
era governador de Ifriqiya e participet a la repression d'una importanta revolta
amazig
al
Marroc
, tot en unificant la populacion d'aquela zona amb l'ajuda de
Tariq ibn Ziyad.
Per se defendre de las constantas menacas de la flota de l'emperi bizanti, se constituiguet el meteis una flota amb la que foguet capabla de conquistar las
Ilhes Balears.
Foguet egalament a l'origina de la conquista musulmana de la
peninsula Iberica
: lo
711
i enviet primier Tariq ibn Ziyad mas, envejos de las riquesas qu'aquel avia atengut, l'an seguent va desembarcar el meteis a
Gibraltar
e conquistet
Sevilla
,
Merida
e fins a
Saragossa.
Fin finala, lo
714
foguet destituit e obligat a tornar a Orient, acusat de menar a terme una politica trop independenta del
califat omeia
de
Damasc
.
Sembla que Mussa se distinguiguet per la cobdicia quand era recaudador del
kharaj
a Bassora; suspecte de malversar fons, fugiguet a
Egipte
, ont governava lo sieu amic Abd-a lo-Aziz ibn Marwan, e acabet fin finala en pagant una multa de cent mila dinars al califa per esser perdonat. Abd-A lo-Aziz ibn Marwan lo nomenet governador del Ifriqiya en substitucion de Hassan ibn an-Numan lo
698
o coma forca tard lo 699. Amb la collaboracion de los sieus filhs Abd-Al·lah e Abd-a lo-Aziz ibn Mussa ibn Nussayr derrotet los Hawwara, los Zanata e los Kutama, tribus amazigues del Magrib. Confirmat coma governador pel nou califa, a lo-Walid E, contunhet la sia avancada cap a
Tanger
e lo
Sus
, en tornant apres a Ifriqiya e regatge coma governador del Magreb occidental lo sieu
mawla
o llibert Tariq ibn Ziyad.
Lo
710
Tariq comandet a Tarif ibn Malik de far una pichona expedicion a la peninsula Iberica, la que li permetet verificar qu'era facila i arribar. Los dos partits que se disputavan lo poder al reialme
visigot
demanderon ajuda als musulmanes, segurament a travers del qu'era estat governador bizanti de
Ceuta
, Olban. Mussa Consultet que far al califa a lo-Walid E, qui segon la tradicion li respondet: ≪garda-te de riscar los cresents a travers dels perilhs d'una mar de violentas tempestas≫. Mas sembla que Mussa, temptat pel tresaur reial
visigot
, lo desaubediguet.
Tariq Croset l'estrech lo
711
, segurament coma aliat del pretendent Aquila (qu'avia lo suport de la Tarraconense e la
Septimania
), e derrotet a la batalha de Guadalete lo rei visigot
Roderic
(qu'avia lo sieu suport principal a la
Betica
e
Lusitania
), e s'apoderet del tresaur reial visigot, lo que li calia liurar a Mussa, descomptada la cinquena part pel califa. Ocupet ara seguida
Medina-Sidonia
,
Carmona
e Sevilla sens lucha.
Lo
712
Mussa daisset lo sieu filh Abd-Al·lah coma governador delegat a Ifriqiya e, acompanhat de lo sieu autre filh Abd-a lo-Aziz, passet amb una armada de detz-e-uech mil omes a territori visigot. Ataquet Merida, ont se concentravan las forcas parionas a Roderic (benleu quitament aquel meteis, s'es qu'era pas mort lo
711
), e que foguet ocupada apres un an de setge lo (
30 de junh
del 713). Pendent aquel setge, lo rei Aquila se presentet a
Toledo
e Tariq ibn Ziyad l'enviet a Mussa, lo que era partidari d'establir lo domeni musulman a
Hispania.
Mussa Concediguet pas ni negar res a Aquila, e lo remetet al califa. Avancat lo
712
o benleu lo
713
, Aquila sortet del reialme acompanhat d'un nombre important de magnats veires, camin de Damasc, mentre un emissari de Mussa fasia lo meteis camin amb un messatge en recomandant lo annexio.
De Merida, Mussa se dirigiguet a Toledo en recebent arreu la submissio dels magnats, senhors e vilas, que s'obligavan a esser fiselas al vali de Hispania (titol qu'ara se arrogava Mussa), a pas conspirar amb los sieus enemics, e a pagar un tribut annal per cada subdit crestian; a cambiament, los se respectavan los domenis e la libertat de religion, e las gleisas poirian pas esser cremadas. Los
comes
e
duces
que se sometian los se donavan las terras dels magnats leiales a Roderic, e las terras reialas visigodes serian donadas, se lo califa acceptava lo pais, als qu'avian participat a la conquista, mens la cinquena part pel califa. Los impostes requectats serian per Mussa, qu'enviaria la cinquena part al califa. En arribar Mussa a Toledo lo recebet, entre autras, Oppas, fraire lo rei Aquila. Forca magnats veires fugigueron de la vila en saber que Mussa vendia pas coma aliat mas coma conqueridor. Segurament l'an seguent, lo
714
, Mussa puget cap al riu
Ebre
, e apres ocupar per la forca Ocilis (mai tard Madina Salim e mai tard
Medinaceli
), arribet fins a
Saragossa
, qu'ocupet sens lucha. A Saragossa, Mussa recebet la submissio d'un comte hispanoroma de la region nomenada Cassi, origina de l'importanta familha dels Banu Qassi. Sus aquel temps se coneguet que Aquila, a Damasc, avia renonciat a la corona e al reialme, e l'avia cedida al califa, en escambi d'esser reconegut
comes
, de recobrar los sieus bens, segurament expropriats per Roderic, e de tres mila isendas. Aquel va esser lo titol juridic que se fondamentet lo domeni musulman sus Hispania, e dempuei alavetz Mussa foguet vertadierament vali. Los veires o accepteron pas e elegigueron un nou rei, nomenat Ardo.
Mussa Partiguet contra l'est del pais, e en aquel context se li caldria situar l'atac e destruccion de
Tarraco
, ont Aquila primier e segurament apres Ardo, avian forca partidaris. Benleu aquela ferotja resistencia faguet renonciar Mussa de seguir cap a
Narbona
, capital de Ardo. Alavetz Mussa faguet la sia avancada cap a l'oest. Conquistet
Seguissia
(
Eixea
o Ejea de los Caballeros), mas las terras, que lor calia esser distribuit entre los soldats, apres dedusir la cinquena part del califa, o fogueron pas. Se desconeisson los motius de Mussa per aquel perdon, malgrat que se supausa qu'era un gest cap als vascons que demoravan en la vila, doncas que li calia ara seguida penetrar dins terras vascones e volia i dintrar amb bon pe. Mas lo pais resultet esser tant paure e las gents anava tan despolhada que Mussa, decebut, ne sortet rapidament apres recebre una submissio mai que teorica. De passet aila al territori de la depression basca,
La Rioja
, e, tot en esquivant prudentment
Asturias
, ont s'avian reagrupat qualques magnats veires resistentes, a
Cantabria
, ont los magnats locales se someteron rapidament, en passant alavetz a
Galicia
ont trobet tanpauc resistencia.
En Setembre del
714
, Mussa e Tariq ibn Ziyad passeron cap al Sud de la peninsula amb lo tresaur reial visigot, dempuei ont embarqueron cap a Ifriqiya, ont lor calia posteriorament viatjar cap a Damasc per donar de comptes de la sia mission. Lo comte Cassi abans mencionat, viatjava amb Mussa amassa amb autres magnats. Mussa Arribet a Damasc pauc abans de la mort del califa a lo-Walid E (que moriguet a comencaments del 715). Lo govern de Hispania, amb sedenca a Sevilla, demoret confiat a Abd-a lo-Aziz ibn Mussa ibn Nussayr, filh de Mussa, que se maridet amb Egilona, veusa del rei Roderic.
Mussa E Tariq, a l'arribar a Damasc, queigueren en desgracia per lo sieu desaubediment, mas la mort del califa evitet d'autras consequencias, e mai se Sulayman ibn Abd-a lo-Malik, lo nou califa, manifestet la sia hostilitat a Mussa. Lo
716
o
717
se trobava a Siria, ont los istorians arabes li atribuisson de faches legendaris. Moriguet cap al
717
.